Sanayi büyürse işsizlik azalacak

Güngör Uras

15 ve daha yukarı yaştakilerin sayıları (kabaca) 60 milyon. Bu 60 milyon kadın ve erkeğin sadece 32 milyonu, iş bulduklarında çalışmak istiyor.

İş bulduklarında çalışmaya hazır 32 milyonun (kabaca) 29 milyonunun işi var. 3 milyonundan biraz fazlası işsiz.

Çalışmak isteyenlerin sayıları her yıl 1 milyon 200 bin dolayında artıyor. Bunların 1 milyon kadarı iş bulabiliyor. 200 bin kadarı da işsizler ordusuna ekleniyor.

2017 Haziran ayında çalışan sayısı 28 milyon 703 bin, işsiz sayısı 3 milyon 251 bin oldu.

Son bir yılın özelliği var. Ekonomi beklenenin üzerinde büyüdü. Hükümet, istihdamı artırmak için özel teşvikler uyguladı. Ama işsizlik oranı yüzde 10’un altına inemedi. 2016 Haziran ayında yüzde 10.2 idi. Bu Haziran ayında da yüzde 10.2 olarak kaldı.

Çalışmak isteyen arttı

Bir yılda 1 milyon 52 bin kişiye iş imkanı yaratıldığı halde işsizlik oranının düşmemesinin nedeni; (1) Hızlı nüfus artışı, (2) Her yıl çalışmak isteyenlerin sayılarının giderek artması.

Son bir yılda 15 yaş üstü nüfus 1 milyon 169 bin arttı. Çalışmak isteyenlerin sayıları 1 milyon 176 bin arttı.

Çalışmak isteyen sayısı 1 milyon 176 bin artarken bunların 1 milyon 52 binine iş bulunabilince, 124 bini işsizler ordusuna eklendi. İş bulabilen 1 milyon 52 bin kadın ve erkeğin 180 bini tarımda, 872 bini tarım dışında iş buldu. Sanayi 1 yılda 53 bin kişiye, inşaat 106 bin kişiye, hizmetler kesimi 713 bin kişiye iş imkanı yarattı.

Sanayi olmadan olmuyor

Son bir yıldaki büyümemiz inşaata dayalı. Önemli olan sanayi kesimi. Sanayiye dayalı büyüme daha çok istihdam yaratıyor.

Hizmetler kesimi istihdam deposu oldu. Çalışanların yüzde 53.6’sı hizmetler kesiminde.

Toplam 28 milyon 703 bin çalışanın yüzde 67’si ücret ve yevmiye ile çalışıyor, yüzde 12’si ücretsiz aile işçisi.

Son bir yılda maaş ve ücretle çalışanların sayıları 470 bin artarken, ücretsiz aile işçilerinin sayıları da 200 bin arttı.

Önemli bir sorunumuz gençlerin (15 - 24 yaş arasındakilerin) işsizliği. Genç işsizlerin oranı yüzde 19.4 den yüzde 20.6’ya yükseldi. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı yüzde 23.8 iken yüzde 24.0 oldu. Görülüyor ki, büyüme önemli, istihdamı artırıcı teşvikler önemli ama, sanayi üretim canlanmadan istihdamda (beklenen ölçüde) iyileşme sağlanamıyor.

Sanayi üretim artışına dayalı büyüme hem istihdam hem de gelir yaratıyor. Sanayi üretimini artırmaya mecburuz.