Altın standardı hortluyor mu?

Yaman Törüner

ABD'yi terör korkusu sardı. Amerikan vatandaşları, yakın günlerde bir terör saldırısı daha bekliyor. Bu korkunun bir sonucu olarak, Müslümanların ülkeye alınmasını istemeyen Cumhuriyetçi Başkan aday adayı Trump’ın destekçileri artıyor. Trump daha önce de Meksika sınırına duvar çekilmesini istemişti.

Amerikalılar saçma sapan şeyleri tartışmaya başladı. Bunlardan biri, serbestçe silah satın alınıp alınmaması; bir diğeri de “Altın Standardı”. 2012 yılında Chicago Üniversitesi’nde toplanan ekonomistler, “Altın Standardı”na geçiş tezinin ekonomiye bir fayda sağlamayacağını açıklamış olsalar da “Altın Standardı”nın hükümet harcamalarını kısıtladığı bilindiği için, bu konu yeniden gündeme taşınıyor.
Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul, FED’in, doların değerini düşürdüğünü, enflasyona sebebiyet verdiğini ve bu nedenle de doların değerinin “altın” benzeri bir şeye bağlanması gerektiğini, “Altın Standardı” olmasa da bir emtia paketine bağlamak gerektiğini savunuyor. Ben Carson ve Mike Huckkabee de aynı görüşte.

FED SORGULANIYOR

ABD’de ekonominin istikrar içinde olmadığını savunanlar, ekonominin geleceğinin teknokratlara bırakılamayacağını söylüyorlar. Ekonominin oto-pilotta götürülmek istendiğini, bunun yeni piyasaya sürülecek olan şoförsüz arabalara benzediğini savunuyorlar. Bu arabalar, yol hakkında mümkün olduğunca bilgi toplayıp, otomobili yönlendiriyor. Ama öndeki arabayla çok geniş bir çarpışma mesafesi bırakıyorlar. Bu nedenle de trafik çok sıkışıyor. FED’in de birtakım rakamları bir araya getirip, faiz artışına karar verdiği, ekonominin dinamiklerini takip edemediği savunuluyor. FED’in tüm dünyayı beklenti içinde tutan ve bir türlü belirlenemeyen faiz artış politikası da eleştiriliyor.

Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) politikalarını desteklemeyenler, FED’in kendi standartlarını (FED Standard) açıklamasını, bundan sapmalar olması halinde Kongre’ye hesap vermesini istiyorlar. Bu konudaki yasa tasarısı geçen ay Kongre’de kabul edildi. Sanırım, bizdeki ekonomi yönetimi de benzer bir uygulamayı yürürlüğe koymak istiyor. Ama önce Merkez Bankası’nın Meclis’e hesap vermesini sağlamak lazım.

ALTIN STANDARDI ÖNERİSİ

Ekonomideki kısa dönemli iniş çıkışların ve dalgalanmaların önlenmesi, hükümetlerin ve merkez bankalarının keyfi olarak para basmalarının önüne geçilmesi ve hükümetlerin keyfi biçimde şirket ve banka kurtarma operasyonları yaparak ekonomiyi zora sokmalarının önlenmesi amacıyla, “Altın Standardı” veya benzeri bir sistemin uygulamaya sokulması öneriliyor.

Halen, ABD’de bile, insan faktörü ve kişisel değerlendirmeler ekonomik kararlara yön veriyor. Hatırlanacağı gibi, Milton Friedman, para politikasının
insanlar veya altın tarafından yönetilemeyeceğini, para politikasının bir bilgisayar programının yönetimine bırakılmasının daha iyi olacağını savunmuştu. O zamandan beri, bu konuda bir bilgisayar programı yazılamadı ama IMF yıllar boyunca tüm ülkelere bilgisayar çıktısı benzeri aynı kuralları dayattı.
 
IMF’nin düşünce biçiminin iflası işte bu dayatmalar neticesinde oldu. 2008 dünya ekonomi krizinden sonra, Friedmancı politikalar tamamen iflas etti.ABD’de FED’in Kongre’ye daha detaylı hesap vermesini öngören yasa tasarısı, FED’in bağımsızlığını yok etmiyor. FED yine kararlarını kendisi verecek ama açıkladığı politikadan sapmalar olursa, bunu izah edecek. Bu yıl yapıldığı gibi, tüm dünyayı her ay faiz artışı beklentisine sokan FED politikaları da sorgulanacak.