Halkımızın dövize ilgisi artıyor

Güngör Uras

Halkımızın dövize ilgisi yeni bir ilgi değil ama, son aylarda ilgi artmaya başladı. Yeni olan bu...

Bankalardaki Döviz Tevdiat Hesapları (DTH) ‘döviz mevduatı’ toplamı nisan sonunda 196 milyar dolara ulaştı. 15 Temmuz başarısız darbe belasından sonra DTH toplamı 174 milyar dolara kadar gerilemişti.

Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre, 2017 nisan ayının ilk yarısından sonra, döviz fiyatlarındaki gerilemeye bağlı olarak Türk lirasından dövize yönelme oldu.

DTH’lerdeki 196 milyar doların 160 milyar doları yurt içi yerleşiklerin birikimi. Anlaşıldığı kadarı ile:

n Hükümetin ekonomiyi harekete geçirmek için uyguladığı kredi geliştirme programları sonucu piyasaya çıkan finansal imkânların bir kısmı döviz alımına gidiyor. Döviz alanlar bunu bankalarda saklıyor.

Türk lirası birikimler mevduat hesaplarına gitmiyor veya mevduat hesaplarında Türk lirası birikimi olanlar döviz satın alıyor.

KREDİYLE DÖVİZ TALEBİ

Kredi Garanti Fonu destekli olarak 225 bin firmaya, küçük ölçekli 240 bin firmaya KOSGEB kredisi kullandırıldı.

Merkez Bankası haftalık verilerine göre nisan sonuna kadar banka kredileri yüzde 7.24 arttı. Kredi toplamında 123 milyar TL artış gerçekleşti.

Buna karşılık bankaların toplam mevduatlarındaki artış (TL ve döviz mevduatlarının TL karşılığı toplamı) yüzde 6.39 arttı. Mevduat artışı 94 milyar TL.

Yurt içi yerleşiklerin toplam mevduatındaki artış daha düşük, yüzde 4.16. Kredi büyümesi, mevduat artışının  üzerinde.

Önemli olan artan mevduatın  TL ve döviz olarak yapısı.

Bankaların TL mevduat hesaplarına yüzde 14 dolayında (brüt) faiz ödemelerine rağmen, bankalarda TL mevduat değil, döviz mevduatı artıyor.

Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre yılbaşından nisan sonuna kadarki dönemde bankalardaki TL mevduat hesapları yüzde 0.32 artarken, döviz hesaplarının TL karşılığı yüzde 12.66 arttı.

Açık anlatımla halkımız bankalardaki mevduat hesaplarına TL yatıracak yerde TL ile satın aldıkları dövizleri yatırdılar.

BAĞIMLILIK OLUŞUYOR

Bütün bunlar halkımızın döviz bağımlılığını gösteriyor. Yastık altında, ceplerde ne kadar döviz bulunduğunu bilemiyoruz. Ama halkın dövize ilgisini bankalardaki DTH’den izliyoruz.

Genelde DTH’lerde bir kemikleşme var. Fiyatlar artsa da azalsa da hesaplarda büyük oynama görülmüyor.

DTH’lerde iniş çıkış en fazla 20 milyar dolarlık bir rakamda gerçekleşiyor. Fiyatlar artınca belli ölçüde satım, ucuzlayınca da belli miktarda alım görülüyor.

Anlaşıldığı kadarı ile halkımız, dolar fiyatının 3.55’lere yaklaşması karşısında alıma geçmiş durumda.

Ekonominin çarklarının dönmesi için gereken döviz miktarı yanında, halkın Türk lirasından veya altından dövize yönelmesiyle ortaya çıkan talep, ekonominin dış kaynak sorununun büyümesine yol açıyor.

Bütün bu gelişmelere rağmen dövizin bulunabilirliği ve dolar fiyatının 3.55 TL dolayında seyretmesi olumlu bir gelişmedir.