Giden yabancı dönüyor

Güngör Uras

Darbe girişimi sonrasında “gidiyor gibi yapan” yabancı yatırımcılar, 8 Ağustos’tan bu yana geri dönmeye başladı

15 Temmuz’dan sonra gidiyor gibi yapan yabancılar, 8 Ağustos’tan sonra ise geri dönüşe başladı. Yabancıların ekonomiye ilgilerini, iki önemli hesaba gönderdikleri paralardan izliyoruz. Yabancılar genelde 2 hesaba para gönderiyorlar:

1Yabancıların hisse senedi satın almak için gönderdikleri para,

2 Yabancıların Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satın almak için gönderdikleri para...

Yabancılar bu iki hesaba gönderdikleri para dışında, özel sektör tahvil ve bonolarını satın almak için de para gönderiyorlar. Ancak bu para, önemli büyüklükte değil...

“Yabancılar yatırıma gelmiyor”, “Kredi değerleme kuruluşları not kırarsa yabancılar yatırımdan çıkar”, “Yabancı yatırımcıları korkutmamak lazım!”, “Merkez Bankası yurt dışında yabancı yatırımcılarla konuştu” gibi haberlerde adı geçen “yabancılar”, aslında Türkiye’ye borsada para kazanmak, tahvil ve bonodan faiz toplamak için gelenler.

Her ne kadar bunlara “yatırımcı”, getirdikleri paraya “yatırım” deniliyor ise de, bunların, fabrika kurmak için gelen, para getiren yatırımcılarla ilgisi yok. Bunlar, paradan para kazanmak için Türkiye’ye para gönderen bankalar, finans kuruluşları, fonlar...

SICAK PARA DEDİKLERİ...

Halkımızın “sıcak para” diye adlandırdığı, ne zaman gireceği, ne zaman çıkacağı belli olmayan paralar da işte bu paralar.

Borsada hisse senetlerinin fiyatları inip, çıkıyor. Piyasada, faizdeki değişime bağlı olarak DİBS’nin fiyatı inip çıkıyor. Doların fiyatı inip, çıkıyor. İşte onun için yabancı yatırımcıların yatırımlarının net değerindeki değişimi izlerken “piyasa fiyatı ve kur etkisinden arındırılmış” fiyata bakmak gerekiyor...

- 15 Temmuz’da yabancıların hisse senedindeki yatırımları 46.3 milyar dolardı. 12 Ağustos’ta yatırımların toplamı 42.5 milyar dolara geriledi.

- 15 Temmuz’da yabancıların DİBS’lerindeki yatırımları 37.7 milyar dolardı. 12 Ağustos’ta 36.2 milyar dolara geriledi.

Piyasa fiyatı ve kur hareketinden arındırılmış fiyatlarla, 15 Temmuz’dan sonra;

- Hisse senetlerinden 617.3 milyon TL’lik çıkış yaşandı.

- DİBS’lerinden 356.8 milyon dolarlık çıkış gerçekleşti


 

PİYASADA PANİK YOK

Gerçekçi olalım... Çıkış, bir paniği işaret etmiyor. At ile deve değil. Ama yine de bir çıkış oldu...

- Geri dönüş, DİBS’lerinde ağustos ayı ilk haftasında başladı. İlk hafta 67.4 milyon dolar, ikinci hafta 477.5 milyon dolar giriş gerçekleşti. 

- Hisse senetlerinde giriş, ağustos ayının ikinci haftasında başladı. 186.2 milyon dolar giriş oldu.

Özel sektör tahvil ve bonoları için gelen para da eklendiğinde 12 Ağustos tarihine kadarki giriş rakamı 746.7 milyon dolara ulaşıyor.
“El parası ile düğün dernek olmaz!” diyoruz ama, ne yapalım ki, ekonomimizin çarkları şimdilik bu yabancı yatırımcıların gönderdikleri para ile dönüyor.

Yabancı yatırımcıların paralarını alıp gitmeleri, dışarıda ekonominin riskli görünüm almasına, içeride morallerin bozulmasına yol açıyor.
İşte o nedenledir ki, yabancıların gider gibi yapıp, geri dönmeleri, hisse senedi ve DİBS alımı için yabancıların Türkiye’ye para göndermeye başlaması olumlu bir gelişmedir.