Hedge fonları nasıl çalışıyor?

Şubat ayında Britanya'daki en zengin hedge fon yöneticilerinin Muhafazakar Parti'ye 2010'dan bu yana 10 milyon sterlin (14.8 milyon dolar) bağış yaptığı ortaya çıkmıştı. Muhalefetteki İşçi Partisi de iktidarı, hedge fonu sahibi dostlarına vergi kolaylığı gibi bazı iyilikler yapmakla suçlamıştı.
 
Geçtiğimiz ayın başında ise İşçi Partisi'nin de 2012'den bu yana en az bir cömert hedge fon sahibinden 600 bin sterlin aldığı basına yansıdı. Hedge fon yöneticileri yatırım konusundaki meziyetleri ve servetleri ile tanınırlar. Peki bu ''evrenin sahipleri'' ve kontrollerindeki fonlar aslında nasıl çalışıyor?

The Economist'in haberine göre, hedge fonlarının tarihi 1940'lara dayandırılabilir. Alfred Winslow'un kurduğu bir yatırım modeli, ona düşen ve yükselen fiyatlar için bahse girme şansı vermenin yanında, performans için de bir ücret alma imkanı tanıyordu.

Sektör, 1990'larda George Soros'un sterline karşı spekülasyonları sonrası para biriminin Avrupa Döviz Kuru Mekanizması'ndan çıkmak zorunda kalması ile üne kavuştu. Soros bu olaydan sonra İngiltere Merkez Bankası'nı (BOE) yıkıma uğratan adam olarak anılacaktı. Julian Robertson ve Michael Steinhardt gibi farklı makro traderları da daha sonra piyasa efsaneleri arasına katıldı.

Son dönemde ise John Paulson'ın yüksek riskli mortgage destekli tahvillere karşı yaptığı tahmin milyarder olmasını sağlamıştı. Ancak fazla düzenleme bulunmayan bu sektörde ciddi dolandırıcılık vakaları da yaşandı. Örneğin fonunun bir ''Ponzi Düzeni'' olduğu ortaya çıkan Bernie Madoff.

Hedge fonları, kendi başlarına bir varlık sınıfı olmaktan ziyade, en iyi şekilde yapıları ile tanımlanırlar. Bunlar yalnızca sofistike yatırımcılara açık olan havuzlanmış sermayelere denir ve yüksek kar amacıyla farklı strateji ve araçları kullanır. Önceleri bu fonların amacı tüm piyasalarda kısa ve uzun pozisyonlar alarak pozitif veya kesin getiri sağlamaktı.

Örneğin, bir hedge fonu bir petrol devine yatırım yaparken bu şirketin hisse senetlerini alır ve piyasada kısa pozisyon alabilir. Kısa pozisyon sayesinde bu firma belli bir şirkete yatırım yaparken, fonun piyasadaki geniş çaplı bir düşüşten kaynaklanacak riskten korunması sağlanır. Uygulamada birçok hedge fonu artık bir takım farklı yaklaşımlarla bu hedge stratejilerinden uzak duruyor.

Hedge fonları sıklıkla küçük çaplı piyasalardaki yanlış fiyatlamalardan faydalanma amacı güder. Bu strateji bahislerin kaldıraçlı olması halinde ciddi getiri sağlayabilir. Bununla birlikte birçok fon ödünç alınmış parayla bahisleri büyütür. Bu yaklaşım da hisse senedinden tahvile, oradan dövize ve birleşme-satın almalar gibi özel alanlar dahil birçok piyasada uygulanabilir.

Hedge fonu yöneticileri yüksek becerilerini yansıtacak şekilde, karşılıklı yatırım fonu yöneticilerinden daha fazla ücret alırlar. Yöneticiler geleneksel olarak ''2 ve 20'' kazanırlar. Yani yönetilen sermaye için yıllık yüzde 2 ve sağlanan kara göre hesaplanan yüzde 20'lik bir performans bedeli alırlar. Bu ödeme yapısı sayesinde yöneticiler ciddi kazanç sağlayabilir.

Soros'un değerinin 24 milyar dolar olduğu söyleniyor. Bu yüksek ücretlere rağmen sektör büyümesini sürdürdü. 1990'larda 40 milyar dolardan az bir varlığa sahipken, 2014 sonunda bu rakam 3 trilyon dolara yaklaştı.

Ancak son dönemde hedge fonu diyarında bazı değişiklikler olmaya başladı. Regülatörlerin sektörü yakından takip etmesiyle birlikte, son dönemdeki mütevazi performansın da etkisiyle yatırımcılar daha düşük ücretler talep ediyor. Hedge fonları akranları ile karşılaştırılmayı sevmeseler de, ortalama fon yüzde 60 hisse senedi, yüzde 40 ABD Hazine tahvili oranında, düşük performans sergiledi. Geçtiğimiz yıl ortalama bir hedge fonu yüzde 3.3 getiri sağlarken, Standard & Poor's 500 Endeksi'nde bu oran yüzde 11.4 oldu.

CalPERS gibi bazı önde gelen kurumsal yatırımcılar, yüksek ücretleri ve karmaşıklığı gerekçe göstererek, hedge fonlarını tamamiyle terk etti. Ancak daha önce olduğu gibi hedge fonlarının sonu yine tahmin edilse de, 2014'te açılan fon sayısı kapananları geride bıraktı. Nakit ve Hazine tahvillerindeki getirilerin bu denli düşük olması sonucu, birçok yatırımcı hedge fonlarının maaş ödeyebilmek ve üniversiteleri yönetebilmek için ihtiyaç duydukları yüzde 8-10 getiriyi sağlamasını ümit ediyor.