Merkezi Panama'da bulunan hukuk firması Mossack Fonseca’ya ait yaklaşık 11,5 milyon sayfalık belgenin sızdırılmasının ardından "kıyı bankacılığı" olarak bilinen "off-shore" yeniden gündeme gelirken, kara parayı aklamayı durdurmak için vergi cennetlerinin şeffaf olması ve hükümetlerle işbirliği yapmasının önemli olduğu belirtiliyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, ülke dışından sağlanan fonların yine ülke dışında kullandırılmasını amaçlayan ve ülkede bankacılık sektörü için düzenlenmiş her türlü yasa ve yönetmeliklerin dışında kalan bankacılık türü olarak tanımlanan "off-shore" serbest bölge bankacılığı olarak da ifade ediliyor.
Temel olarak diğer bankalar gibi mevduat toplayan kredi veren ve güvene dayalı işlemler yapan off-shore bankacılığını diğer bankalardan ayıran özellikleri arasında, bulundukları ülkede geçerli olan para birimi dışındaki bir para birimi ve esasen yerleşik olmayan kişiler ve kurumlarla işlem yapması bulunuyor.
Genellikle yurtiçi finans piyasasının tabi olduğu yasaların, sınırlamaların ve kontrollerin çoğundan muaf olan off-shore'da çok sıkı biçimde "sır saklama" ilkesi uygulanıyor.
Söz konusu bankacılıkta faiz oranlarının belirlenmesinde serbestlik bulunurken, belli bir likidite, disponibilite oranı uygulanmaması, munzam karşılık yatırılmaması da dikkati çekiyor.
Bankaların müşterilerine ödeyecekleri faizden veya interbank işlemlerinden doğacak faizlerden stopaj kesilmeyen sistem, yurtiçi bankaların tabi olduğu kambiyo sınırlamalarına tabi tutulmuyor.
VERGİ CENNETLERİNİN MÜŞTERİ ÇEKMEK İÇİN SUNDUĞU İMKANLAR
Vergi cennetlerinin müşteri çekmek için sunduğu imkanların başında "sıfır ya da sıfıra yakın vergilendirme" ve "gizlilik politikaları" geliyor.
Politik istikrar, sermaye hareketlerinde tam serbesti, coğrafi konum olarak gelişmiş ülkelere yakınlık, gerekli altyapı (telekomünikasyon, ulaşım, konaklama), uzman personel veya kurum (vergi danışmanları, avukatlar vs) da çekim merkezi olma açısından ön plana çıkıyor.
Vergi cennetleri, mal varlıklarının kaynağının ortaya çıkmasını istemeyen yabancı yatırımcılara, uluslararası ticari şirketler ya da tabela şirketlerin tescilinden düzenleyici makamların denetime tabi olmayan çok sayıda off-shore bankanın hizmet sağlamasına giden bir dizi kolaylıklar sunuyor.
Vergilerin yüksek olduğu ülkelerde yaşayan kişilerce vergi cennetlerinde kurulan off-shore şirketler de her türlü vergiden muaf tutulurken, yaptıkları işlemlerle ilgili kayıt tutmak ve hesap verme zorunlulukları bulunmuyor.
Vergi cennetlerinde yasal olmasına rağmen off-shore hesaplar vergiden kaçınma, vergi kaçırma ve kara para aklama gibi suç faaliyetlerinde de kullanılıyor.
EN MEŞHUR VERGİ CENNETLERİ
Karayipler'de Birleşik Krallık'a bağlı 3 adadan oluşan ve off-shore merkezi olarak bilinen Cayman Adaları, sıfır vergi rejimi nedeniyle cazip bir merkez olarak görülürken, Karayipler'de Birleşik Krallık'a bağlı Virgin Adaları ile Bahamalar da önemli off-shore merkezleri olarak biliniyor.
Vergi cennetleri arasında Panama, Seyşeller, Andorra, Lihtenştayn, Guernsey, Monako, Morityus, Liberya, Brunei, Hong Kong, Maldivler, Cook Adaları, Nauru, Niue, Marshall Adaları, Vanuatu, Anguilla, Antigua ve Barbuda, Barbados, Belize, Bermuda, Grenada, Montserrat, Panama, St Vincent ve Grenadines, St Kitts ve Nevis, Turks ve Caicos, Amerikan Virgin Adaları da yer alıyor.
VERGİ CENNETLERİ ŞEFFAF OLMALI, İŞBİRLİĞİ YAPMALI
Nottingham Üniversitesi Öğretim Üyesi Tommaso Faccio, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, bir şirketin off-shore hesabının bulunmasının tamamıyla yasal olduğunu, söz konusu hesaplar için birçok mantıklı neden bulunduğunu söyledi. Faccio, şunları kaydetti:
"Eğer savaş veya iç karışıklık yaşanan bir ülkede yaşıyorsanız, servetiniz suç örgütleri veya hükümetler tarafından gelen bir tehlike altındaysa, böyle bir hesaba ihtiyacınız var demektir. Ayrıca off-shore hesaplar sadece kara para aklamak için kullanılmıyor, söz konusu hesaplar aynı zamanda vergiden kaçınmak, vergi kaçırmak ve hükümet yetkililerinin yolsuzluktan kazandıkları paraları saklamak için kullanılır. Birinin off-shore hesabının olması otomatik olarak yasadışı bir şey yapmış ya da para aklama yapıyor sonucuna ulaştırmaz. Bununla birlikte bu hesapların vergiden kaçınma, vergi kaçırma ve kara para aklama dahil suç faaliyetlerinde kullanıldığı açıktır."
Hükümetlerin kara parayı aklamayı durdurmak için "potansiyel vergi kaçırma, vergiden kaçınma, kara para aklama ve diğer suç faaliyetleri"ni araştırmak için vergi kontrolü ve kolluk kuvvetlerinin kapasitesini artırması gerektiğini vurgulayan Faccio, hükümetlerin, aynı zamanda vergi cennetlerini "daha şeffaf olunması, buralarda hesabı bulunan şirketlerin, teröristlerin ve vakıflar hakkında bilgi sağlamaları" için zorlamaları gerektiğini ifade etti. Faccio, "Eğer vergi cennetleri bu konuda işbirliği yapmazlarsa, buralara karşı ticari yaptırımlar uygulanmalıdır. Ayrıca hükümetlerin, vergi cennetlerine bağlantıları olan hesapların ayrıntılarını sağlamak için bankalar ve diğer finans kurumlarını da zorlamaları gerekiyor" görüşünü ifade etti.
VERGİ OYUNU G20'DE GÜNDEME GELMİŞTİ
Öte yandan, G20'nin çağrısı üzerine OECD tarafından hazırlanan ve yıllık yaklaşık 240 milyar dolarlık vergi kaçakçılığının önüne geçilmesinin amaçlandığı Matrah Aşınması ve Kar Kaydırma (BEPS) Projesi de geçen yıl ev sahipliğini Türkiye'nin yaptığı G20 toplantılarında gündeme gelmişti.
Yerel vergi mevzuatlarındaki boşluklarından yararlanan çok uluslu şirketlerin merkezlerini vergi oranlarının düşük olduğu ülkelere kaydırarak daha az vergi ödemesini engellemek amacıyla hazırlanan projeye ilişkin G20 sonuç bildirgesinde "Küresel olarak daha adil ve modern bir uluslararası vergi sistemine ulaşmak amacıyla, projesi kapsamında geliştirilen tedbirler paketini onaylıyoruz. Yaygın ve tutarlı uygulama, özellikle sınır ötesi vergi kurallamalarında olmak üzere, projenin etkinliğinde kritik öneme sahiptir. Gelişmekte olanlar dahil olmak üzere, tüm ülke ve yetki bölgelerinin bize katılmalarını teşvik ediyoruz" ifadelerine yer verilmişti.
