LIBOR 2021 sonunda kullanımdan kalkacak

İngiliz Finansal Yürütme Kurumu (FCA) Başkanı Andrew Bailey, dünyanın önde gelen bankalarının kısa vadeli borçlanma için birbirlerine uyguladıkları referans faiz oranı LIBOR’un İngiltere’de 2021 yılı sonunda sona ereceğini açıkladı.

Londra’da Bloomberg’in yönetim merkezinde konuşan Bailey, LIBOR’un (London Interbank Offered Rate) kullanımının 2021 yılında sona ereceğini söyledi.

Bailey toplamda 350 trilyon doları aşan değere sahip finansal ürün için zemin oluşturan LIBOR’un “savunulamaz” olduğunu belirterek, daha güvenli bir sistemin oluşturulması için LIBOR kullanımının kademeli olarak kaldırılacağını söyledi.

LIBOR’un işlemlerde yeterli veri sağlamaması nedeniyle sürdürülemez olduğunu savunan Bailey, “Eğer piyasalar mevcut haliyle LIBOR’a bağımlı kalmaya devam ederse, işlem bazlı göstergelere doğru yolculuğumuzu tamamlayabileceğimizi sanmıyoruz. Aktif alt piyasaların mevcut olmaması LIBOR göstergelerinin sürdürülebilirliği konusunda ciddi soru işareti oluşturuyor. Eğer aktif bir piyasa var olmazsa, en iyi gösterge nasıl ölçülebilir?” ifadelerini kullandı.

LİBOR NEDİR?

Libor, (London Interbank Offered Rate), dünyanın en güvenilir bankalarının kısa vadeli borçlanma için birbirlerine uyguladıkları referans faiz oranıdır. Londra Bankalararası Faiz Oranı'nın kısaltılmış hali olan liborun kendine has özelliği ise bankaların borçlanma faizlerini belirlerken referans bir faiz oranı baz almasıdır.

TÜKETİCİ KREDİLERİNİN TEMELİNDE LİBOR VAR

Bankaların yaptığı küçük değişimler kredi alanların üzerinde büyük etki yaratabilir. Bir çok ülkede tüketici kredilerinin temelinde libor vardır. Orandaki değişimler kredi kartlarının faizlerini, araba, öğrenci kredilerini, devlet ve özel sektör borçlanma senetlerini, mortgage oranlarını, swap işlemlerini ve ayarlanabilir ipotek oranlarının artışını ve azalışını etkiler. Bu değişimler bankalar, şirketler ve tüketiciler arasında borçlanma kolaylığı sağladığı için göz önünde bulundurulmalıdır.

Düşük borçlanma maliyetleri kulağa daha mantıklı gelse de borç alırken herkes bu durumdan faydalanamaz. Bazı yatırım fonları menkul kıymetlerin libora bağlı olması bazı yatırımcılar için düşük getiri demektir.

TÜRKİYE'DE LİBOR

TRlibor Türkiye'de 2002 yılında uygulanmaya başlanmıştır. TRlibor TR bazında referans faiz oranlarını belirleyen, yurt içi ve yurt dışı işlemlerde kullanıcılara sunulan TL faiz oranıdır. 14 bankayı içinde bulunduran Türkiye Bankalar Birliği tarafından oluşturulan oranlar her gün 11.15'de yayınlanır, ertesi gün 09.00'da silinir.

LİBOR SKANDALI

2012'de liborun belirlenmesinde etkin olan bankaların kendi çıkarları için faiz oranları üzerinde yaptıkları oynamalar ve yanlış beyanlar ortaya çıkmıştır. 2012'de ortaya çıkan bu duruma libor skandalı da denebilir. Bunun sonucunda Barclays, Bank of America, Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ, CITI, Credit Suisse, Deuthsche Bank, Lloyds, HSBC, HBOS, JPMorgan, Rabobank, RBS, RBC, UBS, West LB, Norinchuckin olmak üzere 16 banka hakkında soruşturma başlatılmıştır. Soruşturma sonucunda Barclays, UBS ve RBS bankaları zarara uğramış ve 2.6 milyar dolar cezaya çarptırılmıştır.