Obama yönetimi 40 yıl sonra Amerika'nın yeniden ham petrolü ihracatı yapmasının önünü açtı. ABD Ticaret Bakanlığı, henüz açıklanmamış iki ayrı mahkeme kararlarıyla Pioneer Natıral Resources Co. ve Enterprise Products Partners LP'ye, yabancı alıcıların "kondensat" olarak bildiği ultra hafif petrol sevkiyatı yapmasına izin verdi. Alıcılar bu petrolü benzin, jet yakıtı ve dizele çevirebilir.

The Wall Street Journal’ın haberine göre, sevkiyat küçük ölçeklerde Ağustos ayında başlayabilir. Bu yılın başında verilen mahkeme kararı uyarınca iki şirketin ne kadar ihracat yapabileceği ise henüz kesinleşmedi. Ticaret Bakanlığı'nın Sanayi ve Güvenlik Müsteşarlığı, atılan adımları, özel karar olarak bilinen bir davayla karara bağladı. Brookings Enstitüsü, önümüzdeki yıldan itibaren günlük 700.000 varil ultra hafif petrolün ihraç edilebileceğini tahmin ediyor.

Reuters haber ajansının konuya ilişkin görüşlerine başvurduğu ABD Ticaret Bakanlığı ve şirket yöneticileri ise konu hakkında açıklama yapmadı. Düzenlemeye göre Amerikalı şirketler hampetrol ihraç edemiyor. Ancak benzin ve motorin satışının önünde bir engel bulunmuyor. Reuters geçen ay aralarında Pioneer şirketinin de yer aldığı bazı Amerikan petrol şirketlerinin yurtdışına petrol ihraç etmek için ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Endüstri ve Ticaret Bürosu yetkilileriyle bir araya geldiğini duyurmuştu. 

Amerika kayaç gazı (Shale Gaz) alanında çok ciddi yatırımlar yaptı. Bu sayede Rusya ve Suudi Arabistan’ın ardından dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından birisi haline gelebilir. 

40 yıllık yasak bitiyor

1970'lerdeki Arap petrolü ambargosunun ardından getirilen kurallar uyarınca ABD'deki şirketler benzin ve dizel gibi rafine yakıt ihraç edebilse de, özel lisans gerektiren belli durumlar dışında ham petrol ihracatı yapamıyor. Ancak ambargo, ABD petrolünün özel izinle gönderilebildiği Kanada'yı kapsamıyor. Arap ülkeleri, Yom Kippur Savaşı'nda İsrail'in yanında olmalarından ötürü Batılı ülkelere petrol sevkiyatına ambargo koymuştu. ABD'li kanun koyucular da bunun üzerine ihracat yasağını getirdi. Ambargo, petrol fiyatlarının dört katına çıkmasına ve ABD genelinde benzin istasyonlarında karne uygulamasının getirilmesine neden oldu.

Dengeleri değiştirecek hamle

İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Doç.Dr Şamil Şen, ABD’nin yatay sondaj ve hidrolik çatlatma teknolojisi ile şeyl adı verilen kayalardan hidrokarbon (petrol, condensate ve gaz) üretimini artırması ile gazın ardından kondensat ihraç etmeye hazırlandığını anlattı. Bu hamlenin dünya petrol-gaz piyasası için önemli bir kilometre taşı olduğunu anlatan Şen, “Amerika’da ciddi kondensat rezervleri var ve bunu üretmek ve işleyip (kolayca rafine edip) hem petrol hem de gaz olarak satmak ‘ağır petrole göre çok daha kolay. Diğer taraftan fiyatlar Asya ve Avrupa piyasalarından çok daha yüksek olduğu için üretici şirketler bunu ihraç etmeyi istiyor.” dedi.

Amerika'nın yatay sondaj ve hidrolik çatlatma teknolojisi ile şeyl gaz, petrol ve kondensat üreterek, üretimde yeni bir çığır açtığını anlatan Doç.Dr Şen, “Bu gelişme ABD’nin Ortadoğu’ya bağımlılığını azaltırken, dünya dengelerini de değiştirmektedir. Dolayısıyla once şeyl gazın ve kondensatın daha şeyl petrolün de ihraç edilmesi büyük bir devrim olacak” yorumunu yaptı.  

Doç. Dr Şen, bu hamlenin aynı zamanda uluslararası petrol fiyatları açısından büyük önem taşıdığı görüşünde. “Rusya- Ukrayna ve Suriye- Irak’taki gerilim petrol ihraç eden ülkelerin Rusya, Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin kasalarının Petro-dolarla dolmasını sağlıyor. ABD nin bu atmosferde petrol ihracatına başlayacak olması yüksek fiyatlardan yararlanma işareti olarak yorumlanabilir.” diye konuştu.