Hastane mikropları

Yaman Törüner

Bir sağlık problemi için hastaneye gittiğinizde iyileşmek yerine, virüs ve mikropların neden olduğu ölüme kadar giden hastalıklara yakalanabilirsiniz. Günlük hayatımızda karşılaştığımız virüs ve mikroplar, steril hastane ortamında daha da güçlenerek yaşamlarına devam ediyorlar.

Hastanelerin bekleme odaları, hasta odaları, koridorları, ameliyathaneleri, hareketli ekipmanları, endoskopi ve radyoaktivite bölümleri, çok iyi ve özel maddelerle temizlenmedikçe, virüs ve mikropları yaşatıyorlar. Özellikle hasta yatakları, dezenfekte edilebilir ve yıkanabilir olanlar seçilmedikçe enfeksiyon taşıyorlar.

Sorun büyük

Hastane mikrobu ve bunların neden olduğu hastalıklar bizde olduğu kadar dünyanın her ülkesinde bir sorun. Gelişmiş ülkelerde sağlık bakanlıkları hastanelerin bu konuda almaları gereken tedbirleri en detaylı biçimde bildiriyor ve sıkı kontrol ediyorlar. Üstelik hastanelerde her yıl ortaya çıkan ‘hastane mikrobuna bağlı hastalıklar’ derecelendirilip hastanelere bu konuda not veriliyor ve bu listeler kamuya açıklanıyor. Bu sayede son 10 yılda gelişmiş ülkelerde ‘hastane mikrobuna bağlı hastalıklar’ yarı yarıya azaldı.

Buna karşın ABD’de her yıl yaklaşık 1.7 milyon kişi bu hastalıklara yakalanıyor ve bunların yaklaşık 100.000’i ölüyor. Fransa’da bu sayı 9.000 kişiyi, İtalya’da 7.000 kişiyi buluyor. Bütün bu sayılar alınan tedbirlere rağmen gerçekleşen ölümleri yansıtıyor.

Bu konuda bizde ne yapıldığı pek belli değil. Elimizde sağlıklı bir rakam yok. Sağlık Bakanlığımızın aldığı bazı tedbirler var ama hastanelerle ilgili bir liste açıklanmıyor.

Yapmamız gerekenler

Hastaların ‘hastane mikrobuna bağlı hastalıklar’ konusunda alması gereken 16 tedbir şöyle sıralanıyor:

1. Gideceğiniz hastaneyi bu konuda önceden araştırın. Hastanenizin hasta güvenliği ve temizlik konusunda neler yaptığını inceleyin. Diğer hastanelerle karşılaştırın. Mümkünse daha yeni hastanelere gidin.

2. Hastaneye giderken yanınızda gereğinde şahitlik yapabilecek bir arkadaşınız olsun.

3. Özellikle gece ve tatil günlerinde temizlik tedbirleri azaltılıyor olabilir. Sizinle bu sürede beraber kalacak olan kişi temizlik konusunda alınan tedbirleri sürekli incelemelidir.

4. Mümkünse doktorlarınızın söyledikleri telefonunuzla kayda alın. Hakkınızda tutulan notların telefonunuzla resimlerini çekin.

5. Odanıza giren herkesin ellerini yıkaması konusunda ısrarlı olun. Bu kişilere doktorunuz ve hastabakıcınız dahildir. Alkol bazlı temizlik jelleri hastane enfeksiyonlarını önlemek için yeterli değildir.

6. Hasta odanıza girdiğinizde odanın temizliğinden rahatsız iseniz yeniden temizletin.

7. Yaralarınızın üç haftaya kadar kapalı kalmasını sağlayan yeni teknoloji bandajlarla kaplanmasını böylece sık sık açılıp enfeksiyon kapmamasını isteyin.

8. Katheterlerin gereksiz yere bağlı kalması enfeksiyon kapmanıza neden olabilir. Her gün ‘eğer gerekmiyorsa katheterlerin çıkarılmasını’ hatırlatın.

9. Bir ameliyattan sadece 60 dakika önce antibiyotik kullanılır. Hastane mikrobu vakalarının çoğunda bu süreye uyulmadığı anlaşılmıştır.

10. Vücudunuzda enfeksiyona bağlı bir rahatsızlık varsa (örneğin, apseli diş) gireceğiniz herhangi bir ameliyatı erteleyin.

11. Küçük kesikler bile enfeksiyona neden olabileceğinden ameliyattan önceki temizlikte jilet kullanılmamasını isteyin.

12. Mide asitlerini düzenleyici ilaçların enfeksiyon riskini artırdığı bilinmektedir. Hastaneye gitmeden önce bu çeşit ilaçları kullanmayı bırakın.

13. Ameliyat öncesi doktorunuzdan vücudunuzda MRSA gibi antibiyotiklere dirençli bir bakteri üreyip üremediğini kontrol etmesini isteyin.

14. İshal durumunuz varsa doktorunuza bildirin. Bu durumda ek önlemler alınması gerekebilir.

15. Sigara içiyorsanız ameliyattan 5 gün önce bırakın; hastanede iken ve tamamen iyileşene kadar sigara içmeyin.

16. Hastaneye gitmeden bir gece önce antiseptik sabunlarla yıkanın.