Makro dünya ekonomisi...

Yaman Törüner

Küresel büyüme beklen-tileri geriliyor. Dünya Bankası ve OECD bu yıl sonunda ortalama %3 küresel büyüme bekliyor. Brezilya ve Rusya düşük petrol ve emtia fiyatlarından en çok etkilenen ülkeler.

Avrupa Merkez Bankası politika faizini sıfırın altına çekmiş, 80 milyar euro tutarında para basmış olsa da ekonomik canlanma sağlayamadı. ABD 2016 yılında %2.4 oranında büyürken, Avrupa Birliği(AB) sadece %1.5 büyüyebilecek. İngiltere’nin AB’den ayrılması da büyüme tahminlerini daha aşağıya çekti. Ayrılma kararının ardından, sterlin dolar karşısında 1985’ten bu yana en düşük seviyeye geriledi. Türkiye-İngiltere ticari ilişkilerinin İngiltere’nin Gümrük Birliği içinde devam edip etmemesine bağlı olacağı anlaşılıyor. İngiltere, Gümrük Birliği’nden ayrılırsa, yeni bir ikili anlaşma imzalamamız gerecek.

Hindistan’ın bu yıl %7.5 büyümesi bekleniyor. Çin ise %6.5 büyüyecek. Bu oranlar, Hindistan için iyi olmasına rağmen, Çin için yeterli değil. Öte yandan, Rus ekonomisinin bu yıl %1.8 ve Brezilya’nın da %3.8 daralacağı anlaşılıyor.

Emtia ve petrol fiyatları

Emtia, gıda ve metal fiyatları 2016 yılı başından itibaren toparlanıyor. Toparlanma, daha yavaş olsa da, petrol fiyatlarında da görülüyor. Petrol ve emtia fiyatlarındaki düşük seyir dünya ticaretinin daralmasına yol açtı. Bu daralmadan en çok gelişmekte olan ülkeler zarar görüyor.

ABD Doları bütün para birimleri karşısında değer kazanıyor. Dolar, Rus Rublesi’ne karşı 2014’ten bu yana %100’e yakın, Brezilya Reali’ne karşı ise %50’nin üzerinde değer kazandı. Türk Lirası %40 civarında değer kaybıyla, dolara karşı en fazla değer kaybeden beşinci para birimi konumunda. Japon Yeni 2015’in ortalarında dolara karşı %20’nin üzerinde değer kaybetmişken, bugünlerde kayıp oranı %3’e kadar düştü.

Ekonomimiz...

Ekonomimizin cari açığının gerilemesinde en büyük etken, düşük petrol fiyatları oldu. Temmuz darbe girişiminden sonra cari açık yeniden yükselme eğilimine girdi. Türkiye’ye gelen turist sayısı bir önceki yıla göre %28 civarında azalırken, İspanya’ya gelen turist sayısı %11.4, Yunanistan’a gelen turist sayısı ise %5 artış gösterdi.

Türkiye’nin büyümesi, verisi açıklanan bütün AB ülkelerinden daha iyi. Küresel anlamda, ilk çeyrekte en hızlı büyüyen beşinci ülke idik. Ancak, yıl sonunda, muhtemelen, İspanya ve Polonya’nın altında bir büyüme oranı yakalayabileceğiz. 2016 yılı sonunda %3 civarında büyümemiz bekleniyor.

Büyüme, 2016 yılında da iç talep kaynaklı ilerliyor. Net ihracat büyümeye %1.54 puanlık negatif katkı yaptı. İhracatımız dolar bazında düşerken, miktar bazında artıyor. Ekonomimizde yatırımlardaki durgunluk aşılamadı.

2017 yılında Rusya ile normalleşmenin başlaması ekonomimizi olumlu etkileyecek. 2016’nın ilk yarısında Rusya’ya ihracatımız %59 daralırken, ithalatımız %3 gerilemişti. İsrail ile olan ithalat ve ihracatımızda da benzer durumlar yaşandı.

Türk ekonomisinin 2017 yılında en büyük sorununun bütçe açıklarının ve dış borçların artması olacağı anlaşılıyor.