Merkezi Londra'da bulunan ve sermaye akışlarını analiz konusunda uzmanlaşmış CrossBorder Capital'in Direktörü Michael Howell, gelişen piyasalardan son 13 ayda yaklaşık 1,17 trilyon dolarlık sermaye çıkışının yaşandığını belirterek, aynı dönemde Türkiye'ye yaklaşık 34 milyar dolarlık net sermaye girişinin "dikkati çekici" olduğunu söyledi.
CrossBorder Capital Direktörü Howell, AA muhabirine yaptığı açıklamada gelişmekte olan piyasalarda asıl sermaye çıkışının son 13 ay içerisinde Çin ve Rusya'da yaşandığını kaydetti. Howell, "Sermaye ilginç bir şekilde Türkiye'ye doğru akıyor. Geçtiğimiz 13 aylık dönemde yaklaşık 34 milyar dolarlık net sermaye girişi oldu. Bu devasa bir meblağ değil ama gelişmekte olan piyasalar düşünüldüğünde dikkati çekici" şeklinde konuştu.
Piyasalarda gelişmekte olan ekonomilerden yaşanan sermaye çıkışına ilişkin olarak ise Howell, şu değerlendirmeleri yaptı:
"Piyasalar genellikle histerik bir şekilde davranır. Genelde krize yatkınlığı vardır. Türkiye'ye olan sermaye akışına baktığımız zaman, yatırımcıların hala istekli bir şekilde yatırımlarını sürdürüyor olmaları iyi bir şey olabilir. Fakat bu veri insanların, şirketlerin uluslararası piyasalardan artan şekilde borçlandığını gösterdiği için kötü bir şey de olabilir. Bunun iyi ya da kötü bir sermaye akışı olup olmadığını bilemiyoruz. Bildiğimiz şey, Türkiye'ye sermaye akışı devam ediyor."
Sermaye hareketlerine yakından bakıldığında gelişmekte olan piyasalardan asıl çıkışın bu yıl değil geçen yıl gerçekleştiğinin görüleceğini dile getiren Howell, " 'Gelişmekte olan piyasalardan bu yıl sermaye çıkışı yok' demiyorum; sadece geçen yılki kadar yüksek boyutta değil. Para gelişen piyasalardan çıkıyor ama aynı hızda değil" dedi.
Howell, geçen yıla göre bu yıl Çin'den sermaye çıkışının nispeten yavaşladığına dikkati çeken Howell, yatırımcı algısının gelişmekte olan piyasalara bakışının "dip seviyeyi" gördüğünü vurgulayarak, "Bu da bize gelişen piyasalardan esas çıkacakların zaten çoktan çıktığını gösteriyor" diye konuştu.
Gelişen piyasalarda sermaye kaçışının artarak devam etmesinin mevcut ekonomik koşullar değerlendirildiğinde olası olmadığının altını çizen Howell, "Çünkü şu anda içerisinde olduğumuz mekanizmada ülkelerin para birimleri dikkate değer şekilde değer kaybediyor. İnsanlar 'kur savaşları var' diyor. Evet bunun adı kur savaşı. Önümüzdeki döneme bakarsak piyasaların en yakından izleyeceği gelişme renminbinin (yuan) değerinin azalıp azalmayacağı olacak" ifadelerini kullandı.
ASIL KAÇIŞ ÇİN VE RUSYA'DAN
CrossBorder Capital'ın küresel sermaye hareketlerine ilişkin verileri Howell'in açıklamalarını destekliyor. Gelişmekte olan ekonomilerin içerisinde en büyük sermaye çıkışı bu yılın temmuz ayı dahil olmak üzere son 13 aylık dönemde yaklaşık 828,4 milyar dolarla Çin'den oldu. Rusya'dan ise aynı dönemde yaklaşık 126,7 milyar dolarlık net sermaye çıkışı kaydedildi.
Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in içerisinde yer aldığı BRIC ülkelerinden aynı dönemde yaklaşık toplam 852,3 milyar dolarlık net sermaye çıkışı yaşandı. Aynı dönemde Brezilya ve Hindistan'a ise net sermaye girişi kaydedildi. Son 13 aylık dönemde Brezilya'ya yaklaşık 44, 7 milyar dolar, Hindistan'a ise yaklaşık 58 milyar dolarlık net sermaye girişi oldu.
CrossBorder Capital'ın verilerine göre Türkiye'ye ise son 13 aylık dönemde yaklaşık 34 milyar dolarlık net sermaye girişi yaşandı.
SERMAYE ÇIKIŞI HIZLANABİLİR
Öte yandan Johns Hopkins Üniversitesi Ekonomi Profesörü ve Cato Enstitüsü Direktörü Steve Hanke ise küresel ekonomik risklerin artmasıyla birlikte gelişmekte olan ekonomilerden sermaye çıkışlarını hızlanacağını düşündüğünü belirtti.
Hanke, "Risk artıkça insanlar yatırımlarını daha güvenli yerlere, daha güvenli varlıklara doğru götürmek isteyecektir. Örneğin şu anda ABD devlet tahvillerine yatırıyorlar" dedi.
Piyasalarda önümüzdeki dönemde en büyük riskin "büyük oyuncular" olduğunu dile getiren Hanke, "Bu oyuncular çok yüksek miktarda likiditeye ve varlıklara sahipler. Hiçbir reçeteyi de takip etmiyorlar. Kim bu büyük oyuncular; merkez bankaları, hükümet fonları, varlık fonları...Bunların ne yapabileceğini kimse bilmiyor. Örneğin Çin'in piyasasını hareketlendirmek, istikrar kazandırmak için büyük müdahalelerine tanık olduk" değerlendirmesinde bulundu.
İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden Financial Times'da daha önce gelişen piyasalardan sermaye çıkışını son 13 aylık dönemde 1 trilyon doları bulduğunu belirterek gelişen ülkelerin küresel büyümenin lokomotifi özelliğini yitireceğinden endişe edildiği vurgulamıştı. FT gelişen ülkelerden para çıkışının hızlanmasıyla birlikte gelişen piyasalarda ithalat iştahının da önemli ölçüde azaldığına dikkati çekmişti.
