Enerji üssü: İzmir

Güngör Uras

İzmir giderek ülkenin enerji üretim üssü oldu. Doğal gaz  elektrik santrali yatırımından sonra “Rüzgâr Enerjisi Santralleri” İzmir çevresini mesken tuttu. Aliağa’daki Tüpraş rafinerisi ve Petkim tesisleri büyüdü. Yeni rafineri yatırımı tamamlanmak üzere.

Borularla gelen doğal gaza ek olarak ithal edilen sıvı gaz, Aliağa’daki tesislerde gazlaştırılarak ana şebekeye basılıyor.

Türkiye’de yılda 275 milyar kWh elektrik üretiliyor. Doğal gaz çevrim santrallerinin üretime katkısı 90 milyar kWh. Ege’de 2017 yılından bu yana üretim yapan Enka doğal gaz çevrim santralinin yıllık üretimi 12.7 milyar kWh. Türkiye üretiminin % 5’i, doğal gaz santralleri üretiminin % 15’i dolayında.

Türkiye’de elektrik üretimine Rüzgar Enerjisi Santralleri’nin (RES) katkısı 15.5 milyar kWh. Yıllık üretimin % 6’sına yakın.

Yüzde 39’u Ege’de

Türkiye’de işletme halinde olan RES’lerin % 39’u Ege’de, % 20’si İzmir çevresinde. İnşa halindeki RES’lerin % 22’si İzmir çevresinde inşa ediliyor.

Aliağa’da Koç Topluluğu’nun bir parçası olan Tüpraş’ın 10 milyon ton kapasiteli rafinesi var. Aliağa rafinerisi, İzmit rafinerisi ile aynı kapasitede. Dizel, benzin ve jet yakıtı üretiyor.

Aliağa’da Petkim’in petrokimya tesisi var. Özelleştirme öncesi Tüpraş ve Petkim TPAO’nun şemsiyesi altında idi. Özelleştirmeden sonra Tüpraş, petrokimya hammaddesi üretiminden vazgeçti.

Petkim yabancı sermaye tarafından satın alındığında yılda 1.2 milyon ton petrokimya ürünü üretiyordu. Şimdi kapasitesi 1.7 milyon ton. Petrokimya ihtiyacımızın % 87’sini ithal ediyoruz.

Petlas’ı satın alan yabancı sermaye grubu petrokimyanın ana girdisi olan naftayı üretmek amacıyla Aliağa’da bir rafineri kuruyor. Toplam 6 milyar dolara mal olacak rafineri yatırımının % 90’ı tamamlandı. Toplam 10 milyon ton kapasiteyle kurulan tesiste nafta, dizel ve jet yakıtı üretilecek.

Aliağa’da faaliyet gösteren Ege Gaz A.Ş. demir çelik, doğal gaz, LNG, elektrik ve bankacılık konularında faaliyet gösteren Çolakoğlu Grubu tarafından 1998 yılında kuruldu.

Ege Gaz’ın 280 bin m3 sıvı gaz (LNG) depolama kapasitesi var. Terminalin boru hattıyla gaz sevk imkânının dışında tankerlere LNG dolum tesisleri var.

Doğal gaz eksi 163 derecede sıvılaştırılıyor. Hacmi küçülüyor. Gemilerle taşınıyor. Depolanıyor. Daha sonra deniz suyuyla ısıtıldığında hacmi 6365 kat büyüyor. Ve doğal gaz olarak ulusal şebekeye basılıyor.

LNG kapasitesi

Türkiye’nin günlük doğal gaz tüketimi 240 milyon m3 dolayında. Ege Gaz günde 30-40 milyon m3 gazı ana kapasiteye basabilecek gücü sahip. Ege Gaz’ın ana şebekeye bastığı gaz günlük tüketimin %15-17’sini karşılıyor.

Kolin Grubu’nun kurduğu, Kalyon Grubu’nun da eylül ayında yüzde 50 ortak olduğu Etki Liman İşletmeleri Doğalgaz İthalat ve Ticaret AŞ ‘in kiraladığı GDF Suez Neptune yüzer LNG depolama ve yeniden gazlaştırma tesisi (FSRU), Türkiye’nin ilk yüzer tesisi.

Toplam 238 metre uzunluğu, 44 metre genişliği ve 26 metre yüksekliğiyle 145 bin metreküp LNG kapasitesine sahip gemi, 85 milyon metreküp doğal gazı depolayabiliyor. Ulusal şebeke sistemine günde 20 milyon m3 doğal gaz verebiliyor. Günlük talebin % 6-7’sini karşılayabilecek büyüklükte gaz üretimi var.

(Ek bilgi: Botaş’ın Marmara Ereğlisi’ndeki LNG depolama ve sıvılaştırma tesisinin sıvı depolama kapasitesi 255 bin m3. Günde 22 milyon m3 gazı şebekeye basabiliyor. Kapasite artırımıyla günlük gaz basma gücü 38 milyon m3’e çıkarılacak.)