Marmara Denizi’ni kirlettiği iddiası ile Haziran ayında Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı tarafından üretimi durdurulan Bandırma Gübre
Fabrikaları A.Ş. (BAGFAŞ) tekrar iş başı yaptı.

Denize sıvı deşarjı görülen fabrika ile ilgili konuşan sivil toplum
kuruluşu temsilcileri ise denetim mekanizmasına vurgu yaptı. Öte
yandan, BAGFAŞ’ın bünyesinde yer alan fosforik fabrikanın ise
kapandığı iddia edilirken, Bandırmalı dernek başkanları BAGFAŞ’tan
kamuoyunu aydınlatmasını istedi.

Geçtiğimiz aylarda Marmara Denizi’nde yaşanan müsilaj krizinin
aktörlerinden birisi olduğu iddia edilen ve Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’nda faaliyetleri durdurulan Bandırma Gübre Fabrikaları A.Ş,
iddiaya göre gerekli yükümlülükleri yerine getirerek tekrar faaliyete
geçti. Tesislerin bakımının yapılıp yapılmadığı bilinmezken,
fabrikanın tekrar üretime başlamasıyla Marmara Denizi’ni kirletip
kirletmediği sorusu yine gündeme geldi. Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’nın müsilaja karşı oluşturduğu Marmara Denizi Eylem Planı
kapsamında Bandırma’da yürüttüğü inceleme ve denetim sonucunda Çevre
Kanunu’nda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmediği tespit edilen
tesisin gerekli tedbirleri alıncaya kadar faaliyetlerinin
durdurulmasına karar verilmesinin ardından fabrikanın kısa sürede
tekrar iş başı yapmasını sivil toplum kuruluşu temsilcileri
değerlendirdi.

"Tesislerin hepsinin yeniden mercek altına alınmasını istiyoruz"

Bandırma Çevre ve Kültür Derneği Başkanı Harun Algül, Marmara
Denizi’ndeki sorunun BAGFAŞ’tan ibaret olmadığını ve bütünü ile ele
alınması gerektiğini söyledi. Algül, "Marmara Denizi kapalı bir
havzadan oluşuyor. Kirlenmede İstanbul, İzmit, Yalova, Bursa, Tekirdağ
ve Bandırma olarak ele alınmalı. Bu kapalı havzanın kirlenmesinin
değerlendirilmesi bütüncül değerlendirildiği zaman yerleşim yerlerini
de kapsamakta. Ama en büyük etki sanayi tesislerinde. BAGFAŞ konusuna
gelirsek. Büyük tepkiler oldu ve valiliğimiz bu konuda gereğini yaptı.
Bizim dernek olarak eskiden bu yana söylediğimiz bir şey var. Bu
sanayi tesislerinin işletilmesinde bu fabrikalara denetim
mekanizmasının çalıştırılmasını hep dernek olarak dile getirdik. Bunu
da yineliyoruz. Gerek BAGFAŞ özelinde, gerek diğer sanayi kuruluşları
özelinde işletme aşamasında bu tesislerin çok ciddi şekilde
denetlenmesi, personelin proseslerin nasıl çalıştığını bilerek
denetlemesi gerekiyor. Biz, Marmara Denizi’nin temiz bir şekilde
gelecek nesillere aktarılması için bu tesislerin hepsinin yeniden
mercek altına alınmasını istiyoruz" dedi.

Başkan Algül, BAGFAŞ’a ait olduğu iddia edilen ve sosyal medyada da
paylaşılan görüntülerle ilgili şunları söyledi: "Görüntülerdeki
sıvının ne olduğunun araştırılması lazım. Bilginiz olmadan fikrinizin
olması yanlış. Öncelikle bu akan şeyin ne olduğunun açıklanması
gerekiyor. Kimine göre kimyasal bir madde, kimine göre klorlu su,
kimine göre ise soğutma suyu. Net bir bilgim olmadığı için ben de
yorum yapamıyorum. Bunun ilgili merciler tarafından tekrar
denetlenmesi gerektiğini düşünüyorum."

"BAGFAŞ kamuoyuna bilgi vermeli"

Güney Marmara Doğa ve Kültürel Çevreyi Koruma Derneği Başkanı (GÜMÇED)
Gültekin Mutlu ise BAGFAŞ konusuna farklı bir yaklaşımda bulundu.
Başkan Mutlu, "Müsilaj varlığını sürdürüyor, çünkü kirletenlerin önüne
geçilemiyor. 25 milyona yakın insan Marmara Denizi çevresinde yaşıyor.
Özellikle İstanbul’da katı atıkların oranı çok yüksek. Evsel atıkların
yanı sıra sanayi tesislerinin arıtmalarının olmaması, tarımsal
üretimde kullanılan azot ve fosfatın kullanılması kirliliğin devamında
önemli rol oynuyor. Bu müsilaj denizdeki oksijeni yok ediyor.
Oksijenin yok olması da denizdeki canlıların yok olması anlamına
geliyor. Bunu engellemek tabi ki mümkün. Öncelikle Marmara
çevresindeki 43 belediyenin arıtma tesislerini bir an önce yapması,
sanayi kuruluşlarının arıtma tesislerini yapması ve çalıştırması,
tarımsal ürünlerde kullanılan kimyasallara sınırlama getirilmesi,
gübre kullanımına sınırlama getirilmesi ile denizlerde sürdürülebilir
bir yaşam mümkün. Ancak böyle devam ederse korkarım ki daha kötü
günler bekliyor Marmara Denizi’ni. BAGFAŞ üretime ara vermişti. Tekrar
gerekli çalışmaları yaparak üretime başladı. Kendilerinin açıklaması
gerekir, denizi nasıl kirletiyorlardı, ne önlemi aldılar, arıtma
yaptılar mı? Yapmadılar mı? Bunların kamuoyu tarafından bilinmesi
gerekiyor. Bu konuda bize de bilgi verilmiyor. Bırakın bize bilgi
vermeyi, il müdürlüklerine bile isteyerek gönüllü şekilde kapılarını
açtıklarına inanmıyorum. BAGFAŞ da kamuoyunu bilgilendirmeli"

"Fosforik fabrika kapatıldı"

Bandırma Kent Konseyi Başkanı Serdar Polat, konuyla ilgili İl Çevre
Müdürlüğü’nden aldığı bilgiyi paylaştı. Polat, "Geçen yıl ortaya çıkan
müsilaj sorunu sonrasında Marmara’nın temizliği hususu bizim için çok
önemli. Bandırma ve çevresinde derin deşarj yöntemi ile atıklarımız
atılıyor. Biz ileri biyolojik arıtmanın ve arıtma tesislerinin ne
denli önemli olduğunu biliyoruz ve bu noktada başlatılmış bir proje
var. İl Çevre Müdürlüğü ile çeşitli konularda görüşmeye gittik. Bu
vesile ile BAGFAŞ’ın son durumunu da yetkililere, müdür vekiline
sorduk. Geçen yılki konulardan dolayı fosforik fabrikasının
kapatıldığını, su giderlerine izleme cihazları ve bacalara filtre
takıldığını bu nedenle de kendilerine bir süre verildiği bilgisini
aldık" dedi.

Kameralara takıldı

Öte yandan, İHA muhabirlerince havadan ve yerden görüntülenen
fabrikanın bacalarının tüttüğü görüldü. Fabrikadaki sistem sayesinde
deniz yüzeyine bir su bırakıldığı kameralarca kaydedilirken, sıvının
içeriği hakkında bilgi alınamadı. Cep telefonlarınca da çekilen ve
sosyal medyada da paylaşılan atık görüntülerinin ise yeni olup
olmadığı netlik kazanmadı. Fabrikanın tekrar faaliyete geçtiği günden
itibaren ise özellikle giriş kısmındaki güvenlik sayısının fazlalığı
ise dikkatlerden kaçmadı.


IHA