Petrol fiyatları ABD’deki güçlü üretim artışı ile baskı altında…

Eda Önder Öztürk

OPEC üretim kesintisi petrolün yükselişi için yeterli olamıyor…

2016 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen toplantı OPEC’in 2008 yılından bu yana ilk defa petrol üretiminin sınırlandırılması konusunda anlaşmaya varmasının ardından brent petrol fiyatı yaklaşık %13 oranında yükseliş kaydetmiş olup 50$ seviyesinde denge bulmuştur.

22 Nisan 2017 ve 25 Mayıs 2017 tarihlerinde gerçekleşecek olan OPEC toplantılarına dair üretim kesintisinin devamına yönelik beklentiler gündemde yer alsa da, üretim kesintisine rağmen ABD’nin petrol üretiminde görülen artış petrol fiyatının yükselişine engel olan etmenlerin başında gelmektedir. Hatırlanacağı üzere 2008 krizi sonrası toparlanma sürecine giren dünya ekonomisine paralel ortalama olarak 100 US$ seviyesi üzerine yerleşen petrol, dünya enerji talebinde petrolün kilit bir role sahip olması ve birçok ülkenin kendisine bağımlı olması nedeniyle ülkeleri yeni teknolojiler eşliğinde petrol arama ve çıkarma faaliyetlerine sürüklemişti. Söz konusu süreçte ABD, kuzeyinde yeni petrol kaynakları arayışları ve kaya gazı gibi farklı alternatifler ile Suudi Arabistan’ın en önemli rakibi haline gelmiştir. Ortaya çıkan rekabet ortamı ile kızışan fiyat savaşları ve arz fazlası 2014 yılında petrol fiyatlarında düşüş trendini oluşturmuştu.



Talep tarafındaki gelişmelere bakıldığında, dünya genelinde enerji tüketiminde dünya genelinde ilk sıralarda yer alan Avrupa ve Japonya ekonomilerinde bir süredir görülen durgunluk, ABD’den sonra dünyanın ikinci büyük petrol tüketicisi olan Çin ekonomisinde görülen yavaşlama da küresel petrol talebindeki artışın ivme kaybetmesine yol açmıştır.

ABD tarafında özellikle son 1 yıldır üretimde canlılığın artarak devam etmesi, OPEC’in üretim kesintisine rağmen petrol fiyatında arz fazlası unsurunun etkisiyle zayıf seyre neden olmaktadır. 2016 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen toplantı öncesinde dünya günlük petrol üretiminin %37,8’ini sağlarken, günümüzde söz konusu oran %35,6’ya gerilemiştir.



2008 yılında global krizin etkisiyle düşüş gösteren ABD’nin petrol üretimi ilgili dönemde bu yana 2016 yılındaki sınırlı duraksamanın dışında her yıl artış kaydetmiştir. ABD’de 2008-2017 döneminde petrol üretimi %86 artmıştır. Üretimdeki söz konusu artış paralelinde petrol ithalatına olan bağımlılığı giderek azalan ABD için Enerji Bilgi İdaresi tarafından yayınlanan raporlara göre petrol fiyatının 50$ seviyesinin üzerinde olmasının ABD’de ham petrol üretimini artıracağı ve ülkenin önümüzdeki dönemlerde petrol ithalatına olan bağımlılığının daha da azalacağı yer almaktadır.

2016 yılı son çeyreğinden bu yana 50$ seviyesinde denge bulan brent petrol fiyatı, ABD’deki üreticilerin üretim yapmalarını karlı hale getiren bir noktadadır. Bu sebeple ABD’deki üretimdeki artış hızı artarak devam etmekte olup, petrol stoklarında görülen artış sebebiyle de arz fazlası unsuru paralelinde petrol fiyatında yükselişler satışlarla karşılaşmaktadır. 2017 yılı Mart ve Nisan ayının başlarında 55$ seviyesinin üzerini test eden brent petrolde haftalık bazda stok verilerinde ve üretimde görülen artış nedeniyle ilgili dönemde gerileme kaydetmiştir. 

Günümüzde ABD’nin ham petrol üretimi son 10 haftadır artış kaydederek geçen hafta 9,25 milyon varile kadar yükselirken, ABD'deki toplam petrol sondaj kulesi sayısı 683'e çıkarak 2015'in nisan ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Aşağıdaki grafiklerde brent petrol fiyatı, ABD’nin ham petrol üretimi ve petrol sondaj kulesi sayısındaki ilişki gösterilmiştir.



EDA ÖNDER ÖZTÜRK
ALAN YATIRIM KIDEMLİ ANALİST