15 Temmuz`un ilk yıl dönümünde piyasalar

15 Temmuz 2016'da Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) mensubu askerler tarafından yapılmaya çalışılan başarısız darbe girişiminin üzerinden bir yıl geçti.

Ekonomi ve piyasalarda yaşanan çalkantı ise çoktan geri kaldı; borsa 100 bin psikolojik seviyesini geride bıraktı.

Dolar/TL sakin bir bantta seyrediyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları yatırım yapılabilir seviyedeki notlarını düşürse de yabancı yatırım girişleri devam ediyor.

İşte, 15 Temmuz'dan sonra piyasaların seyrini özetleyen veriler:

1) DARBE GİRİŞİMİNDEN BU YANA BORSADA NE DEĞİŞTİ?

15 Temmuz seansını 82 bin 825 ile günün, haftanın ve son iki ayın zirvesinden kapatan BIST100 endeksi 18 Temmuz'da 80 bin 755'ten açılmış ve o hafta 70 bin 426'ya kadar gerilemişti. Bu seviye 15 Temmuz'dan sonra görülen en düşük seviye oldu.

Daha sonra sakin bir seyir izleyen endeks Aralık ayının başından itibaren yükselişe geçti. Ocak ayının ilk haftasında doların yönü yeniden aşağı dönerken endeks de 15 Temmuz öncesi seviyesini geride bıraktı.

Daha sonra yükseliş gitgide hızlandı ve 13 Haziran'da ilk kez 100 bin görüldü. Üst üste rekorların sonuncusu 14 Temmuz'da geldi ve endeks 15 Temmuz'un yıl dönümü öncesindeki son işlem gününde 105 bin puanı aştı.

2) DOLAR/TL'DE NELER OLDU?

15 Temmuz darbe girişiminin yaşandığı gece uluslararası piyasalarda 3 TL’nin üzerine çıkan dolar kuru, 3,05'in üzerini test ettikten sonra 3,0250'den haftayı tamamlamış, 18 Temmuz haftası ise Asya’da 3TL’nin altından işlemlere başlamıştı.

Daha sonra kur 11 Ocak'ta 3,9415'e yükseldi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın sıkılaşma adımları ve küresel risk algısındaki değişimle yön aşağı döndü.

Ekonomide toparlanma sinyallerine ABD Başkanı Donald Trump'ın seçilmesiyle Kasım başında başlayan küresel dolar rüzgarının da tersine dönmesiyle kur 3,4751'e kadar geriledi. TL dolar karşısında yeni yıl kayıplarını geri aldı.

3) TÜRKİYE'NİN RİSK PRİMİ NASIL ETKİLENDİ?

Türkiye’nin 5 yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyetini gösteren CDS’lerde yükseliş tersine döndü.

Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında 299 baz puana çıkan CDS, bu hafta 200'ün altında.

4) YENİDEN BÜYÜMEYE

2016 yılının 3. çeyreğinde yüzde 1.8 daralan Türkiye ekonomisi, bu büyük şoka ve bazı kuruluşların negatif değerlendirmelerine rağmen hızla toparlanarak yılın son çeyreğinde yüzde 3.5 büyüdü. Böylelikle ekonomi 2016’nın tamamında yüzde 2.9 büyüme performansı gösterdi. Türkiye ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinde ise yüzde 5 büyüdü.

5 ) İŞSİZLİK ZİRVEDEN DÖNDÜ

Türkiye’deki işsizlik oranı geçen sene nisandan itibaren artış gösterdi ve yüzde 10.7’ye çıktı. Bu yıl ocak ayına kadar yükselişini sürdüren işsizlik oranları yüzde 13’e ulaştı. Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘istihdam çağrısı’ ve alınan tedbir ve desteklerle işsizlik oranları düşüşe geçti. Şubatta yüzde 12.6’ya gerileyen işsizlik rakamları istihdam seferberliğinin etkisiyle martta 0.9 puan düşüşle yüzde 11.7 olarak gerçekleşti.

6 ) İHRACAT YÜKSELİYOR

Geçen yıl temmuzda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11.5 gerileyen ihracat, ağustosta yüzde 7.4 arttı. Geçen seneyi dalgalı bir seyir ile tamamlayan ihracat rakamları 2017 yılına yüzde 17.9 artış ile başladı. Şubatta yüzde 2.2 düşen ihracat mayıs ayına kadar yükselişine devam etti ve yılın ilk 5 ayında 64.3 milyar doları geçti.

7 ) ENFLASYON DÜŞÜYOR

Enflasyon ise geçen yıl haziranda yüzde 7.64 iken kara gecenin yaşandığı temmuzda 1.15 puan artışla yüzde 8.79’a çıktı. Nisan ayına kadar tırmanışı devam eden yıllık enflasyon rakamları, bu aydaki yüzde 11.87’lik seviyesinden sonra gerilemeye başladı. TÜFE bu yıl mayısta yüzde 11.72’ye, haziranda da yüzde 10.9’a düştü.

8 ) BÜTÇE FAZLA VERDİ

Bütçe geçen yıl temmuzda darbe girişimi olmasına rağmen 129 milyon lira fazla verdi ve en zorlu durumlara karşı bile güçlü yapısını koruduğunu ortaya koydu. Geçen sene sonunda ekonomiye destek veren geçici düzenlemeler ve vergi indirimleri nedeniyle artan bütçe giderlerine rağmen bütçe açığı 29.3 milyar lira ile hedeflenenden daha düşük gelerek bu durumu teyit etti. Mali disiplinden taviz verilmezken, yeni yılda ise bütçede vergi indirimleri ve teşviklerin etkisi görüldü.