Eylülde bütçe açığı 6,4 milyar lira

Maliye Bakanı Naci Ağbal, merkezi yönetim bütçesinin eylülde 6,4 milyar lira, ocak-eylül döneminde ise 31,6 milyar lira açık verdiğini bildirdi.

Ağbal, "Ocak-Eylül 2017 Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Sonuçları, 2017 Yılsonu Bütçe Gerçekleşme Tahmini ve 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı" konulu basın toplantısında, eylül ayı merkezi yönetim bütçe açığının geçen yılın aynı ayıyla kıyaslandığında 16,9 milyar liradan 6,4 milyar liraya gerilediğini ifade etti.

Bütçe giderlerinin geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,6 artışla 54,4 milyar lira olduğuna işaret eden Ağbal, faiz hariç bütçe giderlerinin yüzde 1,6 azalışla 46 milyar lira, faiz giderlerinin 8,4 milyar lira, bütçe gelirlerinin yüzde 32,9 artışla 48 milyar lira, vergi gelirlerinin ise yüzde 35,5 artışla 41,8 milyar lira olarak gerçekleştiğini kaydetti.

Ağbal, ocak-eylül dönemine ilişkin bütçe açığının ise 31,6 milyar lira olduğunu belirterek, bütçe giderlerinin 488,2 milyar lira, faiz hariç giderlerin 441,6 milyar lira, faiz giderlerinin 46,6 milyar lira, bütçe gelirlerinin 456,6 milyar lira, vergi gelirlerinin ise 385,3 milyar lira olduğunu açıkladı.

Yılın başında bütçe açığı hedefi olarak 47 milyar liralık hedef belirlediklerini anımsatan Ağbal, "En son Orta Vadeli Program'da revize ettiğimiz yıl sonu bütçe açığı hedefi ise 61,7 milyardı. Dolayısıyla 9 ayda gerçekleşen bütçe sonuçlarımız, revize edilmiş bütçe açığı hedefimizin yarısı düzeyindedir. İnanıyorum ki önümüzdeki aylarda bütçenin gelir tarafında daha ılımlı bir gelişme kaydedeceğiz. Bu anlamda bütçe gelir performansımız artacak. Harcamalarla ilgili gerekli çabaları göstermek suretiyle harcamalarımızı kontrol altında tutacağız. Umut ediyorum ki yıl sonunda bütçe açığı bu yılki hedefimizden daha düşük şekilde gerçekleşecek." değerlendirmesinde bulundu.

Ağbal, "Ocak-Eylül 2017 Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Sonuçları, 2017 Yılsonu Bütçe Gerçekleşme Tahmini ve 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı" konulu basın toplantısında, 2018 bütçesinin AK Parti hükümetleri tarafından hazırlanan 16. bütçe olduğunu ifade etti.

Naci Ağbal, 2018 bütçesinin, Orta Vadeli Program'da (OVP) açıkladıkları ekonomik, mali ve sosyal hedeflere uyumlu olacak şekilde hazırladıklarını dile getirerek, Türkiye'nin 2018 yılı bütçe giderlerinin 762,8 milyar lira, faiz hariç giderlerinin 691,1 milyar lira, bütçe gelirlerinin 696,8 milyar lira, vergi gelirlerinin 599,4 milyar lira, bütçe açığının 65,9 milyar lira, faiz dışı fazlanın ise 5,8 milyar lira olarak öngörüldüğünü aktardı.

Bu hedefler doğrultusunda 2018 bütçe açığının, milli gelire oranının yüzde 1,9 olmasını öngördüklerini dile getiren Ağbal, gelecek yılın bütçesinin, bundan önceki bütçelerde olduğu gibi ekonomik büyümeyi, istihdamı ve vatandaşa hizmeti esas alan bir bütçe olacağını söyledi.

Sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmayı ve her bir vatandaş için ulaşılabilir kılmayı hedeflediklerini anlatan Ağbal, merkezi yönetim bütçesinden 2018'de sağlığa 127 milyar lira kaynak ayırdıklarını dile getirdi. Ağbal, 2002'de yüzde 11,3 olan sağlık harcamalarının bütçe içindeki payını da 2018'de yaklaşık yüzde 17'ye yükselttiklerini açıkladı.

Özel sektörün yenilikçi ve üretken yapılarını destekleyecek alt yapı yatırımlarına 2018'de de kaynak ayırmaya devam edeceklerine işaret eden Ağbal, geçen yıla göre yatırım ödeneklerini yüzde 10 artırarak 85 milyar liraya çıkaracaklarını dile getirdi. Ağbal, 2002'de yüzde 5,5 olan yatırım harcamalarının bütçe içindeki payını 2018'de yüzde 11,2'ye çıkacağını anlattı.

Ağbal, söz konusu dönemde faiz harcamalarının bütçedeki payı yüzde 43,2'den yüzde 9,4'e inerken eğitim,sağlık ve altyapı harcamalarında tüm oranların iki katına çıktğına dikkati çekti.

KAMU YATIRIMLARINDA ULAŞTIRMA İLK SIRADA

Kamu yatırımlarında en yüksek payın 25,5 milyar lira ile ulaştırma sektörüne ayrıldığını dile getiren Ağbal, eğitim yatırımları için 14,3 milyar lira, tarım sektöründeki yatırımlar için 10,1 milyar lira, sağlık sektöründeki yatırımlar için 8,5 milyar lira kaynak tahsis edildiğini söyledi.

Ağbal, merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamaların toplamda 85,1 milyar lira olduğuna dikkati çekerek, kamunun 2018 yılında toplam 141 milyar lira yatırım harcaması yapacağını ifade etti.

Kamunun 2018'de yapacağı yatırımlarla büyümeye ciddi anlamda destek vereceğini belirten Ağbal, "Hükümetlerimiz döneminde ekonomik büyüme sayesinde elde ettiğimiz refah artışını sosyal yardım programlarımızla toplumun tüm kesimlerine ulaştırmaya devam ediyoruz. Sosyal yardım programlarını artırdık, çeşitlendirdik. 2018'de merkezi yönetim bütçesinden sosyal harcamalara 50,8 milyar lira doğrudan doğruya sosyal devlet uygulamaları kapsamında kaynak ayırdık." değerlendirmesinde bulundu.

Ağbal, 2018 itibarıyla bütçeden tarıma ayrılan kaynağın yaklaşık 30 milyar lira olacağını açıklayarak, bunun yaklaşık 15 milyar lirasının tarımsal destekleme programları, 10 milyar lirasının tarım yatırımları, yaklaşık 5 milyar lirasının ise tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, ihracat ve tarımsal KİT'lerin finansmanı için tahsis edileceğini kaydetti.

"REEL SEKTÖRE 37 MİLYAR LİRA KAYNAK SAĞLANACAK"

Reel sektör desteklerine 2018 yılında da devam edileceğini dile getiren Ağbal, son üç yılda reel sektöre farklı kanallardan destek sağladıklarını anlattı. Ağbal, bu kapsamda, gelecek yıl reel sektöre doğrudan nakit destek olarak 37 milyar lira kaynak kullandırılacığını ifade ederek, şöyle devam etti:

"2008'den bu yana sosyal güvenlik kurumlarına iş verenlerimizin ödemek durumunda olduğu işveren sigorta primlerinin 5 puanını devlet olarak biz karşılıyoruz. 2018'de 5 puan desteğine devam ediyoruz. Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken prim olarak özel sektörün ödeyeceği 20 milyar lirayı devlet olarak biz üstleneceğiz. Kredi Garanti Fonu, özel sektörün, reel sektörün krediye erişiminin önündeki engelleri kaldırdı ve bu dönemde ciddi anlamda kredi genişlemesi yaşadık. Kredi Garanti Fonu üzerinden 350 bin işletmeye 196,7 milyar lira kefalet sağlanmış durumda. Kredi Garanti Fonu uygulamaları kapsamında bugüne kadar oluşturulan kredi hacmi 219 milyar liraya ulaştı. Kredi Garanti Fonu'ndan kullandırdığımız tüm kefalet tutarı üzerinden 2018'de bütçemizde 3 milyar lira kaynak ayırdık. Bu tutar reel sektörümüzün karşılaşacağı kredi risklerinin teminatı olarak devlet tarafından karşılanmış olacak."

Ağbal, Bakanlıkta, Ocak-Eylül 2017 Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Sonuçları, 2017 Yılsonu Bütçe Gerçekleşme Tahmini ve 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı hakkında düzenlediği basın toplantısında, küresel ekonominin, Türkiye ekonomisindeki büyümeyi destekleyen bir görünüme sahip olduğunu söyledi.

Ağbal, global ekonomik konjonktürün Türkiye'nin lehine olduğunu, küresel üretim ve yatırım trendi yukarı yönlü, global finansal koşullarınsa nispeten elverişli olduğunu aktardı.

Ağbal, 2017'nin küresel ekonominin toparlandığı bir yıl olma özelliği taşıdığını bildirerek, "Küresel büyüme oranının bu yıl yüzde 3,6 olması bekleniyor. Bu oran son 6 yılın en yüksek küresel büyüme oranı. Küresel ekonominin gelişmekteki olan ülkelerdeki ekonomik canlanmayla 2018'de yüzde 3,7 büyümesi beklenmektedir. Gerek bu sene gerek gelecek sene global ekonominin, Avrupa ekonomilerinin canlanması ve olumlu gidişatı Türkiye ekonomisindeki büyüme hedeflerimizi de destekleyen bir görünüme sahip." diye konuştu.

Türkiye ekonomisinin geçen yıl önemli sınavlardan geçtiğine işaret eden Ağbal, ekonominin temellerinin sağlam olması, güçlü bankacılık sistemi ve mali disiplin sayesinde Türkiye'nin güçlü büyüme trendini bu dönemde de sürdürmeyi başardığını, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası kısa süreli bir yavaşlamanın ardından para politikası ve mali alanda hükümet tarafından alınan tedbirlerle güçlü büyüme trendinin yeniden yakalandığını anlattı.

"GENİŞLEMECİ PARA POLİTİKASI UYGULADIK"

Para politikası ve makro ihtiyati tedbirlerle konjonktüre uygun genişlemeci bir para politikası çerçevesini uygulamaya koyduklarını ifade eden Ağbal, şöyle konuştu:

"Finansal piyasalardaki oynaklığı giderecek şekilde para politikası tedbirlerini arka arkaya aldık. Konut sektöründe, mobilya ve beyaz eşya sektöründe geçici vergi indirimlerini devreye soktuk. Yatırım üretim ve ihracatı teşvik edecek şekilde vergi indirimlerini devreye aldık. Vergi ve prim yapılandırması yaptık, özellikle ocak, şubat ve mart aylarına ilişkin sosyal güvenlik prim ödemelerini de 2017'nin son çeyreğine erteledik. İşletmelerimizin krediye erişimini sağlamak üzere Kredi Garanti Fonunu ve KOSGEB desteklerini uygulamaya soktuk. Ekonomide büyümeyi destekleyecek şekilde yeni teşvik unsurlarını yine bu dönemde getirdik. Yatırım, üretim ve istihdam üzerindeki vergi yüklerini ya kaldırdık ya da azalttık. Yapısal reform niteliğinde önemli yasal düzenlemeleri yine bu dönemde Meclisten geçirdik. Bu kapsamda katma değeri yüksek yatırım, üretim ve ihracatı desteklemek amacıyla Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Kanunu, Patent Kanunu, Taşıma Teminat Kanunu, Uluslararası İş Gücü Kanunu ve Ar-Ge Kanunu yine 2016-2017 yıllarında darbe girişimi sonrası dönemde arka arkaya çıkardık. Yurt içi tasarrufları artırmak amacıyla bireysel emeklilik sitemini otomatik katılımı da yine bu dönem başladık."

Ağbal, Türkiye ekonomisinin istikrarlı bir şekilde toparlandığını vurgulayarak, ilk yarı büyüme performansıyla Türkiye'nin G20 ülkeleri arasında Çin ve Hindistan'dan sonra en hızlı büyüyen üçüncü ülke olduğunu, üretim, yatırım, ihracat ve istihdama yönelik hemen hemen tüm göstergelerde genele yayılan iyileşmenin devam ettiğini söyledi.

Maliye Bakanı Ağbal, "Bugün Türkiye ekonomisi gerek üretim, gerek yatırım, gerek tüketim gerekse dış ticaret kanalında bütün göstergelerinde genele yaygın bir güçlü büyüme trendini görüyoruz. 15 Temmuz alçak darbe girişimi sonrası dönemde, 2017 yılına ilişkin son derece karamsar ve gerçek dışı bütün tahminleri alt üst ederek Türkiye ekonomisi bir defa daha temellerinin sağlam olduğunu, büyüme potansiyelinin güçlü olduğunu ortaya koydu. Bu hepimiz açısından son derece sevindirici." diye konuştu.

"İSTİHDAM PİYASASINDA OLUMLU GİDİŞİ TEYİT EDEN RAKAMLAR"

Ağbal, istihdamda da büyük bir iyileşme yaşandığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"2007 yılından sonra Türkiye ekonomisi bugüne kadar yaklaşık 8 milyona yakın insana iş, aş verdi. Son bir yılda da 1 milyonun üzerinde bir istihdamı yakaladık. TÜİK tarafından temmuz ayına ilişkin istihdam rakamları da açıklandı. İstihdam piyasasında olumlu gidişi teyit eden rakamlar ortaya çıktı. Geçen sene temmuzdan bu sene temmuza kadar 1 milyon 122 bin ilave istihdam sağlandı. Burada istihdamdaki artış bütün sektörlerde var. Tarım sektöründe 294 bin, sanayi sektöründe 109 bin, inşaat sektöründe 140 bin, hizmetler sektöründe 577 bin ilave istihdam sağladık."

İşsizlik oranının da temmuzda değişim göstermeyerek yüzde 10,7 seviyesinde gerçekleştiğini belirten Ağbal, iş gücüne katılım oranının geçen yıl temmuzda yüzde 52,7 iken bu sene yüzde 53,7 olduğunu bildirdi. Ağbal, iş gücüne katılım oranının 1 puan artmasına rağmen oluşturulan 1 milyon 122 bin istihdamla işsizliğin aynı seviyede tutulmasının önemli olduğunu ifade etti.

2017 SONU BÜYÜME BEKLENTİSİ

Ağbal, 2010 sonrası dönemde ortalama yüzde 6,6 büyüyen Türkiye ekonomisinin önümüzdeki süreçte de büyümeye devam edeceğini vurgulayarak, "Ekonomide yakalanan olumlu gelişmeler sayesinde 2017 sonu itibarıyla Türkiye ekonomisi yüzde 5,5 gibi yüksek bir büyüme oranını yakalayacak." dedi.

Bu yıl büyümede yakalanan güçlü performansın önümüzdeki üç yıllık dönemde de aynı şekilde devam ettirmeyi en önemli hedef olarak Orta Vadeli Program'da (OVP) belirlediklerini anlatan Ağbal, OVP döneminde güçlü büyüme ile sürdürülebilir kamu maliyesi hedeflerinin birbirlerini desteklemeye devam edeceğini, kamu kesimi genel dengesi trendinin güçlü büyüme hedefini gözeterek ekonomik ve finansal istikrarı destekleyeceğini ve güçlü kamu maliyesi çerçevesi daha da iyileşeceğini aktardı.

OVP'de bütçe ile ilgili hedefleri hatırlatan Ağbal, maliye politikasının, bu dönemde ekonomik büyümeye destek olacağını, ekonomik ve finansal istikrarı güçlendireceğini belirtti.

Mali imkanları kullanmak suretiyle beşeri sermayeyi bu dönemde destekleyeceklerine işaret eden Ağbal, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler ve sosyal yardımlar yoluyla sosyal devleti bu dönemde güçlendireceklerine dikkati çekti.

Ağbal, kamu harcamalarında etkinliği ve verimliliği, kaynakların kullanımında tasarrufu öncelikli alanlar olarak kullanmaya devam edeceklerini ifade etti.

Ağbal, gelecek yıl bütçe gelirlerinin bu yıla göre yüzde 13,9 artarak, 696,8 milyar lira olmasını beklediklerini söyledi.

Vergi gelirlerinin de yüzde 15,2 artarak 599,4 milyar liraya ulaşacağını aktaran Ağbal, vergi dışı gelirlerin ise yüzde 6,4 artışla 97,4 milyar lira olacağını dile getirdi.

Ağbal, vergi dışı gelirler kapsamında 2018 yılında hedeflenen özelleştirme gelirinin 10 milyar lira civarında olduğunu ifade ederek, "Gerek geçmiş yıllarda gerçekleştirilmiş özelleştirme gelirlerinin taksit ödemeleri gerekse bu yıl gerçekleştirdiğimiz özelleştirmelerin gelecek yıla isabet eden ödemelerini birarada tuttuğumuzda, hiçbir özelleştirme yapmasak dahi elde edeceğimiz özelleştirme geliri 6 milyar lira. Şu anda devam eden özelleştirme ihalelerimiz var. Bu sene devam edenler ve gelecek sene yapacağımız özelleştirme gelirinin toplam 10 milyar lira olmasını hedefliyoruz." dedi.

VERGİ REFORMLARI

2018 yılında vergi sisteminde de önemli değişiklikler içeren reform niteliğinde düzenlemeler yapacaklarını anlatan Ağbal, şöyle devam etti:

"Bu amaçla ekonomide katma değerli üretim, nitelikli istihdamla yatırım ve ihracatı teşvik eden, etkin, basit ve adil bir vergi sistemi için Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi ve Vergi Usul kanunlarını yeni baştan tasarlayacağız. Çalışmalar Bakanlık düzeyinde hemen hemen tamamlanmış durumda. Gelir Vergisi Kanunu'nu Bakanlar Kuruluna bir defa sunduk, Ekonomi Koordinasyon Kurulunda (EKK) alınan kararlarla son bir defa daha sunacağız. Katma Değer Vergisi Kanunu'nda Bakanlık düzeyinde yaptığımız çalışmalar sona geldi. Büyük ölçüde bütün sektörlerin, sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini aldık, yurt dışı örneklere baktık. 2018 yılında Katma Değer Vergisi Kanunu ile ilgili tasarıyı da önce Bakanlar Kuruluna getirip, orada verilecek kararlara göre de eğer uygun görülürse Meclise sevk etmeyi düşünüyoruz. Vergi Usul Kanunu çalışmaları da hemen hemen tamam. İnşallah 2018 yılında tasarıyı Meclise sevk etmiş olacağız."

Ağbal, Bakanlık olarak İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Kanunu'yla ilgili koordinasyonu yürüttüklerini de anımsatarak, EKK'ya yeniden sunum yapacaklarını ve bu düzenlemeyi de 2018 yılında hayata geçirmeyi hedeflediklerini söyledi.

İHRACATA, ESNAFA, ÇİFTÇİYE DESTEK

İhracatçılara bütçeden sağlanan destek için her yıl yaklaşık 1 milyar lira ödenek öngördüklerini belirten Ağbal, "2017'de bu rakamı 3 milyar liraya çıkarttık. 2018'de bu rakam 3,2 milyar lira olarak devam edecek. 2018'de ihracata başka bir kalemden daha ilave destek gelecek. Eximbank'ın ihracatçımıza daha fazla teminat, daha fazla kredi vermesi için sermayesini artıracağız. Bu sermaye artırımını karşılamak üzere 2018 yılında bütçemize ilave 1 milyar lira kaynak koyduk. 2016 yılında bütçede doğrudan öngördüğümüz 1 milyar liralık kaynağı 2018 itibarıyla 4 katına çıkarıp 4 milyar liraya çıkarmış olduk. Bu sayede ihracatçımız, yurt dışı pazarlarda çok daha rahat şekilde sigorta imkanına kavuşacak, daha fazla limit sağlanacak." değerlendirmesinde bulundu.

Ağbal, 2018'de Cazibe Merkezleri Programı'na da bütçeden 2 milyar lira kaynak ayıracaklarını dile getirerek, KOSGEB bütçesini 2018'de yüzde 60 oranında artırarak 1,7 milyar liraya çıkardıklarını bildirdi.

2018'de Halkbank aracılığıyla kullandırılacak esnaf kredileri için faiz desteği olarak 1,5 milyar lira kaynak aktaracaklarını anlatan Ağbal, "Bu faiz desteklerinden 2018 yılı itibarıyla 450 bin esnafımız yararlanmış olacak. Devlet olarak sübvanse ettiğimiz kredinin ulaştığı hacimse 21,9 milyar lira civarında." diye konuştu.

Ağbal, Ziraat Bankası üzerinden tarım ve hayvancılık işletmelerinin finanse edilmesi için de 2,6 milyar liralık kaynak ayırdıklarını, bu çerçevede de 826 bin çiftçinin yaklaşık 40 milyar lirayı aşan kredi stokunu kullanmış olacağını ifade etti.

Bütçeden Ar-Ge harcamaları için ayrılan kaynağın yaklaşık 5 milyar lira olduğuna dikkati çeken Ağbal, "Vergi yoluyla sağladığımız, vazgeçtiğimiz vergileri söylemiyorum. Yine yurt içi tasarrufların artmasında önemli rol oynayan Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) bütçeden destek veriyoruz. 2018'de BES hesaplarına aktarılmak üzere devlet bütçesinden 4 milyar lira kaynak ayıracağız." bilgisini paylaştı.

Ağbal, 2018'de savunma ve güvenlik harcamalarına bütçeden ayrılan kaynakları da önemli ölçüde artırdıklarının altını çizerek, "Özellikle savunma ve güvenlik birimlerimizin ihtiyacı olan modernizasyon harcamaları için bütçeden ilave 18,7 milyar lira kaynak ayırıyoruz." dedi.

İktidarları döneminde kamu görevlileriyle emeklilerin mali ve sosyal haklarında ciddi iyileşme sağladıklarına işaret eden Ağbal, şunları kaydetti:

"Bu dönemde personel giderlerinin bütçedeki payını artırdık. 2002'de bu pay yüzde 18 iken şu anda yüzde 28'e çıkmış oldu. Bu dönemde, emekli olan kamu görevlilerimizi hiçbir zaman enflasyona ezdirmedik. Her dönemde enflasyonun üzerinde maaş artışları verdik. 2018 de böyle bir yıl oldu. 2002 yılıyla bugünü karşılaştırdığımızda, en düşük memur maaşı enflasyondan arındırılmış şekilde reel olarak yüzde 94,6 oranında arttı. Net olan bir şey var, kamu görevlilerimiz bu dönemde enflasyonun üzerinde gelire kavuşmuş oldu. Aynı şekilde emekli aylıkları da bu dönemde reel olarak artış gösterdi. Gerek memur gerekse SSK emekli aylıklarında reel artış yaşandı. SSK emekli aylıkları reel olarak yüzde 98 oranında artmış oldu. 2018 yılı gerek kamu çalışanlarımızın gerekse emeklilerimizin bütçeden daha fazla tahsisat alacakları bir yıl olacak."

AĞBAL BÜTÇEYİ BAĞLADI, ELEKTRONİK ORTAMDA BAŞBAKANLIĞA GÖNDERDİ

Konuşmasının ardından her sene bütçenin bağlama seremonisinin yapıldığını hatırlatan Ağbal, "Maliye Bakanlığının Elektronik Belge Yönetim Sistemi üzerinden bir sistem kuruldu. Son imzacı olarak ben imza atacağım. Burada 2018 yılı bütçesini klasik ortamda bağlayacağız ama ilk defa bir bütçeyi Başbakanlığa elektronik ortamda göndermiş olacağız." ifadelerini kullandı.

Ağbal, "2018 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun ülkemize, milletimize, vatandaşlarımıza hayırlar getirmesini niyaz ediyorum. Rabbim inşallah önümüzdeki dönemde de hizmet bütçeleri yapmayı bizlere nasip eder." diyerek bütçeyi bağladı ve elektronik ortamda Başbakanlığa gönderdi.

Bakan Ağbal, bütçenin hazırlanması sürecinde emeği geçenlere teşekkür etti.