Sanayi üretim endeksi, yeni tip corona virüs (Kovid-19) salgını nedeniyle alınan tedbirler nedeniyle mayısta yıllık yüzde 19,9 düşüş kaydetse de, ekonomistler dipten dönüşün başladığını, haziranda ise yükselişe geçileceğini öngörüyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, sanayi üretim  endeksi mayısta yıllık yüzde 19,9 azalırken, bu dönemde arındırılmamış sanayi  üretim endeksi de yüzde 30,6 geriledi.

Sanayi üretim endeksi mayısta aylık bazda ise yüzde 17,4 artış  kaydederek, yeni tip corona virüs (Kovid-19) salgınının ardından hızlı  toparlanmaya işaret etti.

Bu dönemde endeksin tüm alt kırılımlarının aylık bazda yükselmesi  dikkati çekti. İmalat sanayi sektörü endeksi yüzde 19,3, madencilik ve taş  ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 4,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme  üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4,9 artış kaydetti.

Veriye ilişkin değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve  ekonomist Haluk Bürümcekçi, TÜİK tarafından idari kayıtlara dayanılarak  hazırlanan yeni sanayi üretimi endeksinin milli gelir serisiyle daha uyumlu  olduğunu söyledi.

Haziran için ihracat, ara malı ithalatı, Satınalma Yöneticileri  Endeksi, kapasite kullanım oranı gibi öncü göstergelerin, Kovid-19 salgını için  uygulanan tedbirlerin azaltılmasının etkisiyle üretimde önceki aya göre belirgin  toparlanmaya işaret ettiğini aktaran Bürümcekçi, "Haziranda yıllık bazda artış  yaşanabilir ancak ikinci çeyreğin sert daralmayla bitecek gibi duruyor." dedi.

Bürümcekçi, sanayi üretim endeksinde aylık bazda ise yüzde 17,4 artış  yaşandığını anımsatarak, şunları kaydetti:

"Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izlediğimiz endeks, şubatta  119 ile Aralık 2017'den beri en yüksek seviyesine çıkarken, martta yüzde 6,8 ile  sert geri çekilme başlamıştı. Nisandaki yüzde 30,2 aylık düşüş ile Nisan 2011'den  beri en düşük seviyesine inmişti. Ancak, söz konusu göstergenin aydan aya büyük  oynaklık göstermesi üretimdeki ana eğilimi belirlemekte zaman zaman zorluk  çıkarmaktadır. Ayrıca, bu dalgalanmanın boyutu özellikle bayram gibi uzun  tatillerin yıllık izin dönemleriyle çakıştığı (köprü etkisi) zamanlarda,  kullanılan yöntemlerin arındırmayı yeterince sağlıklı yapamamasından kaynaklı  olarak daha da büyümektedir. Bu nedenle, sanayi üretimi ivmesinin gücünü ay  bazında değerlendirmektense çeyrekten çeyreğe değişimlere bakmayı daha doğru  buluyoruz. Sonuç olarak, çeyrekler bazında bakıldığında, bu yıl ilk çeyrekte  %0.06 artış ile sınırlı da olsa artış görülürken, ikinci çeyreğe belirgin güç  kaybıyla devam ediliyor."

"2020 BÜYÜME TAHMİNİMİZ YÜZDE 0 İLE 1 ARALIĞINDA"

Haluk Bürümcekçi, gelecek dönem görünümünü ele aldıklarında, tüm  sinyallerin milli gelir büyümesinin ikinci çeyrekte belirgin düşeceğine işaret  ettiğini söyledi.

Salgına ilişkin gelişmelerle 2020 büyüme tahminlerini yüzde 0 ile 1  aralığına çektiklerini anımsatan Bürümcekçi, "Üçüncü çeyrekten itibaren  toparlanma varsayımı altında yapılan bu tahmin üzerinde riskler aşağı yönde devam  etmektedir. Bu yılki görünüm açısından, ilk çeyrek verileri yıla olumlu bir giriş  yapıldığını yansıtsa da, ikinci çeyrekte küresel krizden beri en sert milli gelir  daralmasının görülmesi bekleniyor. Bundan sonraki görünüm ise, Kovid-19 salgını  seyrinin ekonomik aktiviteyi tekrar aşağı çekip çekmeyeceğine ve geçmiş yıllara  göre çok güçlü seyreden bankacılık kredi hacminin bu görünümü ne kadar süre  koruyabileceğine bağlı olacaktır." değerlendirmelerini yaptı.

Bürümcekçi, güncel sinyallerin karantinaların kaldırılması ile haziran  ayında yakalanan ivmenin 3. çeyrekten itibaren büyüme verilerine olumlu  yansıyabileceğini düşündürdüğünü ifade etti.

Bununla birlikte iç talep çekişli başlayan toparlanmaya ihracatın ve  hizmet sektörlerinin katılmaması durumunda bu eğilimin dengeli ve sürdürülebilir  olamayacağına dikkati çeken Bürümcekçi, bu bağlamda, gelişmiş ülkeler PMI  endekslerinde haziranda gözlenen toparlanmanın ümit verici olduğunu kaydetti.

"DİPTEN DÖNÜŞÜN YAŞANDIĞINI SÖYLEYEBİLİRİZ"

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Birimi tarafından hazırlanan raporda  da, Kovid-19 salgınının mart ayının ortasından itibaren Türkiye'de görülmeye  başlamasının üretimi durma noktasına getirdiğini, bu nedenle nisan ve mayıs  aylarında sanayi üretim endeksinin yıllık bazda sert düşüş kaydettiği belirtildi.

Sanayi üretim endeksinin mayısta aylık bazda ise toparlandığına işaret  edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Corona virüs salgınının Türkiye'de görülmesinin ardından mart ayında  sanayi üretim endeksinde düşüş başlamıştı. Nisan ayında üretimin neredeyse  tamamen durmuş olmasının etkisiyle, sanayi üretimindeki düşüş 2008 küresel  krizinin etkisiyle 2009 yılı Şubat ayında (yüzde 24 düşüş) ve 2018 yılı kur krizi  nedeniyle eylülde (yüzde 11,3 düşüş) yaşanan düşüşlerin çok daha üzerinde  gerçekleşmişti. Mayıs ayında nisan ayına kıyasla öncül göstergelerin toparlanma  göstermiş olmasının etkisiyle sanayi üretim endeksi aylık bazda yükseliş gösterse  de yıllık bazda sanayi üretim endeksindeki düşüşün devam ettiği görüldü.

Bu bağlamda mayıs ayında ekonominin kısmen açılmaya başlamış olmasıyla  dipten dönüşün yaşandığını söyleyebiliriz. Haziran ayında ise normalleşmenin  başlamasının etkisiyle sanayi üretiminde yükselişin başladığını göreceğiz.  Özellikle imalat sektörü satın alma yöneticileri endeksinin (imalat PMI) haziran  ayında 53,9'a yükselerek Kovid-19 salgınının Türkiye'de görülmeden önceki  seviyesinin üzerine çıkması bu düşüncemizi teyit ediyor."