Büyüme son çeyrekte hızlandı‏

Tuncay Turşucu

TUIK verilerine göre Türkiye ekonomisi 2015 yılı son çeyreğinde yıllık bazda %5.7 büyüdü. Bu veri %5 olan beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti. Bu sonuç ile birlikte Türkiye 2015 yılında %4 büyüdü. 2014 yılında büyümemiz %3 seviyelerinde oluşmuştu. TCMB beklenti anketinde 2015 yılı büyüme beklentisi %3.6 seviyesinde bulunuyordu. Bu beklentinin üzerinde bir büyüme verisi aldık. Ekonomimizin büyüklüğü cari fiyatlarla 1 milyar 953 milyon TL düzeyine ulaştı. Dolar bazında ise yaklaşık 750 milyar $ olarak ifade edebiliriz. 2014 yılında ise dolar bazında milli hasılamız ise yine yaklaşık 800 milyar $ düzeyinde oluşmuştu. Başka deyişle büyüdük ancak dolar bazında bakıldığında bir büyümeden söz etmek mümkün görünmüyor. Bunda elbette TL’nin 2015 yılındaki değer kaybı büyük etken.

Üretim yönünden bakıldığında aslında kompozisyonumuz hemen hemen aynı. Büyümede aslan payı hizmetler sektöründen gelmekte. Toplam 4 büyümenin 2.87’lik kısmı hizmetlerden gelmiş. Toptan Perakende ticaret, ulaştır Depolama ve Finans Sigorta hizmetleri hizmetler grubunun ağır topları. Yine büyümenin 1.08 puanlık kısmı ise Sanayi grubundan gelmiş görünüyor. Burada elbette imalat sanayi en büyük kalem. İmalat sanayinde yıllık büyüme %3.8 olurken, son çeyrekteki %7.8’lik büyüme dikkat çekici. Adeta 3.çeyrek dönemdeki %1.3’lük büyümenin ardından sprint yapmış görünüyor. İmalat sanayindeki bu gelişme 2015 yılı ilk çeyrek dönem içinde olumlu bir sinyal. 2015 yılının Ocak ayı Sanayi üretim verilerinden bu ivmenin devam ettiği söylenebilir. Yine Tarım sektöründen büyümeye 0.69 puanlık bir katkı var. Tarım sektörü bu yıl %7.6 büyüme gösterdi. Hatırlarsak 2014 yılında %2.1 küçülme yaşamıştı. Tarım 2015 yılını iyi bir şekilde bitirdi. Ancak son çeyrekte bir yavaşlama var. Bu yavaşlamanın büyük kısmı mevsimsel etkilerden geliyor. Vergilerden ise büyümeye 0.7 puanlık katkı görülüyor. 2014 yılına göre vergi kaleminde önemli artış var. Büyümeye negatif etki eden dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri ise büyümeye 1.46 puan negatifetki yaratmış durumda. Bunlarla birlikte toplamda %4’lük büyümeye ulaşıyoruz. 2015 yılında küçülen sektörler Madencilik ve Hane halklarının işverenler olarak faaliyetleri olarak görülüyor.



 


Harcamalar bakımından baktığımızda da ana kompozisyon yine aynı. Yüzde 4’lük büyümenin 2.99 puanlık kısmı tüketimden geliyor. Tüketimde yine son çeyrekte bir hızlanma görülüyor. Devletin harcamalardaki katkısı 0.76 puan olmuş. Devlet harcamaları yıla zayıf başlarken, 2.çeyrek dönemden itibaren başlattığı güçlü seyrini korumuş görünüyor. Sermaye oluşumları ise 0.85 puanlık büyümeye katkı sağlamış. Burada kamu sektörü ivmesini korurken, asıl ağırlıkta olan özel sektörde ise son çeyrekte hızlanma var. Diğer yandan bu segmentte inşaat sektörü son çeyrekte büyümeye pozitif katkı yapmış görünüyor. İnşaat sektörü yıllık bazda %1.2 küçülmüş ancak son çeyrekte üç çeyrek dönemin ardından %2.5’luk bir büyüme göstermiş. Stok değişimleri ise büyümeye negatif etki vermiş. Dış ticarete baktığımızda net nette büyümeye etkisi negatif görülüyor. İhracatayağına bakıldığında ise ilk üç çeyrekte büyümeye olan negatif etkisinin son çeyrekte büyümeye katkı yaptığını izliyoruz. Hatırlanacak olursa, TCMB PPK karar metinlerinde de bu noktaya bir süredir dikkat çekiyor. İhracattaki bu katkı 2016 yılı içinde iyi bir sinyal. Harcamalar bakımından bakıldığında ise yıllık bazda İnşaat sektörü ve yabancıların yurtiçindeki harcamalarında küçülme oluşmuş görünüyor.

*Son çeyrek dönemdeki canlanma 2016 yılı için beklentileri artırabilir. Yılın ilk çeyreğinde gelen sanayi üretimi gibi verilerde geçen yıla göre daha iyi bir görünüm sergiliyor. TCMB’nin 2016 yılı için büyüme beklentisi %3.9 seviyesinde bulunuyor. Bu beklentiler yıl içerisinde yükselecek görünüyor.

Üretim Yöntemine Göre Sabit Fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Payı ve Büyüme Hızları



Tuncay Turşucu/ İntegral Menkul Değerler Araştırma Direktörü
www.integralmenkul.com.tr
www.integralforex.com.tr 
www.borsaintegral.com