Seçimden sonra güneş mi açar şimşek mi çakar?

AYŞE EKİN GÜNDÜZ/UZMANPARA

7 Haziran seçimlerinin ardından fırtınalar esen yurtiçi piyasalarda şimdi de gözler 1 Kasım seçimlerinde. Seçime 1 hafta kala yatırımcı kendisine yol haritası çizmeye çalışırken, uzmanlar seçim senaryolarını UZMANPARA’ya değerlendirdi.

Uzmanlar dünyada kasım ayında piyasaların yatay seyirde olması ve hükümet kurulması durumunda Borsa İstanbul 100 endeksinin 92 bin puana kadar yükselebileceğini belirtirken,  aksi durumda siyasi tıkanıklığın sürmesi durumunda ise endekste 67 bine kadar geri çekilme olabileceğini kaydediyor.

Dolar/TL tarafında ise uzmanlar olumlu senaryoya göre 2.80 seviyelerine kadar sarkma olabileceğine işaret ederken,  olumsuz senaryoya göre ise kurun 3.25’e kadar çıkabileceğine dikkati çekiyor.

7 HAZİRAN SABAHI NE OLMUŞTU?

8 Haziran sabahı Dolar/TL 2,80 seviyesine kadar yükselerek rekor kırmış, BIST 100 endeksi ise seçimin ardında ilk işlem gününe yüzde 8 düşüş ile başlamıştı. Kayıplar daha sonrasında %6 civarına kadar gerilemişti.

PİYASALARDA BİRLİKTELİK KORUNUR MU? 

Gedik Yatırım Portföy Yönetim Müdürü Eral Karayazıcı ile ‘Eylül-ekim boyunca dış dünyaya paralel seyreden yurtiçi piyasalar bu birlikteliği korur mu?’ sorusuna yanıt aradık.

Karayazıcı “Bence çok zor, artık özümüze dönüyoruz. 1 Kasım seçim sonuçları ve devamında siyasi cenahta yaşanacak gelişmeler yurtiçi piyasaları ve reel ekonomiyi güçlü şekilde etkileyecek.

4 aydır Türkiye siyasi bir tıkanıklık yaşıyor. Adalet ve Kalkınma Partisinin tek başına hükümeti kurabilecek çoğunluğu elde edemeyişi ve partilerin koalisyon hükümeti kurmak konusunda bir anlaşmaya varamamaları hem reel ekonomi hem de piyasalar üzerinde baskı yaratıyor” dedi.

3 SENARYO VAR...

“Türkiye 1 kasım seçimlerini takiben asgari 2 yıl görevde kalacağı düşünülen bir hükümete kavuşursa ben etkisinin güçlü pozitif olacağını düşünüyorum” diyen Karayazıcı, sözlerine şöyle devam etti:

“Bazı analistler ekim yükselişini bu beklentinin fiyatlanması olarak görüyor ve pozitif haberin bir bölümü fiyatların içinde diye düşünüyor. Katılmıyorum. Çünkü yurtiçi piyasalar ekimde tamamen yurtdışına paralel seyretti. Herhangi bir ayrışma yaşanmadı. Cari fiyatlamada Türkiye; siyasi istikrarsızlık & tıkanıklık yaşayan, ama mali disiplin, düzelen cari açık, düşük kamu borcu ve güven sorunu yumuşarsa hız kazanabilecek büyüme potansiyeli ile avantajlarını koruyan iskontolu bir ülke konumunda. Bu nedenle siyasi tıkanıklığın aşılmasının borsada % 15’i, döviz sepetinde % 8’i bulabilecek pozitif ayrışmaya neden olabileceğini düşünüyorum.”

1. SENARYO: BIST 92 BİN, DOLAR/TL 2.73...

Dünyada kasım ayı yatay bir seyre sahne olursa BIST’in hükümetin kurulabilmesi durumunda 90.000 – 92.000 bandına yükselebileceğine vurgu yapan Karayazıcı “Eylül ayında 3.27 seviyesini aşan döviz sepeti geçen haftayı dünyaya paralel seyirle 3,06 yakınında tamamladı. Siyasi tıkanıklığın aşılmasının bu cephede de güçlü etki göstereceğini ve döviz sepetinin yılın son bölümünde 2,80’e kadar gerileyebileceğini tahmin ediyorum.  EURUSD paritesini 1,08 varsayarsak bu senaryoda USDTRL 2,73 ERTRL 2,95 civarını test edebilir” diye konuştu.

2. SENARYO: REEL EKONOMİ NEFES ALAMAZ  

İkinci bir senaryo olarak bir yıl kadar sonra erken seçime gitmek üzere bir hükümet kurulursa yurtiçi piyasalara kısıtlı pozitif katkısı olacağını aktaran Karayazıcı, şöyle konuştu:

“Reel ekonomi yeterli nefesi alamaz. Ekonomide bekleme eğilimi yine ön planda olur.

3. SENARYO: BIST 67 BİN, DOLAR/TL 3.25...

Üçüncü kez genel seçimlerin yapılmasına neden olacak biçimde siyasi tıkanıklık devamı durumunda ise sert negatif fiyatlamaya neden olmasını beklerim. Bu senaryoda BIST 67.000 puana kadar gerileyebilir, USDTRL 3,25 ‘e EURTRL 3,50’ye 10 yıl vadeli tahvil faizi % 12 ‘ye kadar yükselebilir. Başka bir deyişle borsa % 14 kadar Türk Lirası % 12 kadar negatif ayrışma yaşayabilir.

Üçüncü senaryo gerçekleşirse ekonomide oluşan fay hattı derinleşmeye ve tahrip kapasitesini yükseltmeye devam eder. Bunun 2016 içinde sert resesyona neden olarak bir krize dönüşeceğini sanmıyorum. Ama siyasi tıkanıklığın kronikleşmesinin 2018-2020 döneminde ( dış konjonktürü sert & kalıcı negatif beklediğim için ) gerçek bir ekonomik krize girme riskimizin olasılığını % 50 ‘ye yükselteceği görüşündeyim.”

'SONUÇLARDAN ZİYADE İŞLEYECEK SÜREÇ ÖNEMLİ' 

ALB Forex Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan ise seçimlerin nasıl sonuçlanacağından ziyade, seçimlerin sonuçlanmasından sonra nasıl bir süreç işleyeceğinin daha önemli olduğunu söyledi. Genel anlamda ortaya koyulan sonuçlara bakılacak olursa 7 Haziran’dan sonraki tablonun aynısını görme ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan Erkan “Bu da, partiler arasında gerçekleştirilecek koalisyon görüşmelerine odaklanılmasına neden olacak.

'7 HAZİRAN'DAN AĞZI YANAN YATIRIMCI RİSKE GİRMEYEBİLİR' 

Seçim öncesindeki bu hafta, biraz da 7 Haziran seçimlerinden ağzı yanmış olan yatırımcının TL ve hisse senedi pozisyonlarında riske girmeyeceği ihtimali üzerinde durulabilir. Özellikle seçimden sonra 8 Haziran’daki para ve hisse senedi piyasalarındaki açılışı düşünecek olursak, biraz daha kurun ve borsanın haftayı hareketli geçirmesini bekleyebiliriz. Sonrası ise belirsizlik ve risk faktörlerinin yoğunluğuna bağlı olacaktır.

Şu an içinde bulunulan durum, küresel merkez bankalarının yaptığı açıklamalar çerçevesinde konjonktürdeki rahatlamaya karşın içeride olumlu yönde fiyatlamaların uzun ömürlü olmamasına neden oldu. Seçim riskleri küçümsenmemeli, hükümet kurma süreci yaz aylarındakine benzer şekilde uzarsa Türk varlıkları üzerinde de baskı artacaktır. Bu da kura volatiltenin geri gelmesi demek olacaktır. Kurun 2,95 üzerine tekrar hareket etmesi durumunda geri dönüş zor olabilir” dedi.

'EN İYİ SENARYODA BİLE DOLAR/TL'DE 2.70'İN ALTINI BEKLEMİYORUZ'

İntegral Menkul Değerler A.Ş. Araştırma Direktörü ve UZMANPARA yazarı Tuncay Turşucu da seçim anketlerine göre seçimlerin ardından tabloda önemli bir değişiklik beklenmediğini ifade ederek “Seçimlerin ardından önemli olacak gelişme, piyasalarda hükümetin kurulmasına yönelik algının oluşup oluşmayacağı. Eğer tek parti iktidarı sonucu çıkarsa bu algı kesin olacağı için piyasalarda ilk etapta olumlu etkiler yaratabilir. TL'de hızlı bir geri çekilme görebiliriz. Bu durumda 2.80 seviyelerine doğru belki daha aşağı seviyelere düşüşler oluşabilir. Ancak en iyi senaryoda bile USDTRY’de 2.70 seviyelerinin altını beklemiyoruz. Aynı şekilde BIST endeksinde de 82000 seviyesinin üzerine yükselerek 85000 seviyesine doğru yükselişler oluşabilir. Bilindiği gibi USDTRY’de 2.81 seviyesinden 3 seviyelerine yükselişi tetikleyen en önemli unsur Başbakan Davutoğlu’nun CHP ile görüşmelerin sonuçsuz kaldığını açıklaması olmuştu. Başka deyişle kurlar üzerinde hükümetsizlik durumunun yarattığı şişkinlik bulunuyor ve tek parti sonucunda liradaki bu şişkinlik 2.81 seviyesinin altına gerileyerek gidebilir.

Koalisyon sonucunda ise piyasalar hükümetin kurulacağına yönelik algının oluşup oluşmadığını beklemek isteyecektir. Eğer ilk günlerde kesin bir dille hükümetin kurulacağı yönünde açıklamalar gelirse piyasalarda yine aynı olumlu etkiler oluşabilir. Ancak aynı sürecin yeniden yaşanması durumunda piyasalar erken davranmak istemeyecektir. Kesin olarak hükümet oluşumunu görmek isteyecektir. Eğer net mesajlar gelmezse bu hem kur hem de borsa üzerinde negatif etkilere neden olabilir. Bu durumda USDTRY yine 3 seviyelerine doğru endeksi ise 75000 seviyesine doğru hareketlenebilir. Takvim olarak hükümetin kurulması süresi Ocak ayının ilk haftasında dolacak. Ancak bu tarihe kadar piyasalar beklemek istemeyecektir. Seçimlerin hemen ardından fazla zaman geçmeden siyasilerden hükümet oluşumuna yönelik net mesajlar görmek isteyecektir” diye konuştu.