Yatırım var yatırım var

Güngör Uras

Yatırım deyimini farklı anlatımlar için kullandığımızda neyin ne olduğu birbirine karışıyor.

Finansçılar “yatırım” deyimini “borç-kredi” hareketi için kullanıyorlar.

Finansçılar, “Faiz inerse yabancılar yatırım yapmaz”, ”Yabancılar yatırıma devam ediyor”, ”Yatırımlar borsaya yöneldi” şeklinde değerlemeler yapıyorlar.

Yabancıların döviz getirerek fabrika kurmalarını bekleyenler için “Yabancı Sermaye Yatırımı” denilen yatırım, üretime dönük makine ve teçhizat yatırımıdır.

Kalkınma ve büyüme konuları konuşulurken “yatırım” deyimi, herhangi bir sektörde, tarım, sanayi, inşaat, hizmetler sektörlerinde sabit sermaye yatırımını hedef alıyor.

Devlet adamları ve politikacılar için “yatırım”, büyük kamu projeleridir. Köprüdür, yoldur, havaalanıdır.

Ranta önem verenler için yatırım “inşaat” yatırımıdır. Konut, rezidans, AVM yatırımıdır.

Gelir, istihdam artışını, büyümeyi sağlayacak olan gerçek yatırım ise “sanayi yatırımı”dır.

Farklı niyetlerle kullanılan “yatırım” deyimi, yanlış anlamalara yol açabiliyor.

Yabancılar yatırımı kesti denildiğinde, yabancıların Türkiye’ye borç para vermeyi mi, yoksa Türkiye’de sabit sermaye yatırımı (fabrika) yapmaktan vaz mı geçtikleri belli olmuyor.

Özel sektör yatırımlara devam ediyor denildiğinde, fabrika yatırımı mı, konut yatırımı mı yapılıyor belli olmuyor.

YATIRIMLAR NE DURUMDA?

1 - Finansal yabancı sermaye yatırımları devam ediyor.

İlk 7 ayda döviz açığımız 21.7 milyar dolarken, ülkeye değişik kanallardan 28.5 milyar dolar döviz girişi oldu.

Yılbaşından 23 Eylül tarihine kadar yabancıların borsadaki yatırımları net 527 milyon dolar, Devlet İç Borçlanma Senetleri’ndeki yatırımları 3 milyar 746 milyon dolar arttı.

2 - Yabancıların finansal yatırımlar dışındaki (reel) yatırımları yavaşladı

Ödemeler Bilançosu’nda, cari açığın finansmanına katkıda bulunan “Doğrudan Sermaye” girişinde, ”Sermaye Yatırımı Girişi”, ocak-temmuz döneminde geçen yıl 7.8 milyar dolarken bu yıl 2.8 milyar dolara geriledi.

3 -  Özel sektörün ve kamunun inşaat yatırımları artarken, makine ve teçhizat yatırımları azalıyor.

4 - 2016 Yılının ilk 6 ayına ait milli gelir (GSYH) göstergelerine göre, yılın ilk yarısında;
Özel sektör yatırımlarında yüzde 1.5 azalma var. Makine ve teçhizat yatırımlarındaki azalma yüzde 5.1 oranında. Kamunun makine ve teçhizat yatırımlarında azalma yüzde 4.5 oranında.

Makine ve teçhizat yatırımları azalırken inşaat yatırımları artıyor. İlk 6 ayda kamunun inşaat yatırımlarında artış yüzde 6.9 oranında. Özel sektör inşaat yatırımları yüzde 6.9 oranında arttı.

Ekonomimizin ihtiyacı: Döviz açığımızı finanse edecek ölçüde dış kaynak akımının devam etmesi, yabancıların sabit sermaye yatırımı (fabrika yatırımı) yapmaları, ülke kaynaklarının büyük ölçüde sanayi yatırımlarına (üretken yatırımlara) yönelmesidir.