Dolar fiyatı ne olur?

Güngör Uras

Merkez Bankası dolar fiyatında aşırı yükselmeyi sınırlandırmak için döviz piyasasında “düzenleyici” değil de “yönlendirici” tedbirler alıyor.

Dolar fiyatı, ülkeye döviz girişlerinin az ve çok olmasından, ülkedeki enflasyon oranından, içeride dolara olan talebin büyüklüğünden etkileniyor.

Döviz girişleri beklenen büyüklükte değil. Enflasyon beklentilerin üzerine çıktı. Dolar fiyatı kıpırdayınca, daha fazla artar endişesiyle dolara talep arttı.

Bunun içindir ki dolar fiyatı 3.90 TL’ye doğru yükselirken, Merkez Bankası, piyasaya “Ben varım” mesajını vermek için bazı tedbirler açıkladı.

Merkez Bankasının açıkladığı tedbirlere Amerika’nın vize sınırlamasını kaldıracağı haberi de eklenince dolar fiyatındaki tırmanış durdu. Dolar fiyatı aşağıya inmeye başladı.

Dış ticaret açığı büyüyor

Dolar fiyatı neden yükseliyor? Normal olarak Türkiye’de dolar fiyatının artmasının nedeninin dünyada doların değer kazanması olması gerekir.

Dolar endeksi temmuz ayından bu yana 94’ün altında. Eylülde 91’e kadar geriledi. Dün gene 94’lerdeydi.

Bizde dış ticaret açığının büyümesi dikkatlerden kaçıyor. İhracat artıyor ama, ithalat daha fazla arttığı için dış ticaret açığı büyüyor. Turizm gelirlerinde beklenen artış olamadı. Cari açık büyük.

Açık anlatımıyla, dolar arzında sıkıntı var. Arz yavaşlayınca dolar fiyatı yükseliyor.

Önceki sabah dolar fiyatı 3.88 TL idi. Merkez Bankası’nın yönlendirici kararından sonra 3.85’e kadar geriledi. Akşamı 3.86 TL’den kapattık. Dün sabaha 3.83 TL dolar fiyatıyla başladık ama sonra fiyat gene yükselmeye başladı. Dün akşam  3.86 TL’yi buldu.

Gerçekçi olalım Merkez Bankası’nın sınırlı kaynağıyla piyasaya dolar akıtarak dolar fiyatını aşağıya çekme imkânı yok.

Dolar ucuzlar mı?

Dolar ucuzlar mı? Dolar fiyatı ne olur? Yurt dışında dolar fiyatı fazla inip çıkmadığına göre, bizde dolar fiyatı; (1) Türkiye’nin iç ve dış politika yaklaşımlarına, (2) Yurt dışından dolar girişinin az veya çok oluşuna, (3) Enflasyonun durumuna, (4) Halkımızın dolar talebine bağlı olarak değişecektir.

Merkez Bankası’nın yönlendirici tedbirleri önemli ama Merkez Bankası, dolar satarak veya TL’sini kısarak uzun süre dolar fiyatını aşağıda tutma imkânına sahip değil.

Türkiye’nin doğu sınırlarındaki sıcak çatışmalar ve terör sorunu döviz girişlerini olumsuz etkiliyordu ama etki sınırlıydı. Türkiye’nin AB ve ABD ile ilişkilerindeki bozulma döviz girişlerini büyük ölçüde etkiler hale geldi. İşte bu yüzden, Türkiye gene kırılgan 5’li ülkeler listesine girdi. Hem de bu defa listenin başında yer alıyor.

Önümüzdeki dönemde AB ve ABD ile ilişkilerdeki gerginliğin azaltılması, sadece dolar fiyatında istikrara yol açmayacak, ekonomide de tüketicinin, üreticinin, perakendecinin ve yatırımcının önlerini görerek ekonomiyi canlandırmalarına imkân verecek.