Rusya domates almazsa ne olur?

Güngör Uras

Rusya’dan 2014 yılında 4.4 milyon ziyaretçi geldi. 3.4 milyar dolar turizm gelirimiz vardı. 2015’te ziyaretçi sayısı 3.6 milyon, turizm geliri 2.5 milyar dolar oldu. 2016 yılında ziyaretçi sayısı 866 bine, turizm geliri 550 milyon dolara geriledi.

Rus turistlerindeki azalma ülkenin döviz geliri için önemli.

Rusya’ya ambargo öncesi yılda 350 bin ton domates ihraç ediyorduk. Yıllık ihracat geliri 195 milyon dolardı.

Domateste ambargo kalksa iyi olur. Kalkmazsa ve devam ederse, üretimimiz ve ihracatçımız biraz üzülür ama ihracat geliri kaybımız üreticiyi de ihracatçıyı da yıkmaz. Döviz kaybı ekonomiyi sarsmaz.

Domates ekonomi gündeminin başından inmez oldu.

- Enflasyonun suçlusunun domates olduğu genel kabul gördü. Domates fiyatı tarlada üç kuruş, markette beş kuruş muhabbeti bitmiyor.

- Rusya domates almayınca tarımda üreticinin perişan duruma düştüğüne, ihracat gelirinde büyük gerileme olduğuna inanmaya başladık.

12 MİLYON TON ÜRETİYORUZ

Domateste üretim mevsim şartlarından etkileniyor. Üretici, tarla fiyatının düşük olmasından, tüketici market fiyatının yüksek olmasından şikâyetçi.

Bizim toplam ihracat gelirimizde yaş meyve ve sebze ihracat geliri, toplam yaş meyve ve sebze ihracatında da Rusya’ya giden domatesin ağırlığı ekonomiyi sarsacak büyüklükte değil.

Her yıl ortalama 3.5 milyon ton yaş meyve ve sebze ihraç ediyoruz. Bu ihracattan 2.5 milyar dolar gelir elde ediyoruz.

Yılda yaklaşık 12 milyon ton domates üretiliyor. Üretimin yarısı, çoğunlukla taze tüketilen domatesler, örtü altında yıl boyu üretilen domatesler.

Domatesin 1/3’ü işleniyor. İşlenen domatesin % 80’i salçaya, % 15’i konserveye, % 5’i ketçap ve meyve suyuna gidiyor.

Kalan 8 milyon ton domates, taze olarak büyük ölçüde içeride tüketiliyor.

İHRACAT 543 BİN TON

Taze domatesin 2015 yılında 543 bin tonu ihraç edildi. Rusya ambargosu toplam domates ihracatının 2016 yılında 480 bin tona düşmesine neden oldu.

Tüm ülkelere yapılan domates ihracatından elde edilen gelir 297 milyon dolardan 238 milyon dolara geriledi.

Rusya’ya ambargo öncesi 2015 yılında 350 bin ton domates ihraç etmiş, 195 milyon dolar dolayında ihracat geliri elde etmiştik.

Rusya’ya hiç domates satamazsak kaybımız 195 milyon dolardır.

Domates ihracatı önemli, Rusya’ya ihracat önemli ama domates ihracatının toplam yaş meyve ve sebze üretimindeki ve ihracat gelirindeki payı büyük değil.

Rusya’ya domates satamayınca Türkiye’de domates sektörü çökmez. Rusya, domates almadığı için ihracat gelirinde büyük azalma olmaz.

Olumsuz haberi Antalya’dan Grow Fide üreticisi Hasan Ünal verdi. Bu yıl soğuklar nedeniyle ocak ve mart aylarında örtü altı domateslerde döllenme düşük olmuş. O nedenle tarla domatesi çıkıncaya kadar örtü artı üretim talebi karşılayamayacağından fiyatlar artacak.

Domates muhabbeti devam edecek de... Acaba halkımız için gerçekten domates olmazsa olmaz gıda maddesi haline mi geldi? Halkımız bu nedenle mi 12 ay boyunca ucuz domates peşinde?