GÜBRETAŞ’ın, KKTC'de Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın
destekleriyle ve Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi ile başlattığı iş
birliği sayesinde, ülkede tarımsal verimliliği artıracak bilinçli
tarım faaliyetleri gerçekleştiriliyor.
GÜBRETAŞ’ın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) Tarım ve
Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın destekleriyle ve Kıbrıs Zirai Levazım
Kooperatifi ile başlattığı iş birliği sayesinde, ülkede tarımsal
verimliliği artıracak bilinçli tarım faaliyetleri gerçekleştiriliyor.
Bu kapsamda 2019 sonbaharında planlaması yapılan model üretim
alanlarından birinde patates hasadı yapıldı. Verilen bilgiye göre,
toprak analizine dayalı bilinçli tarım tekniklerinin ve dengeli bitki
besleme programının uygulandığı deneme ekiminde, yüzde 40 daha az
taban gübresi kullanılmasına rağmen dönüm başına 7 bin 500 kilogram
kumpirlik patates hasadıyla bölge ortalamasının iki katı verim elde
edildi.
KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, Türkiye Tarım
Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü ve GÜBRETAŞ Yönetim Kurulu Başkanı
Dr. Fahrettin Poyraz, GÜBRETAŞ Genel Müdürü İbrahim Yumaklı ve Zirai
Levazım Kooperatifi Genel Sekreteri Orhan Kürşad, konu hakkında
değerlendirmelerde bulundu.

Bakan Oğuz: ''Tarımın kalkınmadaki payı artacak''

Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan KKTC Tarım ve Doğal
Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, ''Ülkemizin kalkınmasına fayda
sağlayacak tarımsal üreticilerin hem kaliteli ürün üretmesi hem de bu
ürünlerin pazarlanması ve daha fazla gelir edilmesi bizim temel
önceliklerimizden biridir. Bu hedef doğrultusunda Türkiye ile tarım
sektöründeki iş birliğini geliştirmek için Kıbrıs Zirai Levazım
Kooperatifi, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ve GÜBRETAŞ arasında
önceki yıllardan beri yürütülen mevcuttaki çalışmaları yeni projelerle
daha ileri götürmek için destekliyoruz'' dedi.
Bakanı Oğuz, sözlerine şöyle devam etti: ''Bu amaçla geçtiğimiz
yıllarda çiftçi eğitim toplantılarıyla KKTC’de başlatılan bilinçli
tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerine büyük önem vermekteyiz. Geçen yaz
yapılmasını kararlaştırdığımız ve tarımı geliştirme çabalarının bir
yansıması niteliğindeki bir patates model alan uygulamasından bu yıl
çok yüksek verim ve kalite elde edilmesi bizi çok memnun etti. Bu
sonuçlar, yeni dönemde Kuzey Kıbrıs’taki tarımsal üretimin ekonomik
kalkınmaya katkısı açısından umut verici örneklerdir. Özellikle
Türkiye’nin destekleriyle hayata geçmekte olan sulama projeleri
sayesinde, önümüzdeki yıllarda Kuzey Kıbrıs’ın ekonomik büyümesinde
tarımın payı ve önemi daha da artacaktır. Bu nedenle ülke tarımına,
tarımda ürün çeşitliliği ile kalitesinin artırılmasına ve
çiftçilerimizin gelirlerine fayda sağlayacağını düşündüğümüz bilinçli
tarım faaliyetlerine desteğimizi artırarak sürdüreceğiz''.
Dr. Fahrettin Poyraz: ''Tarım alanındaki işbirliğini
güçlendiriyoruz''
Dr. Fahrettin Poyraz ise uzun yıllara dayanan ticari iş birliğini,
özellikle son üç yılda farklı bir boyuta taşıdıklarına dikkat çekti.
Dr. Poyraz, sözlerine şöyle devam etti: ''Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nde tarım alanındaki ticari iş birliklerinin yanı sıra
bilinçli tarıma yönelik eğitimlerle ve örnek uygulamalarla katkılar
sağlamaktayız Önceki yıllarda ağırlıklı olarak Kuzey Kıbrıs’ta ihtiyaç
duyulan gübrenin tedariki için şirketimiz kanalıyla bir bağlantımız
vardı. 2017’de bunu daha kapsamlı hale getirerek, KKTC’deki tarımsal
üretime ne gibi faydalar sağlayabileceğimizi karşılıklı
değerlendirmeye başladık. Bunun neticesinde, bir yandan şirketimizin
yıllardır Türkiye’de yaptığı çiftçi eğitimleri, toprak analizi ve
üreticilere tarımsal danışmanlık hizmetlerini Kuzey Kıbrıs’ta da
uygulamaya başlarken, diğer yandan Türkiye Tarım Kredi
Kooperatifleri’nin çatısı altındaki diğer şirketlerle de bu iş
birliğini farklı alanlara yayarak güçlendirdik''.
2018 sonunda Türkiye ve KKTC tarım bakanlarının teşrifiyle iki
ülke arasında gübre, sera, damla sulama, ilaç ve tarımla ilgili diğer
konularda birbirini tamamlamayı amaçlayan bir güç birliği protokolü
imzalandıklarını hatırlatan Dr. Poyraz, ''Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nin sahip olduğu potansiyele inanıyor ve tarım alanındaki
potansiyelin maksimum faydaya dönüşmesine katkı vermekten heyecan
duyuyoruz'' dedi.
Tarım Kredi Kooperatifleri’nin Türkiye’nin en büyük çiftçi ailesi
olduğunu belirten Dr. Poyraz, ''2017’den beri yapılan görüşmeler ve
çalışmalar sonucunda önemli mesafeler aldık. Bu kapsamda Kuzey
Kıbrıs’ta üretilen bazı tarımsal ve hayvansal ürünlerin Türkiye
pazarına ulaştırılmasının yanı sıra KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar
Bakanlığı’nın kıymetli destekleriyle bazı ortak projeler
gerçekleştirmeye başladık. Geçen yaz yaptığımız görüşmelerde, tıpkı
hellim peynirinin yeni pazarlara ulaşması için yaptığımız çalışmalar
gibi, özellikle Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu bazı tarımsal ürünlerin
KKTC'deki çiftçilere sözleşmeli üretimle ürettirilip ülkemize
götürülmesi noktasında iş birliğini artırmaya karar vermiştik. Ayrıca
şirketimiz tarafından 2020’de Kuzey Kıbrıs’ta iki noktada
gerçekleştirilen model üretim alanı uygulaması da geçen yıl
belirlediğimiz hedeflerden biriydi. Bu hedeflerden birinin daha
başarılı ve verimli şekilde sonuçlandırılması, bu samimi iş birliğinde
doğru yolda olduğumuzu gösteriyor'' şeklinde konuştu.

İbrahim Yumaklı: ''Daha az gübre ile daha yüksek verim sağladık''

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ihracat gelirinde yüzde 85’lik
paya sahip olan tarım ürünlerinde, etkin gübre kullanımıyla kalite ve
verimliliği artırmayı hedeflediklerini belirten İbrahim Yumaklı, ''Bu
amaçla GÜBRETAŞ’taki uzman ziraat mühendislerimiz, 2017 yılından bu
yana KKTC'deki üreticilere yönelik bilgilendirme eğitimleri
vermektedir. Bu eğitimleri toprak numunesi alma,bitki besleme
reçeteleri oluşturma ve tarımsal danışmanlık hizmetleriyle de
destekledik. Geçen yıl ise Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile
Kıbrıs Zirai Levazım koordinasyonunda bu çalışmalara yeni bir adım
ekleyerek, iki yerde ‘model üretim alanı’ uygulamasını hayata
geçirdik'' ifadelerini kullandı.
Bu model uygulamada normal kullanımdan daha az gübre kullanımı ile
daha yüksek verime ulaşıldığına dikkat çeken Yumaklı, şunları söyledi:
''Bu çalışmaya başladığımızda Kıbrıs’ta çiftçi şartlarında çok yoğun
taban gübresi kullanımı yapıldığını gördük. Bölgede dönüm başına
ortalama 187 kilogram olan taban gübresini, biz neredeyse üçte bir
azaltarak 112 kilogram olarak uyguladık. Çünkü biz toprağın ve
bitkinin ihtiyacı olan miktarda gübre kullanmanın doğru olduğunu
düşünüyoruz. Bunun yolu önce toprak analizi yapmaktan geçiyor.
Yaptığımız toprak analizi sonucuna göre patates tarımı için dengeli
bir gübreleme programı oluşturuldu. Tek tip besleme yerine
çeşitlendirme yaparak taban gübresini azaltırken, onun yerine patates
bitkisinin en çok ihtiyaç duyduğu potasyum, magnezyum ve kalsiyum
elementleri ile farklı formlarda azot ve zayıf toprağın değerleri
artırmak için hümik asit takviyesi yapıldı''.
Uygulanan bu etkili gübreleme programı sayesinde verimin yanı sıra
ürün kalitesinin de arttığını aktaran Yumaklı, ''Normalde Kuzey
Kıbrıs’ta dönüm başına ortalama 3 bin 500 kilogram patates hasat
edilirken, bunun yüzde 20’si iri boy kumpirlik ve kalanı orta boy
tohumluk patatestir. Deneme ekimini yaptığımız arazinin sahibi ve aynı
zamanda da Kuzey Kıbrıs’ın önde gelen çiftçilerinden biri olan Kadri
Bey, bu yıl kendi bildiği yöntemlerle ekim yaptığı alanda bu verimi
dönüm başına 6 bin kiloya ve iri boy kumpirlik patates oranını ise
yüzde 60’a kadar çıkardı. Tarım şirketinin ziraat mühendislerinin
uygulama yaptığı alanda ise dönüm başına verim 7 bin 500 kilogram
olurken, aynı zamanda iri boy miktarı da yüzde 75 olarak gerçekleşti.
Yani bu model alanda verimi Kuzey Kıbrıs ortalamasının 2 kat üzerine
çıkarırken, hasattaki kalite göstergesi olan kumpirlik patates oranını
da yaklaşık 3 kattan fazla artırmış olduk'' açıklamasında bulundu.
Yumaklı sözlerini şöyle sonlandırdı: ''Optimum gübreleme ile
maksimum verim ve kalitenin elde edilebileceğini Kuzey Kıbrıs’taki
üreticilerimize de uygulamalı olarak göstermiş olmaktan, böylece
KKTC’nin tarım ve ekonomisi için katma değer sağlamaktan büyük bir
mutluluk duyuyoruz''.

Orhan Kürşad: ''Çiftçimiz emeğinin karşılığını fazlasıyla görecek''

Orhan Kürşad, gübre tedariki konusunda yıllardır GÜBRETAŞ ile
çalıştıklarını belirterek, ''Tarım şirketi ile kurmuş olduğumuz ticari
iş birliğini, özellikle son yıllarda Kıbrıs’taki çiftçilerimizin ve
tarımın faydasına olacak sosyal çalışmalarla da güçlendirdik.
Lefke’deki patates tarlasında ilk hasat başladı ve buradaki verimin
iki katına çıktığına hepimiz şahit olduk'' diye konuştu.
Bu model uygulamada verim artışının yanı sıra raf ömrü uzun ve
pazar değeri yüksek patates hasadı elde edilerek kalite artışı da
sağlandığını belirten Orhan Kürşad, ''Tüccar ve tüketiciler tarafından
yoğun talep gören iri boy kumpirlik patates oranının da yüksek olduğu
bu model alanda, çiftçimiz emeğinin karşılığını fazlasıyla görmüş
olacak. Ayrıca bu örnek uygulamalar sayesinde bölgedeki üreticilerimiz
de hem bilinçli tarım konusunda farkındalık kazmakta, hem de elde
edilen verim ve kalite artışının kendi gelirlerine sağladığı katkıları
görmüş olmaktadırlar'' diye konuştu.
Kuzey Kıbrıs’taki bilinçli tarımı yaygınlaştırma çalışmalarını
tarım şirketi desteğiyle önümüzdeki dönemde de artırarak devam
ettirmeyi hedeflediklerini söyleyen Kürşad, çiftçiler için örnek olan
bu projenin gerçekleşmesinde emeği geçenlere teşekkür etti.
Arazi sahibi Kadri Hamit: ''Bilinçli tarımın faydasını tecrübe
ettim''
Patatesle ilgili model üretim alanı uygulamasının yapıldığı
tarlanın sahibi Kadri Hamit, ilk kez gördüğü böyle bir uygulamadaki
sonuçların kendisini çok şaşırttığını ve sevindirdiğini ifade etti.
Kadri Hamit, ''Zirai Levazım Kooperatifi’nden ilgililerin
yönlendirmesiyle geçen yıl GÜBRETAŞ ekibiyle tanıştık. Yıllardır kendi
bildiğimiz geleneksel yöntemlerle tarım yapıyorduk. Tarım şirketinin
ziraat mühendisleri ise bu işin ilk adımı olarak toprağımızı analiz
ettiler ve ona göre bir gübreleme programı oluşturdular'' dedi.
Model alanda hasat ettikleri patates kalitesinin de çok iyi
olduğunu belirten üretici Kadri Hamit, “Verimle birlikte ürün kalitesi
de yükseldi. Yumru ağırlığı ortalama 1,1 kg çekti ve dönümde 7 bin 500
kilogram hasat yaptık. Bunun ürünün fiyatına da yansıyacağını
düşünüyorum. Açıkçası bundan sonra ben de tarım şirketinin ziraat
mühendislerinin gösterdiği yoldan giderek, bilinçli tarımla her zaman
böyle verimli ve kaliteli ürünler almayı isterim. Uzun lafın kısası
doğru gübrelemeyle daha çok ürün, kalite ve kazanç elde edilebildiğini
gözümüzle gördük'' diye konuştu.
Yapılan açıklamaya göre GÜBRETAŞ özellikle son yıllarda bilinçli
tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerine ağırlık verdi. Ar-Ge
çalışmalarıyla bitkiye ve bölgeye özel yeni gübre desenleri geliştiren
şirket, bu özel ürünlerinin verime etkilerini 'model üretim
alanları'ndaki örnek uygulamalarla ortaya koymayı sürdürüyor.
Yıllardır farklı tarımsal ürünler için Türkiye’nin farklı
bölgelerindeki çiftçilerin arazilerindeki çalışmalarda yüksek verim ve
kalite artışları elde eden tarım şirketi, son birkaç yıldır bilinçli
tarımı yaygınlaştırma eğitimlerini Kuzey Kıbrıs’ta da
gerçekleştiriyor. Tarım şirketi, 2019’da Kıbrıs’taki bu bilinçlendirme
eğitimlerine yeni bir adım daha ekleyerek Tarım ve Doğal Kaynaklar
Bakanlığı’nın destekleri ve Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi iş
birliğiyle iki ayrı model üretim alanı oluşturdu.
Açıklama şöyle sonlandı: KKTC’nin önde gelen çiftçilerinden Kadri
Hamit’e ait Lefke’deki 7 bin 300 metrekarelik patates sahasında
uygulanan deneme ekiminde, öncelikle araziden toprak numuneleri
alınarak tarım şirketinin uluslararası akreditasyona sahip
laboratuvarında toprak analizi yapıldı. Toprak analizi sonuçlarına
göre tarım şirketinin ziraat mühendisleri, arazide uygulanacak
bilinçli bitki besleme (gübreleme) programlarını oluşturdu. Tarım
şirketinin patates bitkisine özel geliştirdiği 13.24.12 gübresinin de
kullanıldığı arazide yapılan örnek uygulama sonucu patates hasadında
çiftçinin yüzünü güldüren sonuçlara ulaşıldı. Kuzey Kıbrıs genelinde
dönüm başına 3 bin 500 kilogram civarında olan ortalama kumpirlik
patates verimi, örnek uygulamanın yapıldığı arazide dönüm başına 7 bin
500 kilogram ton olarak gerçekleşti.1,4 milyon dönümlük tarım
arazisine sahip Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin yıllık kullandığı
ortalama 15 bin ton gübrenin büyük kısmı GÜBRETAŞ tarafından temin
edilmektedir.

IHA