Yabancı bankalar neden daha az karlı?

Ancak resmi rakamlara bakıldığında, ne ülkeden çıkmayı düşünen HSBC, ne de bir Türk bankasındaki hisselerini zararına sattığını açıklayan Citigroup, dünyanın en hızlı büyüyen 20 ülkesinden birinde hevesini kaybetmeye başlamış olan yabancı bankalar olarak yalnız değil.

 

Bloomberg'ün haberine göre, Son 10 yılda ortalama kredi büyümesinin yüzde 28'in üzerinde seyretmesiyle Türkiye, yabancı bankalar için cazip bir adres haline geldi.

Resmi veriler ise, yabancı sermayeli bankaların çalışan başına karlılığının ortalamanın yaklaşık yarısı kadar olduğunu gösteriyor.

 
İstanbul merkezli araştırma merkezi Integras'ın ortaklarından Ercan Uysal'a göre bu durum kısmen bu bankaların büyüklüklerinden kaynaklanıyor.
 
Uysal, “Çoğunluğu yabancı sermayeli olan orta ölçekli bankalar, 2008'den beri büyük mevduat bankalarına kıyasla daha az kârlılar. Bu durum büyük ölçüde büyüklüklerinden kaynaklanırken, kısmen kötü alınan stratejik kararların da etkisi var” dedi.

 
Tüm bankalara dair verileri toplayan Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) en son açıkladığı üçüncü çeyrek verilerine göre, Societe Generale ve Bank of Tokyo­Mitsubishi UFJ bankalarının Türkiye birimleri de geçen yılın ilk üç çeyreğinde zarar yazdı.

 
Tamamen yabancılar tarafından kontrol edilen bankaların sayısının, tamamı veya bir kısmı Türk sermayeli bankalara göre çok daha az olmasına rağmen, Bankalar Birliği verilerine göre, 2014'ün ilk üç çeyreğinde Türkiye'de zarar kaydeden yedi bankadan sadece bir tanesi yerel banka.
 

EN İYİLER

Ülkedeki dört katılım bankası dışında tüm bankaları kapsayan TBB rakamlarına bakıldığında, üçüncü çeyrek döneminde en büyük kârı kaydedenler Türkiye'nin en büyük devlet bankası Ziraat ve en büyük özel bankası Türkiye İş Bankası.
 

Yabancı bankalara bakıldığında ise tamamı National Bank of Greece'e ait olan Finansbank'ın en kârlı banka olduğu görülüyor. Bankanın varlıklar bakımından da en büyük yabancı banka olması, Türkiye'de büyüklüğün önemli olduğu teorisini de destekliyor.

 
HSBC ise Türkiye'de piyasa payı kaybetmeye devam ediyor. Daha 2012'de HSBC'nin eski CEO'su Martin Spurling Türkiye'nin varlık bakımından en büyük 10 bankasından biri olmayı hedeflediklerini söylemişti. O dönemde 11'inci sırada bulunan banka bugün 13'üncü sıraya kadar geriledi.
 

BGC Partners'ın İstanbul merkezli analistlerinden Çağdaş Doğan, “Çoğunluğu 2005 ile 2007 arasında Türkiye'ye giriş yapmış olan pek çok yabancı bankanın tam genişlemeye çalışırken kriz darbesi yemesi büyük şanssızlık oldu. Türkiye'deki hedeflerini tutturmak istemiş olsalar bile kendi ülkelerindeki sorunlar ve varlık kalitesinde keskin düşüş onları geriye çekti” dedi.
 

SATIŞ NİYETLERİ
 

Resmi verilere bakıldığında, 2007'den önceki dönemde yabancı bankalar karlılıkta devlet bankalarının hemen ardından ikinci sırada geliyordu. 2008'in sonuna gelindiğinde ise, gelirleri özel bankaların gerisine düşen yabancı bankalar o dönemden beri yerli rakiplerinin arkasından geliyorlar.
 

HSBC Bank A.Ş.'nin yeni atanan CEO'su James Emmett Aralık ayındaki açıklamaları sırasında bankanın geçen yılın üçüncü çeyreğinde yaklaşık 40 milyon lira (15.2 milyon dolar) zarar kaydettiğini söyledi.
 

TBB'ye göre, bu rakam Türkiye'den herhangi bir bankadan daha fazla. 27 Şubat'ta borsaya yapılan bir açıklamaya göre ise, bankanın zararı dördüncü çeyrekte de artmaya devam ederek yıl sonunda 56 milyon liraya ulaştı.
 

HSBC CEO'su Stuart Gulliver 23 Şubat'ta Londra­merkezli bankanın Türkiye birimini satmayı düşündüğünü söyledi. Gulliver, Türkiye, Brezilya, Meksika ve ABD'deki operasyonlarının gidişatının bankanın üst düzey yöneticileri tarafından iki haftada bir yapılan toplantılarda tartışıldığını ve elden çıkarılma ihtimallerinin olduğunu açıkladı. HSBC Türkiye biriminden yetkiler konu hakkında yorum yapmak istemediler.

 
KREDİ KARTLARI
 

Yabancı bankaların iş alanlarının da düşük karlılıklarında etkili olduğu söylenebilir.

İstanbul merkezli Oyak Securities bankacılık analistlerinden Aykut Ahlatçıoğlu, “Sektöre sonradan girenler olarak uluslararası bankalar genelde yüksek riskli müşterilere kredi sağlayan tüketici bankacılığı alanında varlık gösteriyorlar. Muhtemelen, halihazırda sadık bir müşteri tabanı olan ana sermaye bankalarından kalan alandan yararlanmayı tercih ettiler” dedi.
 

HSBC özelinde ise, bankanın kredi kartı sektöründe çok kuvvetli bir varlığı olduğunu ve kredi kartı hacminin Eylül 2014 itibariyle toplam kredi hacminin yüzde 20'sini oluşturduğunu söyleyen Ahlatçıoğlu, bu durumun bankanın takipteki kredi oranını da arttırdığını sözlerine ekledi.
 

Analistin verdiği rakamlara göre, aynı dönemde sektördeki kredi büyüme oranı ortalaması yaklaşık yüzde 3 iken bu rakam HSBC için yüzde 7 civarında gerçekleşmiş.
 

TTB tarafından yayınlanan bir rapora göre, Türkiye'de, tüketici kredilerinin takibe düşme hızı büyük ve küçük ölçekli şirketlere verilen
borçların takibe düşme hızından çok daha yüksek. Tüketici kredileri içinde de kredi kartı borcu en büyük sıkıntı yaratan kategori.

CITIGROUP'UN ÇIKIŞI

Citigroup 4 Mart'ta yaptığı bir açıklamayla Akbank'daki yüzde 9.9 hissesini zararına sattığını açıkladı.
 

ABD­merkezli şirketin tamamen kendisine ait olan Citibank A.Ş. Adı altında hareket eden yerel bir birimi de bulunuyor.

 
Bu banka da ancak 2013 yılında, tamamen kurumsal bankacılığa odaklanma amacıyla tüketici bankacılığı kolunu sattıktan sonra kar edebilmeye başladı. Banka, tüketici kolunu Rus bankası Sberbank'a satmasının ardından, geçen yılın Eylül ayında 117 milyon lira kar ederek 2007'den beri bu dönemde kaydettiği en yüksek geliri kaydetti.

 
Integras analisti Uysal, fiyat rekabetinin gittikçe daha fazla doyan piyasada herkes için şartları daha da zorlaştıracağını söyledi. Uysal, “Büyük oyuncuların da düşük karlılık sıkıntısı yaşadığı bir dönemde, bu bankaların büyük oyunculara yetişmesi için umut çok az. Bence önümüzdeki birkaç yılda sektörde çok kapsamlı bir konsolidasyona şahit olacağız” dedi.