Dış borç yükünde aslan payı kimde?

Güngör Uras

Türkiye’nin dış borç stoku ile ilgili bilgiler Hazine Müsteşarlığı tarafından açıklandı. Türkiye’nin brüt dış borcu 412 milyar dolar.

Milli gelirimizin yüzde 49’u büyüklüğünde. Milli gelire göre toplam dış borç yükü çok ülkeninkinden iyi ve taşınabilir büyüklükte.

Dış borç toplamı 2006 yılında 185 milyar dolardı. 2010 yılında 267 milyar dolara, 2015 yılında 392 milyar dolara yükseldi. 2016 yılında 409 milyar dolar olmuştu. Bir yıllık dönemde brüt borç stokunda sadece 13 milyar dolar arttı. 409 milyar dolardan 412 milyar dolara yükseldi.

Toplam dış borcun yüzde 30’unu kamu kesimi taşıyor. Kamunun toplam brüt borcu 122.8 milyar dolar. Bizde dış borç yükünün büyük kısmı bankaların ve reel sektörün üzerinde.

Bankaların borç stoku 132.2 milyar dolar. Reel sektörün 137.3 milyar dolar. Bankalarımız yurt dışından borçlanarak içeride döviz ve Türk Lirası kredi dağıtıyorlar.

Dörtte biri kısa vadeli

Reel sektör, büyük ölçüde dış borç yükü altında. Reel sektörümüz son yıllarda yurt dışından daha çok kredi kullanmaya başladı. Bankalar dış borç yükünü son 3 yılda azaltırken, reel sektör artırdı.

2015 yılının ilk 3 ayı sonunda 111.4 milyar dolar olan borç yükü, geçen yıl 129.8 milyar dolara, bu yıl 137.3 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin toplam dış borç stokunun dörtte biri kısa vadeli borçlardan oluşuyor.

Döviz trafiğinde tıkanmalar olunca, içeride döviz fiyatları yükselmeye başlayınca dış borç yükü gündeme gelir.

Yakın dönemde, döviz trafiğinde tıkanmalar oldu. Döviz fiyatları arttı. Ama Türkiye dış borç ödemelerinde sorun yaşamadı.

Son bir yılda brüt borç stokunun büyük ölçüde artmaması olumlu bir gelişmedir.

Dış borç kullanımında vade kadar faiz oranları da önemlidir. Ülke riski veya daha başka nedenlerle dış kredilerin faiz oranlarının yüksek olması, yurt içinden yurt dışına önemli ölçüde kaynak transferine yol açıyor.