ABD`nin geçen yıl yaptırımları geri getirmesinin ardından krizden bir türlü çıkamayan İran otomotiv sektörü, uzmanlara göre "koma" halinde.
ABD'nin uyguladığı yaptırımlar, büyük otomotiv şirketlerinin  ambargolara uyarak ülkeden çekilmesi, İran'da otomobil ithalatının yasaklanması  ve doların yükselmesi İran otomotiv sektörünün krizle karşı karşıya kalmasına  neden oldu.

Tahran'ın en merkezi caddelerinden Veli Asrın üzerinde kapanan  galeriler dikkati çekiyor. Başkentte faaliyet gösteren diğer oto galerilerinin  önünde de hareketsizlik ve durgunluk göze çarpıyor. Sıfır ve ikinci el araba  satan pazarlar da son yılların en hareketsiz günlerini yaşıyor. Fiyatların  yükselmesi ve halkın alım gücünün de düşmesi nedeniyle alım-satım eskisi kadar  gerçekleşmiyor.

OTOMOTİV DEVLERİ İRAN'DAN ÇEKİLDİ

İran'ın önde gelen ekonomi gazetelerinden İktisat Dünyası'nın haberine  göre ABD yaptırımlarına uyan Hyundai, Renault, Peugeot, Citroen, Mazda, Lifan,  Great Wall, MG, Brilliance, BYD ve Volvo'nun da aralarında olduğu birçok otomotiv  şirketi, İran'daki yatırımlarını durdurarak ülkeden çekildi. Diğer yandan İran  hükümeti de otomotiv başta olmak üzere birçok ürüne ithalat yasağı getirdi.

İran Khodro Genel Müdürü Haşim Yekezare'nin yanı sıra Saipa'nın da üst  düzey yöneticileri ve Meclis Maden ve Sanayi Komisyonu üyeleri Feridun Ahmedi ile  Muhammed Azizi geçen haftalarda otomobil satışlarında yolsuzluk ve usulsüzlük  yaptıkları gerekçesiyle tutuklandı. Milletvekilleri Ahmedi ve Azizi daha sonra  kefaletle serbest bırakıldı.

Bu gelişmeler sektörün içinde bulunduğu krizi daha da derinleştirdi.

OTOMOTİV ÜRETİMİ GEÇEN YILA GÖRE YÜZDE 81 DÜŞTÜ

İran takvimine göre yıl başından bu yana 4 ay içinde ülkede 9 bin 85  araç üretildi. Bu, geçen yıla göre yüzde 81 düşüş anlamına geliyor.

ABD'nin sektöre getirdiği yaptırımların yanı sıra İran'ın uyguladığı  ithalat yasaklarının da bu krizde önemli rol oynadığı belirtiliyor.

"İRAN'IN OTOMOTİV SEKTÖRÜ KOMA HALİNDEDİR"

Ülkenin içinde bulunduğu şartları "koma" olarak nitelendiren İran'ın  önde gelen otomotivcilerinden Hüsrevani Otomotiv Genel Müdürü Ali Hüsrevani,  sektörde yaşanan gelişmeleri AA muhabirine değerlendirdi.

Devlete bağlı otomotiv şirketlerinden sonra özel sektörde en fazla  araç satma rekoruna sahip Hüsrevani, ABD yaptırımlarından sonra birçok pazar gibi  İran'daki otomotiv sektörünün de büyük bir krize girdiğini belirterek, "İran'ın  otomotiv sektörü koma halindedir. Ne satacak ürün var ne de alıcı. Piyasadaki  araçlar kalitesiz ve pahalı." dedi.

Yaklaşık 2 yıldır İran'a araç ithalatı yapılmadığını ve tüm ürünler  gibi araba fiyatının da arz ve talebe göre şekillendiğini aktaran Hüsrevani, arz  olmayınca fiyatların yukarı tırmandığını ifade etti.

Hüsrevani, "Ülke yaptırıma maruz kaldı, riyal düştü, dolar yükseldi ve  ithalat yasakları getirildi. Bütün bunlar sermaye sahiplerinin ellerindeki  parayla araç piyasasına hücum etmesine neden oldu. Araç fiyatlarının yüksek  olması pazar endeksini ve enflasyonu da çok etkiliyor. Çünkü arabanın pahalı  olması psikolojik bir yük oluşturuyor." diye konuştu.

"İRANLILAR MALINI MÜLKÜNÜ SATIP TÜRKİYE'DEN EV ALIYOR YA DA KANADA'YA GÖÇ EDİYOR"

Devlet şirketlerini sosyal medyanın gücünü "kendi çıkarları  doğrultusunda kullanmakla" suçlayan Hüsrevani, bu kurumlardaki kişilerin otomobil  satan birçok siteye bilgi verdiğini ve piyasadaki fiyatları yukarı çıkararak ucuz  satanları tehdit ettiklerini ileri sürdü.

İran'da otomobil fiyatlarının kontrolden çıktığını kaydeden Hüsrevani,  "İran'da konut ve araba o kadar pahalılandı ki halk, bunları satarak ülke dışında  çok iyi bir yaşam sürdürebileceğini fark ediyor. O nedenle İranlılar, malını  mülkünü satıp Türkiye'den ev satın alıyor ya da Kanada gibi ülkelere göç ediyor."  ifadelerini kullandı.

"REKABET ORTAMININ OLMAMASI KALİTELİ OTOMOBİL ÜRETİLMESİNİ İMKANSIZ HALE GETİRDİ"

Hüsrevani, yaptırımların geri gelmesinden sonra ülkede üretim diye bir  şeyin olmadığını anladıklarını ve İran'da ucuz ve kalitesiz olarak bilinen Pride  model otomobili bile yapamadıkları gerçeğinin ortaya çıktığını savundu.

"Devlet, devrimin başından itibaren yersiz himayelerle ve otomotivi  kendine bağlayarak bu sektörün bağımsızlaşmasını önledi." görüşünü dile getiren  Hüsrevani, şöyle devam etti:

"Rekabet ortamının olmaması kaliteli otomobil üretilmesini imkansız  hale getirdi. Bu koşullarda ithalat yasağı da kaldırılırsa, kaliteli üretim  olmadığı için yerli otomotiv sektörü iflas edecektir. Bunları dile  getirdiğimizde, üretim ve işçi karşıtı damgası yapıştırıyorlar. Bugünkü şartlarda  işçinin daha iyi bir yaşam standardı ve geliri mi var?"

Otomotiv ithalatının yaptırımla alakası olmadığını ve geçmiş  yaptırımlarda çok rahat bir şekilde otomotiv ithalatı yaptıklarını kaydeden  Hüsrevani, İranlı iş adamlarının, yaptırım şartlarında iş yapmayı öğrendiklerine  dikkati çekti.

"BİZİM SORUNUMUZ DAHİLİDİR, HARİCİ DEĞİL"

İranlı iş adamı, "Bizim içinde bulunduğumuz problem kendi kendimize  uyguladığımız yaptırımdır. Bizim sorunumuz dahilidir, harici değil. İş  adamlarının sermayesi İran dışında. Ülkeye mal getiremedikleri taktirde  sermayelerini nasıl buraya çeksinler? Sermayeyi geri getirmenin bir yolu da  muhtelif cazibe imkanları oluşturmaktır." değerlendirmesinde bulundu.

İran'da otomobil pazarını canlandırmanın tek yolunun ithalatı serbest  hale getirmek olduğunu ifade eden Hüsrevani, şartlar bu şekilde devam ederse  otomotiv sektöründe daha fazla işsizlik sorunuyla karşı karşıya kalacakları  uyarısında bulunarak, sözlerini şöyle noktaladı:

"Sadece ben, 300 kişi için istihdam alanı oluşturdum. Eğer iş  yapamazsam bu sayı günden güne azalacaktır. Devletin ithalatı serbest bırakması  en doğru olandır. Tarifeleri düşürmeli ve ikinci el araçların da yurda girişine  izin vermelidir."