` 26 KASIM 2013 –08:15
PARASAL SISTEMIN SONUNA MI YAKLASILIYOR?
HAFTA SONU IRAN ILE YAPILAN ANLASMA PIYASALARIN HAFTAYA OLUMLU BASLAMASINA NEDEN
OLDU. GELISMEKTE OLAN PIYASALAR ANLASMAYA DAHA OLUMLU TEPKI VERIRKEN ABD BORSA
ENDEKSLERINDE GUN BASINDAKI YUKSELIS KALICI OLMADI. ZIRA EURO BOLGESINDE FAIZLERIN DAHA
DUSEBILECEGINE DAIR GELEN MESAJLAR IRAN ETKISINDEN DAHA BASKIN.
YILIN SON AYINA GIRERKEN FED’IN TAHVIL ALIM PROGRAMININ OLASI ETKILERINI YAZMAYA
DEVAM ETMEK ISTIYORUM. CUNKU HALA PIYASALARDA ORTA VE UZUN DONEMDEKI HAREKETI FED’IN
ALACAGI KARARLAR BELIRLEMEKTEDIR. GELIN OLAYI EN BASINDAN YANI PARASAL SISTEMIN SORGULANMASI
ILE BASLAYALIM. ZIRA PARASAL SISTEM ASLINDA BORC UZERINE KURULU BIR SISTEMDIR. BORC = PARA.
GARIP MI GELDI? O ZAMAN BUYURUN ANLATAYIM:
PARAYI EN BASTAN YARATMAK ICIN PARAYA IHTIYACI OLAN DEVLET KURUMU (HAZINE) PARAYI
BASMAYA YETKILI KURULUSLAR OLAN MB’LARINA BASACAKLARI BU PARANIN KARSILIGI + FAIZI KADAR BIR
BORC SENEDI VERIRLER. MB’LARI DA O BORC SENEDI KARSILIGI KADAR PARA BASAR VE HAZINEYE ILETIR
(EMISYON ARTISI). BU SENEDIN UZERINDE DE BELIRLI BIR VADE SONUNDA O PARANIN VE FAIZININ
ODENECEGI TAAHHUDU YER ALIR. GORULDUGU GIBI PARA ASLINDA BORCA DAYALIDIR. KISACASI PARA
ASLINDA BIR BORC SENEDIDIR.
UZUNLUK ICIN, AGIRLIK ICIN YA DA SICAKLIK ICIN OLCUYE NE KADAR IHTIYACIMIZ VARSA SERVET
ICIN DE OLCUYE IHTIYAC VARDIR. ANCAK SORUN SU KI UZUNLUK ICIN KULLANILAN OLCU BIRIMI OLAN
KILOMETRE KARA MILI KARSISINDA HER ZAMAN ESITKEN YA DA AGIRLIK OLCU BIRIMI OLAN KILOGRAM
POUND KARSISINDA HEP AYNI ORANDA OLURKEN PARA AYNI ORANI KORUYAMAMAKTADIR. BUNUN ARDINDA
YATAN TEMEL SEBEP ISE; DUNYADA KULLANILAN PARANIN %10’U KADARININ BORCA DAYALI OLUP
KALANININ FINANSAL SISTEM ICERISINDE BUYUTULMESI VE FAIZ GELIRI ILE HESAPLANMASIDIR. BU DURUM
DA PARANIN ZAMAN DEGERI KAVRAMI ILE BIRLESINCE PARA OLCU BIRIMI OLARAK KILOGRAM YA DA
KILOMETRE GIBI DIGER OLCU BIRIMLERI KARSISINDA DAIMA SABIT KALAMAMAKTADIR. CUNKU YA FAIZ
ORANI DEGISKENDIR YA PARASAL ARZ YA DA IKISI BIRDEN. BU DURUMDA DOLAR’IN TL YA DA EURO
KARSSINDAKI DEGERINI BILMEK DEGIL ANCAK TAHMIN EDEBILMEK MUMKUN OLMAKTADIR.
KONUYU DAHA BASIT HALE GETIRMEK GEREKIRSE; BANKALARA MEVDUAT OLARAK YATIRILAN
PARALARIN HEPSININ (OZEL BIR DURUM SOZ KONUSU OLMADIKCA) MUDILER TARAFINDAN AYNI ANDA
CEKILMESI MUMKUN DEGILDIR. AYNI ANDA CEKILMESI BEKLENEN ORAN DUNYA BANKACILIK SISTEMINDE
%10 CIVARINDADIR. BU NEDENLE SIZ PARANIZI BANKAYA MEVDUAT OLARAK YATIDIGINIZDA BU PARANIN
%10 KADARI MUNZAM KARSILIK VS ADI ALTINDA BLOKE TUTULURKEN KALAN %90’I SISTEME KREDI OLARAK
VERILIR. YANI YATIRDIGINIZ 10000 TL’NIN 1000 TL’SI BLOKE OLURKEN, 9000 TL KREDI OLARAK
SISTEME GIRER. BU KREDIYI ALAN KISI DE O KREDISI ILE MAL VE HIZMET ALINCA; MAL VE HIZMETI SATAN
KISI O PARAYI BANKAYA YATIRIR. BANKA YATIRILAN BU 9000 TL’NIN %10’U OLAN 900 TL YINE BLOKE
OLARAK TUTULARAK KALAN 8100 TL KREDI OLARAK VEREBILECEK DURUMA GELIR. BU 8100 TL’YI O
BANKADAN KREDI ALANLAR DA ALDIKLARI MAL VE HIZMET KARSILIGINDA 8100 TL’YI ODER. BU ODEMEYI
ALANLAR DA ELLERIGNDEKI PARA ILE BANKASINA KOSAR VE 8100TL PARASINI MEVDUATA YATIRIR. BU
PARAYI ALAN BANKA %10 OLAN 810 TL’YI BLOKE OLARAK TUTARAK 7290 TL KREDI VEREBILECEK BIR
POTANSIYELE SAHIP OLUR. BU SISTEM BOYLE SURER GIDER. BASLANGICTA 10000 TL OLAN PARA YUKARIDA
ANLATTIGIM 2 DONGU SONRASI 26390 TL OLDU BILE (10000+9100+7290=26390). BUNA LITERATURDE
`KISMI REZERV SISTEMI` (FRACTIONAL RESERVE SYSTEM) DENIR. ISTE SIZE BANKALARIN NASIL EN KARLI
KURULUSLAR OLDUGUNUN BASIT ANLATIMI. CUNKU BANKACILIK SISTEMI 10000 TL UZERINDEN SIMDIYE
DEGIN 26390 TL’LIK YARATILAN PARA UZERINDEN VERILEN KREDILERLE FAIZ GELIRI ELDE EDERKEN
MEVDUAT SAHIBINE SADECE 10000 TL ICIN FAIZ ODEYECEKTIR. BU ARADA NOT DUSMELIYIM KI; KISMI
REZERV SISTEMI AYNI ZAMANDA KREDI YARATMA CARPANINI KONTROL ALTINA ALMAKTA DA KULLANILIR. ZIRA
ZORUNLU KARSILIK OLARAK TUTULMASI GEREKEN ORAN ARTIRILARAK YA DA AZALTILARAK YARATILACAK PARA
(KREDI) MIKTARI UZERINDEN GENEL EKONOMIK DENGE BULUNMAYA CALISILIR. TCMB ZORUNLU KARSILIK
ORANLARINDA YAPTIGI DEGISIKLIKLER ILE BU UYGULAMAYI SON YILLARDA AKTIF OLARAK KULLANMAKTADIR.
GELELIM PARA KAVRAMININ ILK OLUSTUGU CAGLARDAN BERI INSANLIGIN PARA KARSILIGI OLARAK
SEVDIGI VARLIK OLAN ALTIN’A. PARASAL SISTEMDE CIVATALARIN YUVASINDAN FIRLADIGI TARIH OLAN
BRETTON WOODS SISTEMININ COKUSU ONCESINDE (1970’LERIN BASI) ALTININ ONSU 35 DOLARKEN 2011
YILINDA 2000 DOLARA DAYANDI. BUNUN SEBEBI; BRETTON WOODS SISTEMINDE, OLCU ICIN KULLANILAN
DAYANAK VARLIK OLAN ALTININIZ NE KADARSA O KADAR PARA YARATABILECEK OLMANIZKEN; BU SISTEMIN
TERKI ILE ALTININ DAYANAK OLARAK KULLANILMAYARAK PARANIN KARSILIKSIZ OLARAK YARATILABILMESIDIR.
BU DURUMU PROF. DR. GULTEKIN CETINER BIR YAZISINDA COK GUZEL ANLATMIS: `DIYELIM KI ELINIZDE
DEGISIK BIR MALZEMEDEN YAPILMIS 1 MT UZUNLUGUNDA BIR MEZURENIZ VAR (PARA). BU METRE ILE BIR
KUMASI (KASTETTIGIMIZ ALTIN OLSUN) OLCUYORSUNUZ VE BOYU 2 MT CIKIYOR. BU MEZURA HER SENE ILK
BOYUNA NISPETEN %5 BUZULUP KISALIYOR (FAIZ ORANI). 14 SENE SONRA BU MEZURANIN DIGER GERCEK
METREYE GORE BOYU YAKLASIK 0,5 METRE OLACAKTIR. SIZ BU METRE ILE AYNI KUMASI OLCTUGUNUZDE
KUMAS YAKLASIK 4 METRE OLACAKTIR` KUMAS AYNI AMA ZAMAN ICINDE MEZURENIN BOYU FAIZ ORANI
NEDENIYLE ASINDIGI ICIN 35 DOLAR OLAN ALTININ FIYATI 2000 DOLARA YAKLASMISTIR.
SIMDI GELDIK ZURNANIN `ZIRT` DEDIGI YERE: KISMI REZERV SISTEMI ICERISINDE SADECE
BIREYSEL KREDILERLE YARATILAN PARA YER ALMIYOR. DOLAR ILE BORCLANILARAK (BU DA KREDIDIR) DIGER
PARALARA VE VARLIKLARA YAPILAN YATIRIM SISTEMI OLAN DOLAR BAZLI CARRY-TRADE DE BU YAPI ICERISINDE
PARASAL ARZA KATLANARAK KATKI YAPIYOR. GENELDE DE BU TURDEN BORCLANMALAR DERIVATIVES
DEDIGIMIZ TUREV URUNLER KULLANILARAK YUKSEK KALDIRACLA YAPILDIGINDAN YARATILAN PARA INANILMAZ
BOYUTLARA ULASIYOR VE SISTEMI KOKTEN TEHDIT EDIYOR. OYLE KI FED’IN BILANCO BUYUKLUGU 4
TRILYON DOLAR AMA ABD’NIN 9 BUYUK BANKASININ ELINDE TUTTUGU TUREV URUNLERIN BUYUKLUGU; 270
TRILYON DOLARDAN FAZLA. YANI ALTINI CIKARAN MADENCININ CIKARIM MALIYETI 1200 – 1300 DOLAR
HESAPLANIRKEN ALTIN ICIN 1000 DOLAR OLUR DENMESININ SEBEBI BUDUR. CUNKU YUKSEK KALDIRAC ILE
ALINAN KREDILER DOLARIN DEGER KAZANMASI NEDENIYLE KAPANMASI GEREKTIGINDE; FIYATA BAKMADAN
SERT SEKILDE POZISYON KAPATILGINDAN ALTININ ONSUNUN CIKARIM MALIYETININ BILE ALTINA SATISLAR
YAPILABILIYOR. BU DA EN COK MADENCILERI DELI EDIYOR.
YINE UZATTIM AMA SONUC OLARAK DEMEYE CALISTIGIM SU KI; FED HER AY 85 MILYAR DOLARLIK
TAHVIL ALIRKEN DUNYADA YARATILAN PARA 85 MILYAR DOLAR DEGIL. BU NEDENLE FED AYLIK ALIM
MIKTARINI 85 MILYAR DOLARDAN 80 MILYAR DOLARA DUSURURSE TAHVIL ALIM PROGRAMINI KALDIRAC
ETKISIYLE YARATACAGI SOKU YUKARIDAKI UZUN YAZIM SONRASINDA ARTIK DAHA NET GORUR, `5 MILYAR
DOLAR ICIN BU KOPAN FIRTINA DA NE?` DIYE SORMAZSINIZ UMARIM. PARASAL SISTEM HIC OLMADIGI
KADAR ZOR BIR DURUMDA. 5 MILYAR DOLARLIK EMISYON AZALISINA DAHI TAHAMMULU AZKEN, YARATILAN
BU PARALARI GERI CEKMEK (MB BILANCOSUNU KUCULTMEK) MUMKUN OLABILECEK MI? UZUN DONEMDE
YOLUN UCU COK FENA KARANLIK GORUNUYOR SU AN. UMALIM KI HEP BOYLE KARANLIK KALMASIN...
BUGUN IZLENECEK DATALAR :
14:00 - TURKIYE, TCMB SON PPK TOPLANTISI TUTANAKLARI
15:30 - ABD, EYLUL AYI KONUT BASLANGICLARI
15:30 - ABD, EKIM AYI INSAAT IZINLERI
16:00 - ABD, EYLUL AYI FHFA KONUT FIYAT ENDEKSI
16:00 - ABD, EYLUL AYI S&P CASE SCHILLER KONUT FIYAT ENDEKSI
17:00 - ABD, KASIM AYI CB TUKETICI GUVEN ENDEKSI
17:00 - ABD, KASIM AYI RICHMOND FED IMALAT ENDEKSI
VIOP X30 BUGUN ICIN BEKLENTI :
SON GUNLERDE 93000-93500 BANDININ COK ONEMLI BI RSEVIYE OLDUGUNU VE BU SEVIYENIN
GECILMESI ILE TEKNIK HEDEFIN YENIDEN 100000 OLABILECEGINI OZELLIKLE YAZIYORDUM. GECTIGIMIZ
HAFTANIN SON ISLEM GUNU 93000 SEVIYESININ UZERINE CIKAN X30 ARALIK VADELI SOZLESME DUN DE
BU SEVIYENIN UZERINDE KALARAK YUKSELISI TEYID ETTI. KISA VADELI HAREKETLI ORTALAMALARIN 200
GUNLUK ORTALAMAYI YUKARI YONDE KESMEYE BASLAMASI DA 92500 SEVIYESINI COK KUVVETLI BIR
DESTEK HALINE GETIRMISTIR.
BU GORUNTU ISIGINDA X30 ARALIK VADELI SOZLESME ICIN TEKNIK HEDEF ONCELIKLE 97500
SEVIYESIDIR. ENDEKS YUKSELIS YONUNDE HAREKETINI SURDURDUGUNU NET SEKILDE GOSTERMEKTEDIR VE
92500’UN ALTINDA KALMADIKCA DA BU GORUNTU SURECEKTIR...!
EURO/DOLAR
YUKARIDAKI GRAFIKTE DE GORULEBILECEGI GIBI ORTA VADELI TREND SEVIYESINI DIRENC YAPAN
PARITE; BU TRENDIN UZERINE CIKMAK YA DA KISA VADELI HAREKETLI ORTALAMALARIN BIRBIRLERINE COK
YAKLASTIGI 1,35’IN ALTINDA KALIP KALMAMAK KONUSUNDA KARARSIZ. ZIRA TRENDIN BUGUN ICIN GECTIGI
SEVIYE OLAN 1,36 GECILIRSE 1,38; 1,35’IN ALTINDA KALIRSA DA 1,3250 HEDEF HALINE GELECEGINDEN
YUKARIDA 1,36, ASAGIDA 1,35 SEVIYESI DIKKATLE TAKIP EDILMELIDIR.
DOLAR/TL
ONEMINE SUREKLI VURGU YAPTIGIM 2,00 SEVIYESININ ALTINA GERILEME ISARETLERI VEREN
DOLAR/TL, YENIDEN 2,0150-2,02 ARASINDAN GECEN KISA VADELI HAREKETLI ORTALAMALARININ UZERINE
CIKMAZSA DUSUS TRENDINI SURDURECEK TEKNIK GORUNUME SAHIPTIR. 2,00 SEVIYESININ DUN BIR ARA
ALTINA KAYAN DOLAR/TL’NIN 2,00’NIN ALTINDA KALMASI HAREKETIN 1,96’LARA DOGRU HIZLANMASINA
YOL ACACAGINDAN DIKKATLE TAKIP EDILMELIDIR.
KISACASI; ASAGIDA 2,00, YUKARIDA 2,02 KRITIK SEVIYELERDIR. ZIRA 2,00’NIN ALTI 1,96’LARA
KADAR DUSUSU GETIRIRKEN, 2,02’NIN UZERI ISE YENIDEN 2,05’IN UZERINI TEKNIK OLARAK KUVVETLI BIR
OLASILIK ICINE ALACAKTIR.
N. NURI SEVGEN


N. NURI SEVGEN
VADELI ISLEMLER MUDURU
ALTERNATIF YATIRIM A.S.
WWW.AYATIRIM.COM.TR

**RAPORUN TAMAMI EKTEKI DOSYADA BULUNMAKTADIR***

* * *
U Y A R I

BURADA YER ALAN YATIRIM BILGI, YORUM VE TAVSIYELERI YATIRIM DANISMANLIGI
KAPSAMINDA DEGILDIR. YATIRIM DANISMANLIGI HIZMETI SERMAYE PIYASASI KURULU
TARAFINDAN YAYIMLANAN SERI:V, NO:52 SAYILI `YATIRIM DANISMANLIGI FAALIYETINE
VE BU FAALIYETTE BULUNACAK KURUMLARA ILISKIN ESASLAR HAKKINDA TEBLIG`
CERCEVESINDE ARACI KURUMLAR, PORTFOY YONETIM SIRKETLERI, MEVDUAT KABUL
ETMEYEN BANKALAR ILE MUSTERI ARASINDA IMZALANACAK YATIRIM DANISMANLIGI
SOZLESMESI CERCEVESINDE SUNULMAKTADIR. BURADA ULASILAN SONUCLAR TERCIH
EDILEN HESAPLAMA YONTEMI VE/VEYA YORUM VE TAVSIYEDE BULUNANLARIN KISISEL
GORUSLERINE DAYANMAKTA OLUP, MALI DURUMUNUZ ILE RISK VE GETIRI
TERCIHLERINIZE UYGUN OLMAYABILECEGINDEN SADECE BURADA YER ALAN BILGILERE
DAYANILARAK YATIRIM KARARI VERILMESI SAGLIKLI SONUCLAR DOGURMAYABILIR.

-MATRIKS-