Dolar şaşırtıyor! Yükseliş devam edecek mi?

UZMANPARA

Dün 3.0974 ile tüm zamanların rekorunu kıran dolar/TL, bugün eski rekorunu egale ederek rekor üstüne rekor kırdı. Son olarak zirveyi 3.1132 ile belirleyen dolar/TL gün sonunda ise 3.09 sınırına çekildi. Peki dolar/TL'de yeni rekorlar gelecek mi?

Uzmanlar dolardaki durdurulamayan yükselişi UZMANPARA'ya yorumladı.

KapitalFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan, doların rekor kırmasının ardından UZMANPARA'ya yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"TL, USD karşısıda tarihinin rekor düşük seviyesini yeniledi ve bu kapsamda USDTRY kuru da sabah saatlerinde yeniden ivme kazanan yükselişle beraber 3,1057 seviyesini gördü.

TL’nin değer kaybetmesinin üzerinde geniş zamana yayılan kırılganlık faktörlerinin yanı sıra, gündemde yer alan para politikası ve siyasi sistem tartışmalarının etkisi görülmektedir. Fed’in Aralık’ta faiz artırması ihtimalinin kuvvetlenmesi ve 2017 yılına şahin bir politika duruşuyla girmesi olasılığı GOÜ para birimlerini genel olarak baskılarken, günlük bazda TL bu grubun ortasında, aylık bazda ise değer kayıplarında ilk sırasındadır.


Grafik 1: GOÜ para birimlerinin USD’ye karşı günlük değer değişimi (Kaynak: Bloomberg, KapitalFX Araştırma)

Türkiye’ye ilişkin iki neden öne çıkıyor. Birincisi siyasi sistemle alakalı son açıklamalar. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin hafta içindeki açıklamalarından sonra Başbakan Binali Yıldırım’ın da Başkanlık sistemi kanun teklifini Meclis’e en kısa sürede ileteceklerini söylemesi sonrasında kur hareketinde yukarıya doğru ivmelenme olmuştu. Aynı zamanda Başkanlık sistemine ilişkin halka gidileceği söylemi de kısa dönemde Türkiye’nin referanduma gideceği beklentisi oluşturmaktadır. Yatırım eşiğindeki bir kredi notunun kaybedildiği ve küresel sermaye hareketlerini etkileyecek Merkez Bankaları politikalarının olduğu bir ortamda dış finansman ihtiyacı, tekrar sandığa gidilmesi durumunda daha kaygan bir zemine oturabilir. Bu durumun Türk finansal varlıklarının genelinde değer kayıplarının devamını tetikleyeceğine ilişkin endişemiz mevcuttur.


Grafik 2: GOÜ para birimlerinin USD’ye karşı aylık performansı (Kaynak: Bloomberg, KapitalFX Araştırma)

Bir diğer unsur; söz konusu ortamda Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine devam ediyor olması ve devam edeceğinin de beklenmesi. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin kur ve para politikasına ilişkin yaptığı açıklama ve öngörüler de önümüzdeki hafta Merkez Bankası’nın faiz indirmeye devam edeceği beklentisini kuvvetlendirmektedir. Faiz indirimlerinin de reel getirileri azaltması nedeniyle TL’de değer kaybını tetiklemesi durumundan söz edilebilir. Ancak, büyümenin odak noktasına oturtulduğu bir ortamda da, her ne kadar teorik olarak aksini düşünsek de faiz indirimleri devam edecektir.


Grafik 3: USDTRY gün içi fiyat hareketi (Kaynak: Bloomberg, KapitalFX Araştırma)

Son olarak; yükseliş devam eder mi? Bu şartlar altında kurda hareket alanının önceki 3,05 – 3,10 platosundan 3,10 – 3,17’ye doğru kayacağını düşünüyoruz. Teknik açıdan kullandığımız Fibonacci araçları kurdaki olası hareket alanı tahminimizi doğrulamaktadır. 3 ay vadeli opsiyon sözleşmelerindeki eğilim ve forward fiyatlamalar da kurda yükseliş beklentisi ortaya koymaktadır. Biz TL’de uzun vadeye yayılacak bir değerlenme beklemiyor, düşüşlerin piyasa tarafından alım fırsatı olarak kullanılabileceğini düşünüyoruz."

IşıkFX Başanalisti ve UZMANPARA yazarı Gizmen Nalbantlı, doların yeni rekorlar kırması üzerine UZMANPARA'ya şu değerlendirmeyi yaptı:

"Yurtiçinde sular durulmuyor. Moody’s not indirimi sonrası fon çıkışları devam ederken, OHAL süresinin uzaması, Suriye operasyonları derken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Musul'a düzenlenecek operasyon ilişkin yaptığı açıklamalar sebebiyle Irak-Türkiye arasındaki ilişkiler iyice gerildi. Binali Yıldırım’ın Başkanlık sistemi ile ilgili yaptığı açıklamalar ise kurdaki yükselişi hızlandırdı.

Aralık ayında FED’in faiz artırma ihtimallerinin %70’e çıkması ile dolar para birimleri karşısında gücünü artırmaya devam ediyor. ABD’de 10 yıllık tahvil faizleri 200 günlük ortalamasının üzerinde hareketini devam ettiriyor. Akşam açıklanacak Eylül tutanaklarında Aralık ayına ilişkin işaret görürsek dolara olan talep devam edebilir.

Kurda bir önceki zirve olan 3.0960 bölgesinin üzerinde yeni zirve yapma ihtimalimiz oldukça yüksek. Yeni zirve 3.1085 seviyesi olabilir. Sonrasında ise yükseliş 3.1145 ve 3.1250 seviyelerine kadar devam edebilir. 3.10-3.35 arası ciddi miktarda alım opsiyonu mevcut. 3.0650-3.0720 bölgesinin üzerinde kaldığımız sürece yukarı istek devam edecektir. Yurtiçi gelişmelerin yanı sıra akşam açıklanacak FED tutanakları dolardaki yükselişin devamı açısından belirleyici olacak."

TL'NİN KADERİNİ BELİRLEYECEK 4 TEMEL UNSUR

Meksa Yatırım Araştırma Müdürüve UZMANPARA yazarı Eren Can Ümüt, doların rekor üstüne rekor kırmasını UZMANPARA'ya şöyle değerlendirdi:

"Yurt içerisinde doların ateşi düşmüyor. Aksine kurda yükseliş hareketleri devam ediyor ve yeni rekor seviyeleri test ediliyor. Bu konuda neden olarak bir sürü madde sıralayabiliriz. Bu maddeler zaten piyasalar tarafından da sıkça konuşulduğu için artık aşina olduk. Bu konuda bizde bir değerlendirmede bulunalım ve TL’nin kaderini etkileyecek dört önemli konunun neler olabileceğini belirtelim:

1. Moody’s not indirimi sonrası ülkeden fon çıkışı devam ediyor olabilir. Yalnız bu konuya daha spesifik bakmamız gerekiyor. Geçtiğimiz yılda Brezilya ve Rusya’nın da kredi notlarının çöp seviyesine indirilmesi BRL ve RUB üzerinde keskin sayılabilecek değer kayıplarını beraberinde getirmişti. Hatta bu para birimleri farklı bir kredi derecelendirme kuruluşunun ikinci not indirimi ile yeni şoklar yaşamış ve değer kayıpları hızlanmıştı. Şimdi aynı senaryo TL üzerinde olabilir mi onu izleyeceğiz? Moody’s 24 Eylül tarihinde notumuzu indirmeden hemen önce kur 2.9660 seviyesinde kapanış gerçekleştirmişti. Bugün 3.10 seviyesinin üzerinde. Yani yükseliş %4.5 oranında. Hala TL lehine harekete yönelik bir sinyal yok. Bunun yanında bir başka kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in değerlendirmesi de önümüzde duruyor. Aynı Brezilya ve Rusya gibi bir başka derecelendirme kuruluşunun da notumuzu indirmesi TL tarafında değer kayıplarının devam etmesini sağlayabilir. Şuanda Türkiye’ye tek yatırım yapılabilir notu veren kuruluş Fitch kaldı. Bu riskin göz ardı edilmemesi gerekiyor.

2. ABD ile olan ilişkilerde gerilme yaşanıyor. Zaten piyasada çoğu analist/ekonomist Moody’s’in not indirimini bu gözle görerek siyasi olarak değerlendirmişlerdi. Suriye ve özellikle de son dönemde Irak ile Musul harekâtına yönelik anlaşmazlıkları ABD’yi göz ardı etmeden değerlendirmek gerekiyor. Suriye meselesinin aynında Irak kaynaklı yeni bir jeopolitik riskin oluşma ihtimali TL ve TL bazlı varlıkları olumsuz etkiliyor.

3. En önemli konuların başında çokça konuştuğumuz FED’in faiz artırımı meselesi geliyor. ABD ekonomik verileri ve FED üyelerinin yaptıkları açıklamalar yıl içerisinde faiz artırımına gidileceği beklentilerini oluşturuyor. Vadeli piyasalarda FED’in Aralık ayında faiz artırımı ihtimali %70’e yakınlaşmış durumda. Bu fiyatlama doğal olarak Türkiye gibi dış açığı yüksek ülke ekonomilerini tedirgin ediyor. Bilindiği üzere yılda 200 milyar dolar fon bulmak zorunda olan bir ekonomiye sahibimiz. Not indirimi ile dış borç maliyetlerinin zaten arttığı bir ortamda FED’in faiz artırımı aksiyonu maliyetlerin daha da artmasına neden olacaktır.

4. Bir süredir tartışılmayan yalnız hafta içerisinde yeniden tartışmaların alevlendiği başkanlık sistemi meselesini dikkatle izlememiz gerekiyor. Küresel ölçekte yaşanan yüksek belirsizliğe bir de referandum ile yurtiçi siyaset arenasına yönelik belirsizliğin eklenmesini TL ve TL bazlı varlıkların pek sevmeyeceğini düşünüyoruz. Zaten 3.10 direncinin kolaylık yukarı yönde geçilmesinin bir sebebi olarak da bu tartışmaları görüyoruz.

Peki, bundan sonra ne olacak? Öncelikle yukarıda ana hatları ile saydığımız belirsizliklerin kısa süre içerisinde ortadan kalkma ihtimali çok çok zayıf. Teknik olarak da kur tarafında TL lehine hareketlerin başlayacağına yönelik bir sinyal alamıyoruz. Bunun yanında kurda gevşeme yaşansa bile TL’de ne derece güçlü bir değerlenme yaşanır tartışılır. Yalnız 3.1000 üzerinde fiyatlamaların devam etmesi kurda yükseliş hareketlerinin devam etme ihtimalini yükseltecektir. Bu durumda 3.1700 kısa vadede izlenecek önemli bir seviye olacak. Bunun yanında 3.1000 desteğinin aşağısında ise bir miktar kar satışları gelebilir. Bu bağlamda 3.05 desteğine kadar gerilemenin oluşma ihtimali doğacaksa da daha keskin bir gevşeme için şimdilik neden göremiyoruz."