Enflasyon ve dövizi sınırlama arayışı

Güngör Uras

Merkez Bankası Geç Likidite Penceresi faizini 0.50 puan artırdı. Karar açıklanmadan önce 3.59 TL’den işlem gören dolar, 3.56 TL’ye kadar geriledi. Merkez Bankası, bankaların bankasıdır. Merkez Bankası’nın açıkladığı faiz oranları bankaları fonlarken uyguladığı faiz oranıdır.

Ne var ki, bu faiz oranları ekonominin genelinde mevduat ve kredi faizlerinin aşağıya inmesinde veya yükseltmesinde etkili olur. Merkez Bankası “faizi yükseltmemiş görünümünü korumak için” politika faizi ile faiz koridorunun üst bandını yükseltmeden,  ‘Geç Likidite Penceresi’ni kullanarak fonlama maliyetini artırıyor.

DOLAR UCUZLUYOR

Geç Likidite Penceresi, Merkez Bankası’nın, gün sonu, saat 16.00 - 17.00 arası, gecelik ve limitsiz olarak bankaları fonladığı penceredir. Önceki gün bankaları fonlama faizi yüzde 11.49 idi. Faiz artırımından sonra yüzde 11.90’a doğru yükselmesi bekleniyor.

Para piyasaları Merkez Bankası’nın artırımını beklemiyordu. Çünkü bugüne kadar Merkez Bankası faizi ancak dolar tırmanırken artırırdı. Halbuki dolarda aşağıya iniş eğilimi var. Merkez Bankası ilk defa dolar fiyatları aşağıya inerken faiz artırdı. Neden artırdığını tartışmadan önce, dolardaki aşağıya iniş eğiliminin nedenlerini anlamakta yarar var. İhracat geliri artmıyor. İthalat gideri azalmıyor. Turizm gelirinde gerileme var. Bu durumda dolar fiyatı neden aşağıya iniyor?

FON GİRİŞİ VAR

Uluslararası piyasalardan Türkiye’ye fon girişi var. Risk korkusu azaldı. Türkiye’ye borsada, devlet tahvilinde, repoda yatırım için döviz girişi devam ediyor. Türk Lirası ucuz kaldı. Yabancılar Türk lirasının gelecekte kendilerine para kazandırmasını bekliyor.

Piyasaları çok iyi izleyen Eral Karayazı, “Türk Lirası bir yılda dünyada benzer para birimlerine göre aşırı değer kaybetti. Tabii ki, ekonomik ve siyasi riskler önemli. Ama onları yok saysak, değer kaybı bir yılda yüzde 33 dolayına kadar çıktı. Şimdilerde değer kaybı yüzde 26 dolayında.

Oysa dolar dünyada son bir yılda ortalama yüzde 4 yükseldi. Bizde de dünyaya paralel seyretse dolar 2.80 TL dolayında olurdu” diyor. Merkez Bankası bu defa, faizi artırırken dövizdeki değil, enflasyondaki tırmanışı dikkate aldı. Faiz artırımı ile hem enflasyonu sınırlamak, hem de döviz girişini artırarak, döviz fiyatındaki aşağıya inişi desteklemek istiyor.

Merkez Bankası, faiz silahı yanında parasal sıkılaştırmaya ağırlık vereceğini açıkladı. Parasal sıkılaştırma hem enflasyonu önlemede, hem de dövize talebi frenlemede etkili olabilir.