Her şeye rağmen bütçemiz sağlam

Güngör Uras

Küresel durgunluğa ve terörle mücadele nedeniyle artan harcamalarımıza rağmen bütçe, ocak - şubat döneminde 6.6 milyar TL fazla verdi. Bu, olumlu ve sevinilecek bir gelişme...

Bütçe, ocak - şubat döneminde 6.6 milyar TL fazla verdi. Bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.9 artarken, giderlerdeki artış yüzde 7.6 olarak gerçekleşti.
Faiz giderleri yüzde 18.2 azalırken, vergi gelirleri yüzde 12.3 oranında arttı. Bütün bunlar nasıl bir dönemde oluyor?
- Terörle mücadele nedeniyle Türkiye’nin savunma ve güvenlik harcamaları arttı.
- Küresel durgunluktan Türkiye etkileniyor.
- Ekonomik büyümemiz istenilen boyutta değil.
- Bütçeden yapılan maaş ve ücret ödenmeleriyle, sosyal güvenlik ödentilerinde yıl başında önemli artışlar gerçekleştirildi.
Bütün bunlara rağmen, devlet, yılın ilk 2 ayında finansman sorunu çekmedi. Gelirler, harcamaları karşıladı, üstüne gelir fazlası ortaya çıktı.

ARTIŞA KAYNAK BULUNDU

Ücret artışları ile sosyal yardımlarındaki artışların bütçeye ne yük getirdiği yılın ilk 2 ayında az çok belirmeye başladı.
İlk 2 aylık dönemde personel harcamalarının toplam harcamalar içindeki ağırlığı yüzde 36.6 oranında. Personel harcamalarında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18 oranında artış gerçekleşti.
Gene ilk 2 ayda sağlık, emeklilik giderleri ve sosyal yardımları da içine alan ve toplam harcamalarda yüzde 17 ağırlığı olan  cari transferlerde artış yüzde 20.4 oranında.
Maliye Bakanlığı’nın açıklamasında, 2016 yılı ocak - şubat döneminde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 42 oranında artışla 17.2 milyar TL transfer gerçekleştirildiği belirtiliyor.
Artırılan asgari ücrete destek vermek için sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı 1.7 milyar TL. Tarıma destek ödemeleri ise ise ilk 2 ayda toplam 2.5 milyar TL oldu.



TERÖR FATURASI BÜYÜK

Terörle mücadelenin bir faturası var. Savunma ve güvenlik harcamaları sorunların yaşanmadığı dönemlerde de devam ediyordu ama, sorunların artması harcamaları da artırdı.
Önemli olan devletimizin savunma ve güvenlik harcamalarındaki artışı, borçlanmadan, bütçenin imkanlarıyla karşılamasıdır.
Ankara kaynaklı haberlere göre, 2015 yılında savunma için 22.8 milyar dolar, kamu düzeni ve güvenlik için 38.8 milyar dolar olmak üzere toplam 61.7 milyar dolar harcama gerçekleştirilmiş. Milli gelirin yüzde 3.1’i büyüklüğündeki bu harcamaların tamamı bütçe imkânlarıyla karşılanmış.
Savunma ve sosyal güvenlik konularında 2016 yılı için yapılan tahmin toplam 69.4 milyar dolarlık bir harcama. Yıl içinde terörle mücadelenin boyutu, harcamaların azalmasına imkân verebilir veya artırılması zorunluluğunu ortaya çıkarabilir.

 

EĞİTİM EN BAŞTA...

Her şeye rağmen savunma ve sosyal güvenlik harcamaları, devletimizin değişik amaçlarla yaptığı harcamaların başında yer almıyor.
2016 yılı bütçesinde gene de en büyük harcama kalemi 101 milyar TL ile eğitim harcamaları. Eğitim harcamalarını 86 milyar TL ile yatırım harcamaları izliyor.
Üçüncü sırada 69 milyar TL ile savunma ve güvenlik harcamaları, daha sonra da 27 milyar TL ile sağlık harcamaları yer alıyor.
Özetle, (1) Ücretlerde ve sosyal destek programlarında yapılan iyileştirmelerin bütçeye getirdiği yük, bütçe içinde, bütçe imkânlarıyla karşılanabiliyor. (2) Terör nedeniyle savunma ve sosyal güvenlik harcamalarındaki artış, ek kaynaklar gerektirmeden, borçlanma gerektirmeden finanse edilebiliyor. (3) Devlet, bütçe ödeneklerini dağıtırken gene de eğitime ve yatırımlara, savunma ve güvenlik harcamalarına ayrılan ödenekten daha fazlasını tahsis edebiliyor. (4) Küresel durgunluğa ve büyümedeki yavaşlamaya rağmen, bütçe gelirlerinde enflasyonun üzerinde (reel) artış var.
Bütün bunlar olumlu, sevinilecek gelişmelerdir.