Amerikada enflasyon var mı yok mu?

Batur Asmazoğlu

Son haftada Amerikan Doları'ndaki hızlı yükseliş hem Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri hem de delişmiş ülkeleri vurdu. Burada en önemli faktör aslında piyasanın bir süredir Amerika'da nispeten zayıf bazı datalar gelmesi ve enflasyonun aslında yükselmediğine dair oluşmuş kanı idi. FED Başkanı Yellen en son konuşmasında enflasyonun bri süre daha düşeceğinden ve faiz arttırımı için hala beklemekte olduklarından bahsedince bu piyasada bir rahatlama havası yarattı.

Enflasyon gerçek anlamda tüm dünyada zayıf görünüyor fakat belki yeterince derin bakılmayan yönü enflasyonun ne kadarının enerji fiyatları ile düşük kaldığı. Geçtiğimiz haftadaki dolar alım dalgasında belki en önemli faktör, enflasyon datasında çekirdek dediğimiz enerji ve gıdadan ayrıştırılmış datanın beklentinin ve FED Başkanı'nın söylediğinin tersine beklentilerin üstünde gelmesiydi. Bunun tam anlamını çıkartmak için Ameirkan enflasyon rakamlarına bir bakalım.

Amerika'da genel anlamda enflasyon düşüşte, tüketici fiyatlarındaki 0,7% lik düşüş Aralık 2008'den beri en büyük düşüş. Peki bu Amerika deflasyon yaşıyor demek mi? Eğer öyleyse neden FED piyasayı bri faiz arttırımına hazırlıyor?

Enflasyon ve deflasyonun Merkez Bankaları için anlamına bir bakalım. Genel fiyatlardaki bri değişim bu rakamlara yansıyor, şu anki durumda da enerji fiyatlarındaki ciddi düşüş enflasyonu etkiliyor. Ocak ayında tüketici fiyatlarının enerji bölümü neredeyse 10% düştü. Gazoline fiyatları ise neredeyse 19% düştü.

Amerikan Merkez Bankası'nın çekirdek enflasyonu hedeflemesinin bir nedeni var. Geçtiğimiz 50 yıl içinde her zaman ana enflasyon rakamı çekirdek enflasyonu takip etti, dolayısı ile çekirdek enflasyon her zaman gelecek için daha iyi bir gösterge oldu. Tabii ki harcamalarda enerji ve gıdanın payı büyük fakat uzun vadeli Merkez Bankası politikaları söz konusu olduğunda  uzun vadeli gösterge olarak çekirdek kullanmak daha mantıklı oluyor.

Çekirdek enflasyona baktığımızda geçen Mayıs ayında 2.2% e ulaştıktan sonra şimdi 1.6% civarında duruyor gibi görünüyor.

Yellen da geçen haftaki konuşmasında şu an düşük enflasyon beklentilerinin aslında enerji fiyatları kaynaklı olduğundan ve muhtemelen geçici olduğundan bahsetti. Bu yılın ilerleyen dönemlerinde enerji fiyatlarındajki bu düşüş yıllık enflasyon hesaplamalarından çıkacak.

Enerjinin Amerikan ekonomisindeki etkisi çok ciddi ve fiyatlardaki düşüş o kadar hızlı oldu ki çekirdek bölümüne bile bir miktar etki gösterdi. Başkan Yellen bundan konuşmasında bahsetti ve yine bu etkinin de geçici olabileceğinin altını çizdi. Yellen işsizlikteki azalmanın sürmesi ve enflasyonun 2% hedefinin üzerine çıkacağı konusunda komitenin ikna olması durumunda faiz arttırımı yapmanın uygun olduğundan da özellikle söz etti. Kısa vadede enflasyon düşse de orta vadede enflasyonun 2% hedefine göre toparlanma ihtimalini yüksek gördüklerinin de net olarak altını çizdi.

 
Bu durumda Amerikan Merkez Bankası'nın faiz arttırımı yolunda ilerlememesi için şu an bri neden bulunmuyor. Bu da Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde gerginliği arttıran bir föktör olarak izleniyor.

Batur Asmazoğlu / http://www.investaz.com.tr/
InvestAZ Fon Yöneticisi