Gıda enflasyonu ve iki farklı bakış

Güngör Uras

Türkiye’de ücretlile-rin (sadece ücretli-lerin) “geçinme durumlarını etkileyen” fiyat artışlarını izleyen iki kuruluş, ocak ayında, gıda fiyatlarının % 3 dolayında artış gösterdiğini açıkladı.

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) ” İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi” araştırmasına göre, 2017 Ocak ayında İstanbul’da ücretlilerin gıda harcamalarında bir ayda % 2.99 artış oldu.

Türk-İş’in “Türkiye genelinde ücretlilerin geçim şartlarını belirlemek için her ay yaptığı araştırmaya göre”, 2017 Ocak ayında çalışanların mutfak harcamaları” % 3.28 oranında arttı.

İTO’nun ve Türk-İş’in  belirlediği fiyat artışları ile TÜİK’in Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile belirlediği fiyat artışları farklıdır.

İTO ve Türk-İş’in endeksleri “Cost of Living Index”’tir (Yaşam Maliyeti Endeksi). TÜİK’inki “Consumers Price Index”tir (Tüketici Fiyat Endeksi).

İTO, sadece İstanbul ilinde ve sadece ücretle çalışanların, yaşamlarını sürdürmek için yaptıkları harcamaların fiyatındaki değişimi izliyor.

Türk-İş, sadece ücretli çalışanların (işçilerin), sağlıklı beslenmeleri ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için gereki asgari harcama kalemlerindeki artışı izliyor.

İTO İSTANBUL’U İZLİYOR

TÜİK ise, ülke genelinden en fakirinden en zenginine hemen herkesin şu veya bu şekilde satın aldığı veya bir gün satın alma olasılığı bulunan mal ve hizmetlerin fiyatındaki değişimi belirliyor.

İşte bunun için İTO’nun, Türk-İş’in, TÜİK’in fiyat artışlarıyla ilgili belirlemeleri farklı oluyor.

İTO İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi’ne göre:

İstanbul’da ücretlilerin geçim maliyetleri bir yılda % 9.56 oranında arttı.

Ücretlilerin gıda harcamalarındaki artış % 11.58 oranında.

Ekmek ve tahıllara yapılan ödemelerdeki artış % 12.46 oldu.

Geçinme endeksindeki bu artış neyi gösteriyor? Genel endeks % 9.56 oranında arttığına göre, demek ki İstanbul’da yaşayan bir ücretli kişinin net geliri 2016 Ocak ayından 2017 Ocak ayına yüzde 9.56 oranında artmamış ise, o ücretlinin satın alma gücü gerilemiş demektir. Ücretiyle daha az mal ve hizmet satın alabilecektir.

TÜRK-İŞ VE AÇLIK SINIRI

Gelelim Türk-İş’in araştırmasına. Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) tarafından otuz yıldan bu yana her ay düzenli olarak yapılan “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması, çalışanların geçim şartlarını ortaya koyuyor.

Çalışanların, aile bütçesinde ağırlıklı yer oluşturan gıda harcamalarındaki fiyat artışı “mutfak enflasyonu” olarak tanımlanıyor. Mutfak enflasyonu yaşam koşullarını doğrudan etkiliyor.

Türk-İş ‘in 2017 Ocak ayı araştırmasının sonuçlarına göre;

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.479,18 TL

Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamaların toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 4.818,16 TL

Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 1.847,16 TL

Dört kişilik bir ailenin “insan onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi” sağlaması için yapması gereken toplam harcama son bir ayda 153 TL arttı. Ocak ayında gıda fiyatlarının % 3.28 artması nedeniyle bu artışın 47 TL’si gıda fiyatlarındaki artıştan kaynaklandı.

Bugün TÜİK, ülke genelinde tüketici fiyatlarının ocak ayında ne kadar arttığını açıklayacak.