İhracat azalınca fiyatlar yükselir

Güngör Uras

Rusya'nın huduttan geri çevirdiği malların içeride satılması sonucu fiyatların ucuzlayacağı, enflasyonun gerileyeceği söylenir oldu.
Böyle bir şey olamaz. Yaş meyve ve sebze fiyatları ve de giyim eşyası fiyatları (genelde) ihracat yapıldığı için değil, yeterli ölçüde ihracat yapılamadığı için (ihraca talebi büyük olmadığı için) yükseliyor.
İhracat talep demektir. Talep ne kadar artarsa, üretim de o kadar artar. Üretim ne kadar artarsa, üretim maliyeti o kadar ucuzlar.
Toplam talep, iç talep ve de ihracat talebinin toplamından oluşur.
Halkımızın satın alma gücü yetersiz olduğu için iç talebimiz küçük. Bunun için dış talep başka anlatımla ihracat talebi önemli.
Dış talep (ihracat) hem yatırımların ve üretimin önünü açıyor hem de ülkeye döviz getiriyor.

Zararına satış sürmez
İhracat için üretim yapanların ürettikleri mallar gümrüklerden dönerse, gümrükten dönen mallar zararına satılır ama bir defa için zararına satılır.
İhracatın durması sonucu üretimin azalması, maliyetleri artırır. Fiyatları artırır.
Rusya’ya satılamayan meyve ve sebzelerin iç pazarda satılmaya başlamasıyla fiyatların kalıcı olarak ucuzlaması, enflasyonun gerilemesi mümkün değildir.
Rusya’ya satılamayan giyim eşyalarının iç piyasada giyim eşyası, ayakkabı fiyatlarının ucuzlamasına yol açması mümkün değildir.
Bu beklentiler yanlıştır.
“Batan ihracatın malları bunlar” diyerek huduttan dönen yaş meyve ve sebzenin veya giyim eşyalarının elde kalmaması için “ne fiyata olursa olsun” elden çıkarılması belki birkaç gün belli mallarda ucuzluk yaratır ama bu “bir defa olur”. Bir daha olmaz.

Felaketten saadet çıkmaz
Unutmayalım, bu “bir defa da olsa”, üreticinin, ihracatçının zararı sonucu ortaya çıkacak bir ucuzluktur. Felaketten saadet çıkmaz.
İşte bunun “işimize bakalım”. İşimiz, Rusya ile dış ticaret ilişkilerini tekrar başlatabilmektir.
İhracat durunca, ihracat yapanların sırtlarına binen yüklerin maliyeti artırması sonucu fiyatlar artacaktır.
Kısa sürede Rusya’ya satılan malları başka pazarlara yönlendirmek imkânı yoktur. Böyle bir imkân olsa, bugüne kadar o pazarlara daha çok mal satardık.
Rusya’dan gelen turistler yerine başka ülkelerden daha çok turist getirmek mümkün değildir. Böyle bir imkân olsa bugüne kadar başka ülkelerden daha çok turist gelirdi. İhracatta, turizmde ilişkilerin kesilmesi sonucu zarara uğrayanların zararları karşılanacaksa, zarar sadece “bütçe”den karşılanabilir. Onun faturasını da hepimiz öderiz.