Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Bizim faiz oranlarını aşağı
düşürmedikten sonra, yatırım dedim, yatırım yapılabilir mi? Yatırım
destekli teşvik sistemi diyoruz, öncelikle bu yüksek faizden
yatırımcıyı kurtaracaksın ki bu yatırımlar yapılabilsin” dedi.
Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde “Proje Bazlı Teşvik Sistemi Tanıtımı
ve 2017 Yılında Hazırlıkları Tamamlanan Projelere Verilecek Teşvik
Belgelerinin Dağıtımı Töreni” gerçekleştirildi. Törende Proje Bazlı
Teşvik Sistemi kapsamında teşvik belgesi almaya hak kazanmış 19 firma
temsilcisine teşvik belgeleri verildi. Törende konuşan Cumhurbaşkanı
Erdoğan, “Bu 23 projenin 135 milyar lira yatırım bedeli olduğunu
görüyoruz. Bu yatırımlar sayesinde z34 bin 11 doğrudan, 134 bin de
dolaylı istihdam ortaya çıkacak. İhracatımıza 6 milyar 318 milyon
dolarlık katkı sağlarken, ithalatımızın da 12 milyar 312 milyon dolar
azalmasını temin edecek. Böylece geçtiğimiz yıl 47 milyar dolara
ulaşan cari açığımız da 19 milyar dolarlık bir iyileşme sağlamış
olacağız” diye konuştu.

“Kıskançlık, başka bir şey değil”

Geçen 15 yılda milli geliri 236 milyar dolardan 860 milyar dolara
çıkartarak Türkiye’yi 3,5 kattan fazla büyütmeyi başardıklarını
söyleyen Erdoğan, “2003-2017 arasında ortalama büyüme oranımız yüzde
5,8 düzeyinde gerçekleşti. Geçtiğimiz yıl yüzde 7,4’lük büyüme oranı
ile ortalamanın üzerine çıktık. Aynı şekilde yolumuza devam etmemiz
gerekiyor. Birileri şunu söylüyorlar, ‘fazla büyüme hayırlı değildir.’
Niye, kıskançlık, başka bir şey değil. Büyüme olmadıktan sonra ne işe
yarar. Büyüme oranınız ne kadar artarsa o kadar güçlü olacaksınız.
Çalışanlarımızın milli gelirden aldıkları pay 2002 yılında yüzde 25
iken bu oran geçtiğimiz yıl yüzde 30,5 düzeyine çıktı. Aynı şekilde
2005 yılında 19 milyon 600 bin düzeyinde olan çalışan sayımız,
geçtiğimiz yıl 28 milyon 200 bine yükseldi. Neredeyse 10 milyona yakın
bir istihdam artışı yaşandı. Kadınlarımızın ve gençlerimizin işgücüne
katılım oranları istihdamdan daha hızlı arttığı için işsizlik hala
yüzde 10’un biraz üzerinde görünüyorsa da inşallah en kısa sürede bunu
da en kısa sürede tek haneli rakamlara indireceğiz. Burada hizmet
sektörümüz, özellikle turizmdeki gelişmeler inanıyorum ki istihdamda
da bize beklediğimiz başarıyı getirecektir. Türkiye sadece büyümüyor,
bu büyüme ile ortaya çıkan gelirin adil şekilde dağılmasını da
sağlıyor. İhracatımızın yıllık 36 milyar dolardan Mart ayı itibariyle
160 milyar dolara çıkarmış olmamız da tarihi bir başarıya işaret
ediyor” şeklinde konuştu.

“Turizmde özellikle Van, Ağrı, Iğdır buraları ihmal etmeyin”

Turizmde, darbe girişimi ve terör olayları sebebiyle meydana gelen
gerilimi büyük ölçüde telafi ettiklerini kaydeden Erdoğan, “Bu sezon
hem turist sayısı hem gelir bakımından yeni rekorlara imza atacağız.
Doğu’yu ihmal etmeyin. Turizmde özellikle Van, Ağrı, Iğdır buraları
ihmal etmeyin. Bu üçlü zirvede Sayın Ruhani de ifade etti, ’15 gün
içinde 169 bin turist geldi, Nevruz sebebiyle.’ Bizim o bölgedeki
doluluk oranı yüzde 90’ın üzerine çıktı. Bizim başaramadığımız,
oralarda bizim alt yapıyı hemen yapmamız lazım. İran’dan turistler
geldiği zaman orada rahatlıkla, özellikle Nevruz kutlamaları
yapsınlar. Oradan kalmıyor, Antalya, İstanbul’a geçiyor. Üstelik bu
büyümeyi devletimizi borç batağına sürüklemeden, önemli ölçüde özel
sektörümüzün dinamizmi ile gerçekleştirdik. Kamu borçlarının milli
gelirimize oranı 2000 yılında yüzde 60 düzeyindeyken bu oran
geçtiğimiz yıl yüzde 8,5’un altına düştü. Daha önce vergi gelirlerinin
neredeyse tamamına yakını borç faizlerinin ödemesine giden bir Türkiye
vardı. Yüzde 85’leri buluyordu. Öyle ki 2002 yılında 119 milyar lira
bütçe gelirine sahip Türkiye, 87 milyar lirası faiz, 52 milyar lirası
anapara olmak üzere 139 milyar lira borç ödemesi yapıyordu. 2017
yılında ise 630 milyar lira bütçe geliri elde eden Türkiye 86 milyar
lirası faiz, 57 milyar lirası anapara olmak üzere toplam 143 milyar
lira borç ödemesi gerçekleştirdi. Bütçe gelirlerimiz 5 kattan fazla
artarken, borç ödememiz aynı kalmıştır. İşte ortaya çıkan bu kaynakla
da ülkemizi her alanda büyüttük, kalkındırdık” ifadelerini kullandı.

“Türkiye’nin bu süreçte aşması gereken hem teknik hem de
psikolojik bir engel var”

“Türkiye’yi dünyanın en büyük 10 ekonomisinden birisi haline
getirmek için bugünkü Türkiye’yi 2 kat daha büyütmemiz gerekiyor”
açıklamasında bulunan Erdoğan, büyümenin yatırım, istihdam, üretim,
ihracat, teknoloji, refah anlamına geldiğini kaydetti. Erdoğan, “Yeni
yatırımlara ihtiyacı olan Türkiye’nin bu süreçte aşması gereken hem
teknik hem de psikolojik bir engel var. O da cari açık sorunu. Yurt
içinde ve yurt dışında ekonomimizle ilgili değerlendirme yapan
herkesin önümüze koyduğu bu sorunu çözmenin yolu da teknoloji ve
sermaye konusunda yeni yaklaşımlar geliştirmekten geçiyor. Ayın 3’ünde
burada çok önemli bir adımı attık. Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’nin
temelini attık. Cebimizden para çıkmıyor. 22 milyar dolarlık bir
yatırım. 2023’te bunun ilk etabının açılışını yapacağız. Tamamı
enerjimizin yüzde 10’unu buradan temin etmiş olacağız. Birileri bundan
rahatsız oluyor. Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin ülkemize kazandırdığı
aynı zamanda da kariyeri yüksek gençler. Şimdi bu mühendislerimiz
Rusya’da yetiştiriliyor. Bunu diğerleri takip edecek. 3 bin 500
istihdam, inşaat safhası hızlandığında 10 bine ulaşacak. Bütün bunlar
Türkiye’nin nereye gittiğini gösteriyor. Savunma sanayinde attığımız
adım, S-400 diyoruz, birileri rahatsız oluyor. Türkiye kendi kaderini
kendisi belirleyecek. Bu kaderine ortak paydalar bulabiliyorsa kimse
bundan rahatsız olmasın. Bu ortak paydada kimler yer almak istiyorsa
biz onlarla el ele veririz. Ama almak istemiyorsa kusura bakmayın, biz
yolumuza devam edeceğiz. Yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları ile
enerji tasarrufu konusunda da önemli çalışmalar yürütüyoruz. Şimdi biz
S-400 ile kalkıyoruz, buradaki hesapta hemen kredi, gayet uygun bir
faiz oranı ile bize veriliyor ve biz bununla beraber bu adımı
atıyoruz. Yüzde 3 faiz oranı ile biz bu krediyi alıyorsak ben artık
bir yerden icazet mi alacağız. Enerji atılımımızı yüksek teknolojiye
dayalı ürünlerin ülkemizde geliştirilmesi ve üretilmesi projeleri ile
tamamlayarak cari açık sorununu kökten çözme irademizi ortaya
koyduğumuza inanıyorum. Gelecekte cari açık, yüksek faiz, borç
prangasından kurtulmak için bugünden bu tedbirleri almak
mecburiyetinde olduğumuzu biliyoruz. ‘Cumhurbaşkanımız faizler
konusunda devamlı konuşuyor.’ Ne yapacağım? Hepiniz dertlisiniz,
biliyorum. Bizim faiz oranlarını aşağı düşürmedikten sonra, yatırım
dedim, yatırım yapılabilir mi? Yatırım destekli Teşvik sistemi
diyoruz, öncelikle bu yüksek faizden yatırımcıyı kurtaracaksın ki bu
yatırımlar yapılabilsin. Yatırım olduğu zaman istihdam, üretim ve
ihracat olacak. Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi bu ihtiyacın
neticesi ortaya çıkmıştır” dedi.

“Meclis kürsüsünü panayır yerine çevirenlerin Türkiye’ye
söyleyecek bir sözü yoktur”

Teşvik kapsamındaki yatırımlara sağlanan destekleri açıklayan
Erdoğan, ”Teşviklerin ilk semeresini Mardin Mazı Dağı içinde 2,9
milyar liralık bir yatırım ile aldık. Burada yapılacak tesis 900
kişilik istihdam sağlayacak. Bakanlar Kurulu 24 Nisan 2017 tarihli
Resmi Gazete'de yayımlandı. Şu ana kadar 23 proje için 19 firmamız bu
yatırım teşviklerinden yararlanmaya hak kazandı. Bu firmalarımızı
ülkelerine ve devletlerine güvenerek yola çıktıkları için bu yolda
destekleyeceğiz. Firmalarımızı teşvik belgelerinin hayırlı olmasını
diliyorum. Şimdi akdimizi yapmamız lazım, Türkiye’nin gerçek gündemi
işte budur. Her kim ülkemizin bu asli meselelerini bir kenara bırakıp
siyasetimizi ve milletimizi dedikodu ile iftira ile hakaret ile meşgul
ediyorsa bilin ki onun heybesi boştur. Meclis kürsüsünü panayır yerine
çevirenlerin Türkiye’ye söyleyecek bir sözü yoktur. Böylelerinin Türk
milletine söyleyecek bir sözü de yoktur. Söyleyecek sözü olmayanın
yüreğinin iyi ve güzel olan her şeye kin bağlaması, ağzının
afedersiniz kanalizasyon borusuna dönmesi kaçınılmaz hale gelir. Bizim
için burada olduğu gibi ülkemize yatırım getirecek, istihdamı ve
ihracatı artıracak tek bir yatırımı konuşmak diğerleri ile bir ömür
polemik yapmaktan çok daha evladır, makbuldür, heyecan ve tatmin
vericidir. Ülkemde yatırım yapacak olan tüm yatırımcıların başımızın
gözümüzün üstünde yeri var. Yetir ki bize inansınlar, güvensinler”
diye konuştu.

“Teşviklere devletin kaybı olarak değil, ülkenin ve milletin
kazancı olarak bakıyoruz”

Yatırımın, üretimin, istihdamın olmadığı bir yerde devletin alacak
vergi bulamayacağının altını çizen Erdoğan, “İşadamlarımızın önünü
açarken verdiğimiz teşviklere devletin kaybı olarak değil, ülkenin ve
milletin kazancı olarak bakıyoruz. Ömründe hiç iş kurmamış, 5 koyun
gütmemiş, aldığı koyunları da kaybetmiş, çalışmamış, çalıştırmamış,
üretmemiş, böyle birilerine bunları anlatmak beyhude bir çabadır. Sene
2002 Kasım ve şuanda 2018, neredeydik, nereye geldik. Hesap bu kadar
basit. Bizden size takoz olmaz, bizden size önünüzdeki takozların
temizlenmesi olur” şeklinde konuştu.
Erdoğan, konuşmasının ardından teşvik belgesi almaya hak kazanan
firmaların belgelerini verdi.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında teşvik belgesi almaya hak
kazanan firmalar

Söz konusu sistem kapsamında desteklenecek yatırımların toplam
tutarı 135 milyar lira olup, 23 adet yatırım projesi için teşvik
belgesi düzenlenecek. Teşvik belgesi almaya hak kazanan firmaların
isimleri ise şöyle:
“Alvi Medica, Assan, Atayurt, BMC (4 adet proje), CFS, Dow Aksa,
Ekore, Ersan, SASA (2 adet proje), İpek Mobilya, Most Makine, Siirt
Bakır, Metcap Enerji, TUSAŞ, Oyak Renault, Yıldız Metalurji, Vestel,
Sütaş ve Tosyalı.”

Açıklanan projeler kapsamında desteklenecek yatırım konuları

Teşvik belgesi almaya hak kazanan firmaların üretim konuları
stratejik nitelikleri ve teknolojik özellikleri nedeniyle proje bazlı
olarak desteklenecek yatırımlar arasında yer alıyor. Teşvik belgesi
alan firmaların yatırım konuları ise şöyle:
“Yenilenebilir enerji teknolojileri (Ingot ve hücre üretimi ile
entegre güneş paneli üretimi), metalürji yatırımları (Alüminyum yassı
mamul, entegre madencilik, külçe çinko, külçe kurşun, izabe ve katot
bakır üretimi vb.), ham petrol işleme rafinerisi, petrokimya ürünleri
(Polietilen, Polipropilen, Polimer-Çips, PTA-MEG vb.), karbon elyaf ve
kompozit malzeme
Tıbbi cihazlar ve sağlık teknolojileri (Kateter, stent, kalp
kapakçığı üretimi), raylı sistem araçları (Hızlı tren, metro vb.),
savunma sanayi teknolojileri (Muhtelif zırhlı araçlar, muharebe
uçağı), motorlu taşıtlar-elektronik (Hibrit motor, dizel motor ve
batarya üretimi), tarım teknolojileri yatırımları (Entegre teknik
hayvancılık.)

Desteklenecek yatırım projelerinin öngörülen ekonomik katkıları

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında desteklenecek 135 milyar
lira tutarındaki 23 proje ile yaklaşık 35 bin kişiye doğrudan istihdam
sağlanması öngörülüyor. Söz konusu projeler ile oluşturulacak dolaylı
istihdamın ise 134 bin kişinin üzerinde olması bekleniyor. Diğer
taraftan, söz konusu yatırım projelerine konu ürünlerin, ülkemizin
dışa bağımlılığının yüksek düzeyde olduğu ürünler ile küresel rekabet
gücü yüksek ürünlerden oluşması nedeniyle yatırımların ithalatı
azaltıcı ve ihracatı artırıcı etkilerinin güçlü olması bekleniyor,
anılan yatırımların hayata geçirilmesiyle cari açık üzerinde yıllık 19
milyar dolar olumlu etki yapacağı öngörülüyor.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi nedir?

Proje Bazlı Teşvik Sistemi, 7 Eylül 2016 tarihli ve 29824 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6745 sayılı “Yatırımların
Proje Bazında Desteklenmesi İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 80. maddesi ile
“Proje Bazlı Teşvik Sistemi”ne ilişkin usul ve esasları belirleyen
2016/9495 Sayılı “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine
İlişkin Karar” kapsamında uygulanıyor.
Söz konusu destek sistemi ile kalkınma planları ve yıllık
programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda, asgari 100 milyon dolar
tutarındaki, ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek
ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa
bağımlılığı azaltacak, teknolojik dönüşümünü sağlayacak, yenilikçi,
Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek yatırımlar proje bazlı olarak
destekleniyor.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında sağlanan destekler

Belirlenen amaçlara uygun olduğu tespit edilen ve proje bazlı
olarak desteklenmesine karar verilen yatırım projelerine nitelik ve
ihtiyaçları doğrultusunda çok çeşitli destek alternatifleri sunuluyor.
Bu kapsamda yatırımcılara getirilecek destekler şöyle olacak:
“Vergisel destekler Gümrük Vergisi muafiyeti, KDV istisnası, bina
inşaat harcamaları için KDV iadesi, yatırım tutarının 2 katına kadar
Kurumlar Vergisi indirimi veya 10 yıla kadar Kurumlar Vergisi
istisnası. İstihdam destekleri 10 yıla kadar sigorta primi işveren
hissesi desteği, 10 yıl süreyle Gelir Vergisi stopajı desteği,
nitelikli personel desteği. Finansal destekler yatırımın
finansmanında kullanılan yatırım kredisi için 10 yıla kadar faiz veya
kâr payı desteği, sermaye katkısı, 10 yıla kadar enerji desteği.
Yatırım yeri ile ilgili destekler yatırım yeri tahsisi ve belirli
şartlarda söz konusu taşınmazın bedelsiz olarak yatırımcıya
devredilmesi. Altyapı desteği. Diğer destekler kamu alım garantisi ve
ile izin, ruhsat, tahsis, lisans ve tescillerde kolaylık getirilmesi
desteklerinden bir veya birden fazlasından yararlanabilmektedirler.”

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında hâlihazırda desteklenen
yatırımlar

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında desteklenen ilk proje olan
Mardin’in Mazıdağı ilçesinde gerçekleştirilecek 2,9 milyar TL
tutarındaki 900 kişiye istihdam sağlayacak Metal Geri Kazanım ve
Entegre Gübre Tesisi’ne yönelik olarak yatırımın niteliklerini ve
sağlanacak destek unsurlarını içeren destek kararı 24 Nisan 2017
tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış ve anılan yatırım adına yatırım
teşvik belgesi düzenlenmişti.
Bugün gerçekleştirilen Proje Bazlı Teşvik Sistemi Tanıtım Töreni
kapsamında açıklanan 135 milyar lira tutarındaki 23 adet yatırım
projesinin her biri için, Resmi Gazete’de yayımlanacak destek
kararlarını müteakip yatırım teşvik belgesi düzenlenecek.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi için müracaat nasıl yapılır?

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında değerlendirilmek ve
desteklerden faydalanmak isteyen yatırımcılar, Ekonomi Bakanlığının
davet mektubu veya duyurusu üzerine Bakanlığa müracaat edebiliyor.
Bakanlığa sunulan yatırım projeleri, ülkemizin mevcut durumda veya
gelecekte ortaya çıkabilecek kritik ihtiyaçlarını karşılayabilme,
ülkemizde üretim kapasitesi yetersiz olan ürünlerde arz güvenliğini
sağlayabilme, ülkemizin teknoloji açığı olan alanlarda teknoloji
kapasitesini geliştirme, dış ticaret açığı verilen alanlarda ithalat
bağımlılığını azaltma, yüksek katma değerli olma, ülkemizde üretimi
olmayan, yeni nesil teknolojiler kullanılarak üretim yapılmasını
sağlayabilme, farklı sektörlerde ülkemize rekabet gücü kazandırabilme,
etkileşimde olduğu sektörlerde teknolojik dönüşümü hızlandırma ve bu
sektörlere pozitif dışsallık sağlayabilme, yenilikçi ve ar-ge yoğun
yatırım olma, cari işlemler dengesini olumsuz etkileyen ve hammadde
sıkıntısı yaşanılan sektörlerde gerçekleştirilecek yüksek katma
değerli işlenmiş ürünlerin üretimine yönelik olma, ülkemizin hammadde
potansiyelinin değerlendirilmesine olanak sağlayan entegre üretime
yönelik olma gibi niteliklere uygunlukları bakımından değerlendirmeye
tabi tutuluyor.
Bakanlık tarafından uygun görülen projeler Bakanlar Kuruluna
sunulmakta olup, Bakanlar Kurulu tarafından desteklenmesine karar
verilen her bir yatırım projesi için Bakanlar Kurulu Kararı
niteliğinde olan destek kararı düzenlenmekte, destek kararının Resmi
Gazete’de yayımlanmasını müteakip, firmanın müracaatı üzerine, yatırım
projesi için yatırım teşvik belgesi düzenlenmekte.

Proje Bazlı Teşvik Sisteminin vizyonu

Sistem sayesinde, dışa bağımlılığı azaltacak, ihracat
potansiyelini artıracak, sanayide teknolojik ve dijital dönüşümü
sağlayacak, ar-ge içeriği yüksek yatırımların hayata geçirilmesi ile
ülkemizin sürdürülebilir büyümesine ve istihdam düzeyinin
artırılmasına katkı sağlanacağı ve bu kapsamda kamu yararının
sağlanarak orta-uzun vadede gerek ekonomik gerekse sosyal açıdan
toplumsal refaha katkıda bulunulacağı öngörülüyor.

IHA