Türkiye`nin son 12 aylık cari işlemler hesabı ağustosta 5 milyar dolar aşan fazlayla tarihin en yüksek seviyesine ulaştı.
Ülke ekonomisinin yüksek büyüme sergilediği 2010 ve 2011 yıllarında  yıllıklandırılmış cari açık kademeli olarak artarak Ekim 2011'de 76,1 milyar  dolarla tarihi zirvesine çıkmıştı. Ekonomi yönetiminin aldığı tedbirler ve ülke  ekonomisindeki büyümenin tekrar tarihi ortalamalara çekilmesiyle  yıllıklandırılmış cari açık Kasım 2012'de 50 milyar doların altına geriledi.

Yıllıklandırılmış cari açık geçen yılın mayıs döneminde 57,9 milyar  dolara kadar yükselirken, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın Eylül 2018'de  kamuoyuna açıkladığı Yeni Ekonomi Programı (YEP) sonrasında başlayan ekonomideki  "yeniden dengelenme süreci"yle beraber cari açıkta gerileme etkisini gösterdi.

Bu kapsamda alınan tedbirlerle dış ticaret açığında daralma  görülürken, ihracatın ithalatı karşılama oranında da artış yaşandı. Yıllıklandırılmış cari açık 12 ay boyunca (Haziran 2018-Mayıs 2019) kademeli  olarak azalarak 57,9 milyar dolardan 1,2 milyar dolara geriledi. Son üç dönemdir de yıllıklandırılmış bazda cari fazla görülüyor. Bu yılın haziran, temmuz ve  ağustos dönemlerinde sırasıyla 1,2, 4,5 ve 5,1 milyar dolarlık cari fazla  verildi.

Böylece ağustostaki 5,1 milyar dolar, Merkez Bankası'nın yayımladığı  veri seti dönemi dikkate alındığında en yüksek yıllıklandırılmış cari fazla  olarak kayıtlara geçti.

"ÇEKİRDEK CARİ FAZLA 46,8 MİLYAR DOLAR OLDU"

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve  ekonomist Haluk Bürümcekçi, ağustosta cari işlemler dengesinin 2,6 milyar dolar  fazla verdiğini, geçen yılın aynı ayında ise cari fazlanın 2 milyar dolar  olduğunu anımsattı.

Son 12 aylık cari dengenin 5,1 milyar dolar fazla ile (GSYH’ya oranla  yüzde 0,7) iyileşmeye devam ettiğini söyleyen Bürümcekçi, 1991 yılına kadar geri  giden verinin en yüksek fazla düzeyine ulaştığını belirtti ve eylül ayı  gümrük  dış ticaret öncü verilerinin geçen yıla göre daha yüksek dış açığa işaret ederek,  cari fazladaki yükselişin sonuna yaklaşıldığını düşündürdüğünü söyledi.

Bürümcekçi, manşet verideki iyileşmenin yanı sıra, cari dengenin temel  eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 41,2 milyar dolar ve  enerji ve altın dışı (çekirdek) cari dengenin ise 46,8 milyar dolar fazla  verdiğini dile getirdi.

Cari dengede verilen fazlanın mutlak değer olarak tarihteki en güçlü  seviyesine ulaştığının altını çizen Bürümcekçi,  milli gelire oranla 2001  krizinde ulaşılan yüzde 2 seviyesinin altında kalabileceğini ifade etti.

"EYLÜLDE CARİ FAZLA 5,5 MİLYARA ULAŞABİLİR"

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, cari işlemler dengesinde ağustos ayında  gözlenen iyileşmede, hizmetler dengesinin yüksek fazla vermesinin ana etken  olduğunu belirtti.

Dış ticaret açığının, önceki dönemin aksine ağustosta yıllık bazda  yüzde 1,1 arttığını ifade eden Bürümcekçi, buna karşılık, hizmetler dengesi  içinde turizm gelirlerinin geçen yıla göre yüzde 21,9 artış göstermesine karşılık  turizm giderlerinin yıllık bazda yüzde 19,3 ile güçlü artmasının net gelirleri  sınırladığını dile getirdi.

Bürümcekçi, bavul ticaretinde yıllık bazda yüzde 9, taşımacılık  gelirlerinde de yüzde 14,2 artış yaşandığını kaydetti.

Finansman tarafında yüklü portföy çıkışına rağmen cari fazla verilmesi  ile resmi rezervlerde 254 milyon dolar artış gözlendiğini vurgulayan Bürümcekçi,  "Net hata-noksan kalemi ise 800 milyon dolarlık çıkışa sahne oldu. Bu kanaldan  2018 yılında net toplam giriş 19,1 milyar dolara ulaşmıştı, bu yıl ilk sekiz ayda  ise 2,6 milyar dolar daha giriş gözlendi." yorumunu yaptı.

Bürümcekçi, ilk yarıda ekonomik aktivitenin dipten toparlanmaya geçse  de zayıf kalan milli gelir büyümesinin baz etkisinin de devreye girmesiyle daha  güçlü artışlar kaydedebileceğini belirtti.

Bu gelişmenin, dış ticaret açığında yıllık bazda karşılaştırmalarda da  artış getirebileceğini söyleyen Bürümcekçi, "Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak  küresel çapta büyümede gözlenen yavaşlamanın ihracat artış hızımızı olumsuz  etkilemeye başladığı izlenmektedir. Bu doğrultuda, eylül sonunda 5,5 milyar dolar  fazlaya ulaşmasını beklediğimiz son 12 aylık açığın, 2019 yıl sonunda daha  sınırlı fazla ile yılı kapatabileceğini düşünmekteyiz." diyerek sözlerini  tamamladı.