AA muhabirinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerinden derlediği bilgiye göre, cari işlemler hesabı, 2018 yılında 27 milyar 633 milyon
dolar açık verdi. Geçen yıl cari açık, bir önceki yıla kıyasla 19 milyar 714 milyon dolar daha düşük bir düzeyde gerçekleşti. 2017'de cari açık 47 milyar 347 milyon dolar olmuştu.
Geçen yılki cari açık rakamı son 9 yılın en düşük cari açığı olarak kayıtlara geçti. 2018 yılında hükümetin aldığı bir dizi tedbirler ve ekonomideki dengelenme süreci çerçevesinde cari açık kademeli olarak azaldı.
2018'de cari işlemler hesabı dört ay üst üste fazla verirken, ekimde aylık bazda cari işlemlerde tarihin en yüksek fazlası görüldü. Geçen yıl ağustos, eylül, ekim ve kasım aylarında sırasıyla 1,9 milyar dolar, 1,8 milyar dolar, 2,6 milyar dolar ve 1,1 milyar dolarlık cari fazlalar verildi.
Geçen yılın aralık ayında cari açık, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla 6 milyar 313 milyon dolar azalarak 1 milyar 437 milyon dolar olarak gerçekleşti.
"YILLIK CARİ AÇIK İLK YARIDA 4-5 MİLYAR DOLARA GERİLEYEBİLİR"
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede cari dengenin aralık ayında dört ay aranın ardından "açık" vermesine karşılık yıllık açıktaki düşüşün hızlandığını söyledi.
Ocak ayına ilişkin ilk tahminlerinin, cari dengenin aylık 0,6 milyar dolar seviyesinde sınırlı açık vereceğini belirten Tokalı, yıllık açıktaki gerilemenin devam ederek 27,6 milyar dolar seviyesinden 21,2 milyar dolar civarına inebileceğini dile getirdi.
Tokalı, şöyle devam etti:
"Hem kur hem de talep gelişmelerine ek olarak, ihracatı destekleyici yeni program anlayışı, ılımlı enerji fiyatları ve baz etkisi doğrultusunda, yıllık cari açıktaki düşüşün özellikle bu yılın ilk yarısında hızla devam edeceğini, cari açığın 4-5 milyar dolar bandına inebileceğini tahmin ediyoruz. Yılın ikinci yarısında ise yeniden dengelenme sürecinin belirginleşmesi ile 2019'u 19 milyar dolar civarında cari açıkla tamamlayabiliriz. Bu durumda 2017 sonunda yüzde 5,6 düzeyinde olan ancak 2018 yılını yüzde 3,5 civarında tamamlayacağını düşündüğümüz cari açık/GSYH oranı 2019 sonunda yüzde 2,5'ler seviyesine kadar inebilir."
"YILLIK ÇEKİRDEK FAZLA 19,7 MİLYAR DOLARA YÜKSELDİ"
Banu Kıvci Tokalı, aralık ayı cari dengedeki iyileşmeyi destekleyen gelişmelerde, bavul ticareti, navlun ve turizm gelirlerindeki yavaşlama ile doğrudan yatırımlarla ilgili kar transferlerinin artmasına karşılık dış açıktaki sert düşüş ve portföy yatırımlarına ait giderlerde azalış olması gibi unsurların etkili olduğunu söyledi.
Diğer taraftan, yükselen faizler nedeniyle yüksek kalmaya devam dış borç faiz ödemelerinin, cari açıktaki düşüşü sınırlandıran unsur olarak göze çarptığını ifade eden Tokalı, çekirdek dengenin aralık ayında da fazla vermeyi sürdürdüğünü ve yıllık çekirdek fazlanın 19,7 milyar dolara yükseldiğini belirtti.
Tokalı, "net hata ve noksan" kaleminin katkısının kasım ayının ardından aralık ayında da girişe işaret ettiğini kaydetti.
Kasım ayındaki 0,2 milyar dolarlık girişin ardından aralık ayında da 2,8 milyar dolarlık girişin söz konusu olduğunu bildiren Tokalı, böylece, 12 aylık dönemde bu kalemden elde edilen toplam katkının 21,2 milyar dolara ulaştığını vurguladı.
Tokalı, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Kurun mevcut seviyeleri ve beklentilerimiz doğrultusunda ekonomide yavaşlama sinyalleri, cari dengedeki iyileşmenin devam edeceğine işaret etmesine karşılık son dönemde toparlanma eğilimi gösteren ve aralık ayındaki dip seviyesinden yükselişe geçen petrol fiyatlarının seyri, cari açıktaki hızlı düşüşün devamı açısından önemli olacak. Finansman tarafında da Fed'in sıkılaştırıcı politikalarında yavaşlamaya ek olarak, ticaret savaşlarına ilişkin olumlu beklentiler, gelişen ülke piyasalarına sermaye girişini destekleyebilecek olması dolayısıyla olumlu olarak yorumlanabilir. Ancak şimdiye dek küresel sermayenin gelişen piyasalara akışında yavaşlamaya neden olan ticaret savaşlarının kesin olarak ne şekilde ilerleyeceğinin halen önemini koruduğunu da belirtmek gerekir."
"2019 CARİ AÇIK TAHMİNİMİZ 22 MİLYAR DOLAR"
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, yıllık cari açığın 27,6 milyar dolarla belirgin bir şekilde gerilediğini belirtti.
Cari açıkta aralık ayında gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının 2017'den düşük açık ve hizmetler dengesinin yüksek fazla vermesinin ana etken olduğunu söyleyen Bürümcekçi, finansman tarafında cari açığın fazlasıyla finanse edilmesi nedeni ile resmi rezervlerde 0,9 milyar dolar artış gözlendiğini ifade etti.
Bürümcekçi, cari dengedeki iyileşmenin en azından 2019 ilk yarısı sonuna kadar devam edeceğini dile getirdi.
Önceki yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki gelişmelerin devam
edip etmeyeceğinin kritik olduğunu ifade eden Bürümcekçi, petrol fiyatlarının son dönemdeki toparlanmaya rağmen halen 2018 yılı ortalamasının (72 dolar) belirgin bir şekilde altında seyretmesinin cari açığı azaltıcı etkide bulunacağını söyledi.
Bürümcekçi, 2018'de 43 milyar dolar düzeyinde oluşan petrol ithalatında bugünkü fiyatların korunması durumunda yaklaşık 6 milyar dolar azalış görülebileceğini kaydetti.
Altın ticaretinde ise geçen yıl 8,7 milyar dolar net açık ile 2017 yılına göre 1,3 milyar dolar azalış yaşandığını ve bu eğilimin de devam edebileceğini dile getiren Bürümcekçi, şu ifadeleri kullandı:
"Üçüncü çeyrek milli gelir ve dördüncü çeyrek öncü verilerinden görüldüğü kadarı ile ekonomik aktivitenin sert bir yavaşlama içine girdiği gözlenmektedir. Bu gelişmenin, dış ticaret açığı üzerinde diğer unsurlardan daha güçlü etkide bulunacağını düşünmekteyiz. Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümenin 2018 yılı ilk yarısında güçlü seyretmesi ihracat açısından destekleyici olmuştu. Bu bağlamda bu bölgelerden gelen yavaşlama sinyallerinin ne ölçüde ihracatı etkileyeceği takip edilecektir. Aralık-ocak ayında ihracat artışının çok yavaşlaması bu yönde bir sinyal olabilir. Buna karşılık, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Bu doğrultuda, 2019 yıl sonu tahminimizi 22 milyar dolar açık olarak belirlerken, risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtmeliyiz."
