Kritik veri için uzmanlar ne dedi?

UZMANPARA

Yurtiçi piyasaların merakla beklediği Kasım ayı enflasyon verileri açıklandı.

Enflasyon, kasımda bir önceki aya göre %0,52, bir önceki yılın aralık ayına göre %6,78, bir önceki yılın aynı ayına göre %7 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,79 artış gerçekleşti.

İşte uzmanların enflasyona ilişkin değerlendirmeleri ve beklentileri...

Alan Yatırım Kıdemli Analisti ve UZMANPARA yazarı Eda Önder Öztürk, enflasyona ilişkin UZMANPARA'ya şu açıklamalarda bulundu:

"Kasım ayı enflasyon verilerine baktığımızda, alıştığımızın dışında Kasım ayında enflasyon verisinde düşüş görülmekte. Genel eğilim olarak ve mevsimsel etkilerde göz önünde bulundurularak Kasım aylarında enflasyonda görülen yükseliş eğilimi 2016 yılı Kasım ayında yerini azalışa bıraktı. Son 12 yılı değerlendirdiğimizde dördüncü düşüş enflasyon olarak görülen verinin detayına baktığımızda, aylık en yüksek artış %3,89 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşirken, yıllık en fazla artış ise %22,61 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiş.

Kasım ayı enflasyonunda her ne kadar düşüş eğilimi görülse de, Kasım ayında yaşanan zamların ve döviz kurlarındaki artışın etkisini Aralık ayı enflasyonu ve 2017 yılının ilk aylarında da göreceğimiz kanaatindeyim. Döviz kurlarının etkisini gecikmeli olarak gördüğümüzü hatırlatmakla birlikte, Kasım ayı içerisinde %11 değer kazanan USDTRY paritesindeki yükselişin etkisi daha baskın şekilde Aralık ayı enflasyonunda görülebilecektir. Bununla birlikte Kasım ayı içerisinde görülen ÖTV artışlarının etkisi de Aralık ayında daha net olarak karşımıza çıkacaktır.

Kasım ayı enflasyonunda görülen düşüş eğiliminin etkisi Türk Lirası cinsinden varlıkları üzerinde sert fiyat hareketlerine neden olmamış hatta etkisinı sınırlı olduğunu söylemek mümkün. Haftanın ilk işlem gününde doların tüm gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı değer kazanma eğilimi görülmekte. Türk Lirası da diğer gelişmekte olan ülke para birimleri ile birlikte söz konusu kitlesel harekete iştirak ederken %0,54 değer kaybı ile değer kaybeden para birimleri arasında ilk sıralarda yer alıyor."

Destek Yatırım Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Kutay Gözgör, enflasyona dair UZMANPARA'ya şu açıklamalarda bulundu:

"Merakla beklenen Kasım ayı enflasyon oranı yıllık bazda beklentilerin altında artış göstererek % 7 seviyesine geriledi. TL’nin Kasım ayında yaklaşık % 11 değer kaybetmesinin etkisi enflasyon oranını henüz etkilemedi. Çekirdek enflasyon oranının (H endeksi) % 7,01 seviyesinden % 6,89’e gerilediğini görüyoruz. Aynı zamanda ÖTV’de yapılan düzenlemelerin etkisi de yer almıyor.

Ancak, TL’nin değer kaybı gecikmeli şekilde enflasyon oranına yansıyabilir. Bu etkiyi aralık ve sonrası enflasyon oranlarında görebiliriz. Öte yandan Manşet enflasyon ile çekirdek enflasyon arasındaki makas ise kapanmaya devam ediyor. Enflasyon oranının gerilemesinde gıda fiyatlarının düşmesi etkili oldu. Hükümetin gıda fiyatlarında yaşanan yükselişlere karşı aldığı önlemler enflasyon oranında belirleyici oluyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) gerileyen enflasyon oranına rağmen para politikasında sıkı duruşunu sürdürmeye devam edebilir. Özellikle Dolar TL paritesinin değer kayıplarına devam etmesi TCMB’nin temkinli duruşunu sürdürmesine neden oluyor."

KapitalFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan, konuya ilişkin UZMANPARA'ya şu değerlendirmede bulundu:

Enflasyonda 2017 başlarında kur, vergi, zam ve petrol etkisi görülecektir...

"Türkiye’de Kasım ayında tüketici fiyatları aylık bazda %0,52 artış gösterdi. Enflasyonda geçen yıla göre düşük kalan aylık artışın etkisiyle beraber yıllık enflasyon artışı da % 7’ye çekildi. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden I göstergesi (çekirdek enflasyon) da %6,99 seviyesine geriledi. Üretici fiyatlarındaki artışta da maliyet baskısının etkisiyle piyasa beklentilerinden daha yüksek bir artış gözlemliyoruz. Bir önceki aya göre %2 artan üretici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre de %6,41 artış gösterdi.

Enflasyonu alt kalemleri itibariyle incelediğimiz zaman gıda ve alkolsüz içecekler fiyatlarındaki %0,58’lk düşüşün gerilemede etkili olduğunu görmekteyiz. İç talepteki zayıf görünüm de enflasyonu aşağı çekmiştir. Bunun yanında, piyasa beklentilerinden ayrışmanın asıl nedeni kur etkisinin yeterince öngörülememiş olmasından kaynaklanmaktadır. Kur geçişkenliğinin tüketici fiyatları üzerine henüz anlamlı yansımalarının olmamasıyla beraber, çekirdek enflasyondaki gerileme trendi devam etmiştir. Kurlardaki artışın etkisi yaklaşık 2-3 ay sonra görülmektedir. Yani biz yüksek ihtimalle 2017 rakamları içerisinde kur geçişkenliğinin gecikmeli etkilerini göreceğiz. Kasım ayı enflasyon beklentilerimizi biz de bu yönde oluşturmuş ve %0,60 artış beklentisi ile tahminlerimizi düşük tutmuştuk.



Aralık ayından sonra birçok faktör fiyatları etkileyecek enflasyonu yukarı doğru çekmeye başlayacaktır. Vergi artışları, zamlar, petrol fiyatlarında yükseliş gibi etkenlerin yanı sıra kur geçişkenliğinin de Ocak ayı itibariyle etkilerinin görülmesi yılın ilk yarısında enflasyonu %8-10 bandında hareket ettirecektir.

Bu durumda para politikası nasıl şekillenir? TCMB’nin bundan önceki dönemde odak noktasının büyümeye kaymasıyla beraber sadeleştirme politikasına devam ettiğini görmüştük. Taa ki Ekim ayına kadar. Ekim ayında kur yükselişinin etkin olduğu dönemde faiz indirmemiş, kur oynaklığının daha yüksek olduğu Kasım ayında da faiz artırmıştı. Ancak emsal piyasalar içerisinde en düşük reel faizlerden birisini hala biz veriyoruz. Politika faizini nominal faiz olarak ele aldığımızda, son gelen enflasyon verisi reel faizimizi %0,93 seviyesine getirmiştir. Brezilya’nın reel faizi %5,42, Rusya’nın %3,68, Endonezya’nın %2,80, Meksika’nın %2,09, Hindistan’ın %1,97’dir. Türkiye’den daha az reel faiz veren tek emsal piyasamız ise %0,56 ile Güney Afrika’dır. Eğer enflasyon tek gösterge ise; TCMB’nin 50 baz puan faiz artırmış olması yeterli değildir. Eğer TCMB reel faizi, emsal ülkeler seviyesinin üzerine getirmeyi düşünürse, ekonomi yönetimiyle yoğun bir görüş ayrılığı yaşayacaktır.



Enflasyonda dibi gördük diyebiliriz. Aralık ayından itibaren vergi, zam ve petrol etkisiyle beraber yukarı yönlü bir trend başlangıcı söz konusu olacaktır. Aralık 2015 enflasyon artışı %0,21 olarak gerçekleşmişti. Bunun üzerinde bir aylık artış, enflasyonu yıllık bazda %8 seviyesine doğru taşıyacaktır. Ocak ayından sonra kur geçişkenliğinin etkisiyle ilave 1 – 1,5 puan daha etkiden bahsedebiliriz. Yılı %8’de, 2017 yılının ilk yarısını da %8 ila 9,5 – 10 bandında geçirebiliriz."