Çin ekonomisinde virüs nedeniyle yaşanan olumsuz gelişmeler, turizm, elektronik, otomotiv, tekstil ve imalat sektörleri başta olmak üzere birçok alanda küresel ekonomiyi tehdit ediyor. Birçok ülke, küresel ticaretin ana kalemlerini oluşturan 50 fasılda ihracat lideri olan Çin`e alternatif arayışına girerken, uluslararası şirketler de virüs tehdidi nedeniyle Çin pazarındaki gelir kayıplarından endişe duyuyor.
ABD'den sonra 13,6 trilyon dolarlık GSYH ile dünyanın ikinci en büyük ekonomisi olan Çin'in Kovid-19 nedeniyle yaşadığı sorunlar, ticaret, yatırım ve  üretim bağlantıları üzerinden tüm dünyayı etkiliyor. Virüsün ekonomik etkileri salgından daha hızlı bir şekilde dünyaya geneline yayılıyor.

Dünya Bankası verilerine göre, 2018'de mal ve hizmet ihracatı 2,7  trilyon dolara, ithalatı da 2,6 trilyon dolara yaklaşan Çin, dünyada en çok ihracat yapan birinci, ithalat yapan ikinci ülke konumunda bulunuyor. Ülkenin bu  denli büyük bir şokla karşı karşıya olması, küresel ekonomik büyümeye de tehdit  oluşturuyor.

Aralarında balık, sebze, tuz, kimyasal ürünler, plastik, kauçuk, tekstil ürünleri, ayakkabı, demir-çelik, alüminyum, müzikal enstrümanlar,  elektronik eşya ve oyuncakların bulunduğu 50 fasılda ihracat lideri olan Çin'den  tedarikin olmaması durumunda söz konusu ürünlerin nerelerden alınabileceği de  tartışılıyor.

Küresel ekonomik büyümeye en fazla katkı sağlayan Çin'in, virüsün  etkisiyle 2020'de bu performansını gösteremeyeceği öngörülüyor.

Yılın ilk çeyreğinde salgının tüketim üzerinde oluşturduğu baskılar  nedeniyle Çin'in 2020 büyüme tahminini yüzde 5,8'den yüzde 5,2'ye çeken  uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, salgının tüm Asya-Pasifik  bölgesinde ekonomik büyümeyi yavaşlatabileceği uyarısında bulunuyor.

IMF, salgın nedeniyle orta vadede küresel ekonomik büyümenin tarihi  ortalamaların altında kalacağını ve ekonomik görünüm üzerindeki aşağı yönlü  risklerin hakim olmayı sürdüreceğini tahmin ediyor.

AA muhabirinin görüştüğü Dünya Bankası sözcüsü de bankanın Çin ve yeni  tip koronavirüsün yayıldığı ülkelerdeki durumu ve ekonomik etkilerini dikkatli  bir şekilde izlediğini ifade ediyor. Çin ekonomisinin büyüklüğü ve dünya  ekonomisiyle olan güçlü bağı dikkate alınarak, en azından 2020'nin ilk yarısında,  küresel ekonominin büyüklüğünün düşürüleceği tahmininde bulunuluyor.

ÜRETİM BÜYÜK ÖLÇÜDE DURDU

Tedarik zinciri kesintileri ve ülkedeki fabrikalarda üretiminin durma  noktasına gelmesi, Çin'de üretim tesisi bulunan büyük şirketlerin yanı sıra  üretimi büyük ölçüde Çin'den yaptığı komponent ithalatına bağlı olan ülkeleri de  zora sokuyor.

Çin ihracatının yaklaşık yüzde 20'sini ABD'ye gerçekleştirirken, Hong  Kong, Japonya, Güney Kore ve Vietnam ülkenin ihracat pazarlarının başında  geliyor. Kovid-19 nedeniyle Çin'den ürün tedariği kesintiye uğrayan bu ülkelerin  özellikle elektrikli ekipmanlar, makine parçaları ve plastik ürünlerini başka  ülkelerden temin arayışına gireceği tahmin ediliyor.

Ülkenin otomobil üreticileri birliği, Çin'deki otomobil fabrikalarının  yalnızca üçte birinin üretimine devam ettiğini ve birçok otomobil fabrikasının  haftalardır kapalı olduğunu belirtiyor. Çin'deki parça tedarikçilerinin uzun süre  kapalı kalması durumunda dünyanın dört bir yanındaki otomobil fabrikalarının da  üretimini durduracağından endişe duyuluyor.

PETROL PİYASASI DA ETKİLENİYOR

Kovid-19 salgını nedeniyle küresel petrol talebinin azalacağı ve  dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin'in ham petrol işleme hacminin daralacağı  öngörülüyor.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), petrol üretim ve fiyat  tahminlerini düşürürken, virüsün etkisinin ne kadar devam edeceğine ilişkin  belirsizlikler sürüyor.

ÇİN'E UÇUŞLAR ASKIYA ALINIYOR

Çin'den planlanan uçuşların üçte birinden fazlasına denk gelen 85  binden fazla uçuşun iptal edildiği tahmin ediliyor. Uluslararası Sivil Havacılık  Örgütüne (ICAO) göre, küresel hava yolu gelirlerinin 2020'nin ilk çeyreğinde uçuş  iptalleri sonucunda 4-5 milyar dolar düşmesi bekleniyor.

Air Canada'dan United Airlines'a, Türk Hava Yollarından Air France'a  birçok hava yolu Vuhan başta olmak üzere Çin'in bazı şehirlerine uçuşlarını  durdururken, ABD, Avustralya ve Singapur'un aralarında olduğu bazı ülkeler, yakın  zamanda Çin'e seyahat eden yabancıların ülkelerine girişini yasaklıyor.  Uluslararası seyahat eden yolcular salgın endişesiyle havalimanlarında termal  kamera incelemesi ve virüs taraması gibi süreçlerden geçiriliyor.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, Kovid-19 salgınının Asyalı  hava yolu şirketlerine olan talebin yüzde 13 oranında azalmasına yol açtığını ve  bu nedenle küresel hava yolu şirketlerinin 29 milyar dolarlık gelir kaybına  uğrayacağını tahmin ediyor.

TURİZM ALTERNATİF ROTALARA KAYIYOR

Virüs salgınında ölüm ve vaka sayılarındaki artış ivme kaybetmesine  rağmen, Kovid-19'un küresel turizm endüstrisi üzerindeki etkileri yayılmaya devam  ediyor. Seyahat acenteleri ve otellerin salgından kaynaklanan ekonomik aksamalar  nedeniyle 2021'e kadar olumsuz etkilerle karşılaşabileceği öngörülüyor.

Çin başta olmak üzere Asya ülkelerine yapılan seyahat iptallerinin  sayısı her geçen gün artıyor. Bu bölgeye seyahat etmeyi planlayanların yüzde  75'inin salgının yakınında bulunma ve uçuş iptallerinden etkilenme riskiyle  planlarını iptal ettiği belirtiliyor.

Bölgeye yapılan rezervasyonlar, Maldivler, Güney Afrika ve Avustralya  gibi alternatif destinasyonlara kaydırılıyor. ICAO da Japonya'nın Çinli  turistlerdeki düşüş nedeniyle ilk çeyrekte 1,3 milyar dolar, Tayland'ın 1,2  milyar dolar turizm geliri kaybedebileceğini tahmin ediyor.

ÇİN'DEKİ ULUSLARARASI ŞİRKETLER DE ZARAR GÖRÜYOR

Çin'de yerleşik olarak tüketicilere hizmet veren yabancı markalar da  ciddi bir şekilde zarar görüyor. KFC, Pizza Hut, Starbucks ve McDonalds gibi  zincirler yüzlerce restoranı kapatmak zorunda kalırken, açık olanlarda da tedarik  sorunları nedeniyle sınırlı hizmet sağlanabiliyor.

Apple, ocak-mart dönemine ilişkin 63-67 milyar dolar seviyesindeki  gelir beklentisini Kovid-19 salgını nedeniyle tutturamayacağını duyururken, HSBC  de salgının, bankanın Asya'daki performansı üzerine baskı oluşturabileceğini  belirtiyor.

Hilton, Kovid-19 endişeleri nedeniyle Çin'de yaklaşık 150 oteldeki 33  bin odasının kapalı olduğunu açıkladı. Nike da Çin'deki mağazalarının yaklaşık  yarısını kapattığını, kalan mağazaların ise beklenenden daha düşük satış  gerçekleştirdiğini belirtiyor.

ULUSLARARASI ORGANİZASYONLAR ERTELENİYOR

Dünya Sağlık Örgütünün aldığı "uluslararası acil durum" kararı göz  önünde bulundurularak koronavirüs endişeleri nedeniyle ertelenen uluslarası  organizasyonlar arasında, nisanda Çin'in Şangay kentinde düzenlenmesi planlanan  Çin Grand Prix'si ve yine aynı ayda başlaması planlanan Pekin Uluslararası  Otomotiv Fuarı bulunuyor.

Asya'nın tahıl ticaretinde önemli bir etkinliği olan ve martta  Singapur'da yapılması planlanan "Global Grain Asia" toplantısı, virüs nedeniyle  ertelenen diğer bir etkinlik olarak göze çarpıyor.

Barselona'da gerçekleştirilmesi planlanan ve cep telefonu endüstrisi  için önemli bir yere sahip bulunan Mobil Dünya Kongresi de Facebook, Amazon, LG,  Ericsson, Cisco ve Sony gibi şirketlerin kongrede yer almayacağını bildirmesi ve  salgın konusundaki korkuların yaygınlaşmasıyla iptal edilen diğer bir etkinlik  olarak dikkati çekiyor.

Öte yandan, Kovid-19'un temmuzda başlayacak Tokyo 2020  Olimpiyatları'nı etkileyeceğine dair endişelere rağmen, Uluslararası Olimpiyat  Komitesi, organizasyonun ertelenmesinin gündemlerinde olmadığını belirtiyor.

Ekonomik etkiler yönünden, Kovid-19 ile 2003'te yaşanan SARS salgını kıyaslaması yapılırken, Çin'in o dönemden bu yana küresel ekonomiden aldığı payın  artması nedeniyle yeni tip koronavirüsün dünya ekonomisinde daha derin hasar oluşturacağı öngörülüyor.