YEM işbirliğiyle düzenlenen “Yapı Sektöründe Yeni Açılımlar İçin
Fırsatlar” paneline katılan İş GYO Genel Müdürü Turgay Tanes,
büyümenin lokomotifi gayrimenkul sektörünün genel durumu ve geleceği
hakkında önemli saptamalarda bulundu.
24 Mayıs Çarşamba günü gerçekleşen 40. Yapı Fuarı- Turkeybuild
İstanbul, “Yapı Sektöründe Yeni Açılımlar için Fırsatlar” panelinde
konuşan İş GYO Genel Müdürü Turgay Tanes Türkiye ekonomisi için kritik
önem taşıyan gayrimenkul sektörünün son durumu hakkında bilgi vererek
önemli değerlendirmelerde bulundu. Tanes, inşaat sektöründe belli
standartların yakalanması gerektiğine dikkat çekerek “Belki de
inşaatta 2.0'a geçmenin zamanı geldi” dedi.

Büyümenin lokomotifi ne durumda?

Turgay Tanes sektörün en büyük atılımı gerçekleştirdiği 2003
yılından bu yana gelinen noktayı vurgulayarak şu değerlendirmelerde
bulundu “Türkiye'de gayrimenkul sektörünün en büyük çıkış yaptığı yıl
2003 yılıdır. 14 yıllık sürede 1 buçuk yıllık kriz dönemini dışarıda
bırakırsak, sektör sürekli olarak, bazen çift bazen tek hanenin en üst
basamağında büyümeler kaydetti. Bu nereden kaynaklandı diye bakacak
olursak, 70 ve 90'lı yıllar arası alternatif yatırım araçlarının çok
yüksek getiri sağladığı, hatta bir yerli araba fabrikasına para
yatırıp 4-5 ay sıra bekledikten sonra alınan aracın 2 sene
kullanıldıktan sonra iki katı fiyatına satıldığı dönemlerdi.
Türkiye'de alternatif yatırım araçlarının faizlerinin düşürülmesi
ve deprem gibi farklı kaygıların oluşması ile değişim yaşandı ve
yatırımlar gayrimenkule yöneldi.
2014'ten itibaren gayrimenkul artık bir sosyal güvence haline
geldi ve sonrasında müthiş bir süratle AVM yatırımları başladı. O
dönem AVM'lerde Türkiye ortalaması 1000 kişi başına 30 m2, Avrupa'da
300 m2 iken dinamik girişimci iş adamlarımız öyle bir yatırım yaptı ki
bir anda 170-180 m2 seviyelerine ulaştık. Ardından 2008'de AVM'lerde
sıkıntı olunca yatırımcı/perakendeci müzakereleri başladı.
Yatırımcılar hızlı bir şekilde ofis ve konut piyasasındaki kar
beklentisinin yüksek olması nedeniyle bu sektörlere giriş yaptı. .
Ardından da otel furyası başladı.
Gayrimenkulün alt segmentlerinde yolculuk birbirleriyle iç içe
olmakla birlikte böyle bir seyir izledi. Bu yolculuğun sonunda gelinen
noktada şu anda İstanbul'da 4,9 milyon m2 ofis binası var, bu rakam
bir yıl içinde 6 milyon m2'ye dayanacak. Yine İstanbul'da 11 milyon
400 bin m2 kiralanabilir AVM alanı mevcut, bunun da bir yıl içerisinde
13 milyona erişmesi bekleniyor. Tüm bunlar sektörün olgunlaştığının
göstergeleridir.”

Kentsel dönüşüm hızlı yol almıyor!

Kentsel dönüşüm konusuna da değinen Tanes, bu konudaki görüşlerini
şöyle dile getirdi
“Kentsel dönüşüm işi pek o kadar iyi ve hızlı bir şekilde
gitmiyor. Bu gidişatın yavaş olmasının sebebi hem aşırı beklenti
içinde olan yatırımcılar, hem de hak sahiplerinin yüksek talepleridir.
Kentsel dönüşümde mevzuattan kaynaklanan sorunlar devlet
tarafından çözüldü ancak hala yasal boşluk bulmaya çalışan hırslı
oyuncular mevcut. Fakat başarılı işlerin yapıldığı yerler de var,
Kartal örneğinde olduğu gibi.”

Gayrimenkul Sertifikası çok tercih edilmeyebilir

Gayrimenkul Sertifikası uygulamasının daha önce de denendiğini ve
başarısız olduğunu hatırlatan Tanes bu sebeple insanların bu konuda
negatif algıya sahip olduklarına dikkat çekerek, “Bu çok iyi
planlanarak halka sunulması gereken bir enstrüman. Şu anda uygulandığı
haliyle 2-2,5 sene sonra tamamlanacak bir projeden sertifika
topluyorsunuz 3 yıl içinde asli edimi yapmak istediğinizde, örneğin
1+1 daire için, o sürede ödediğiniz para ortalama 400-450 bin TL'ye
tekabül ediyor. O kadar süre içerisinde bu meblağ da yatırım
yapabilecek biri satış ofisine gittiğinde bir sürü alternatif ile
karşılaşıyor, dolayısıyla gayrimenkul sertifikasını tercih etmesine
bir sebep yok.
Bu sertifika öyle olmalı ki belki 6-7 gayrimenkul üreticisinin
havuzunda insanlar eline para geçtikçe alım yapabilmeli ve 4-5 yıl
sonra da bir daireyi toparlayınca alabilmeli. Fakat 2-2,5 sene bu
paraları toparlamak için yeterli değil” dedi.

Endüstri 4.0 gibi inşaatta da 2.0'a geçilmeli!

İnşaat sektörünün de tıpkı sanayide olduğu gibi 2.0 aşamasına
geçilmesi gerektiğini vurgulayan Turgay Tanes, bunu şu örnekle
açıkladı “Kent planlaması için standartlar belirlenmeli. Örneğin bir
belediye kendi şehrine yönelik Türkiye'nin en iyi mimarlarını bir
araya getirerek, o şehrin tarihini de anlatarak 3-4 örnek proje
çıkarmalı ve gelen gayrimenkul üreticisine de bu alternatifleri
sunmalı. İsteyen istediği projeyi yapamıyor olmalı. Düzenli
yapılaşmayı sağlamanın başlıca yolu buradan geçiyor.”

Foreks Haber Merkezi ( haber@foreks.com )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey