TSKB Ekonomik Araştırmalar tarafından hazırlanan, ‘TSKB Bakış’
isimli rapor serisi “Atıkta Değer Var” başlıklı raporla devam ediyor.
Türkiye’de sadece yerleşim birimlerinde bir yılda geri dönüştürülmeyen
atık tutarının 1.5 milyar TL’nin üzerinde olduğu belirtilen raporda,
ulusal ve küresel çapta geri dönüşümün çevresel ve sosyal
kazanımlarıyla ekonomik boyutunun önemine dikkat çekiliyor. TSKB
Ekonomik Araştırmalar’dan Dilara Ay Erişen tarafından hazırlanan
raporda, mevcut durum ortaya konulurken, tüm kesimlerin alması gereken
önlemlere yer veriliyor.
Makro ekonomi, kalkınma iktisadı ve sektör analizlerine yönelik
araştırmalarını “TSKB Bakış” başlıklı raporuyla paydaşlarına ulaştıran
TSKB Ekonomik Araştırmalar, yeni çalışmasında milyarlarca liraya
ulaşan atık ekonomisine odaklanıyor. TSKB Ekonomik Araştırmalar’dan
Dilara Ay Erişen tarafından hazırlanan “Atıkta Değer Var” başlıklı
rapor, Türkiye’de sadece yerleşim birimlerinde bir yılda geri
dönüştürülmeyen atık tutarının 1.5 milyar TL’nin üzerinde olmasına
dikkat çekiyor.
Ulusal ve uluslararası alanda geri dönüşümün çevresel ve sosyal
kazanımlarının yanı sıra ekonomik boyutlarının da her geçen gün önem
kazandığına işaret eden raporda, bu konudaki mevcut resim ortaya
konulurken, kamu, özel sektör ve bireyler bazında yapılabilecekler
anlatılıyor. Bilim insanlarının, plastik tüketiminde herhangi bir
değişiklik olmaması halinde 2050 yılı itibarıyla okyanuslarda balıktan
daha fazla plastik olacağı öngörüsünde bulunduğuna işaret edilen
raporda, politika yapıcıları, ulusal ve uluslararası kuruluşlarla,
özel sektör ve bireylerin bu konuda aksiyon alması gerektiğinin altı
çiziliyor.
Dünya nüfusunun yüzde 16’sını oluşturan gelişmiş ülkelerin, toplam
çöp miktarının yüzde 34’ünü ürettiği ifade edilen raporda, Dünya
Bankası’nın yüzyılın ortası itibarıyla Avrupa ve Kuzey Amerikalıların
günümüzden yüzde 25 fazla atık üreteceği tahminine de yer veriliyor.
Aynı zaman diliminde Doğu Asya’daki atık üretiminde yüzde 50, Güney
Asya’da yüzde 100, Sahraaltı Afrika’da ise yüzde 200 artış
öngörülüyor. Raporda, yüzyılın ortalarında yıllık toplam küresel
atığın 3,4 milyar tona yaklaşmasının beklendiği ifade ediliyor.
Günümüz Türkiye’sinde ise endüstriyel atıklar hariç sadece
yerleşim birimlerinde yılda yaklaşık 6 milyon ton geri
dönüştürülebilir atık oluştuğuna işaret edilen raporda, bunun yaklaşık
5 milyon tonunun geri dönüştürülmeyerek çöp sahalarına gömüldüğü
belirtiliyor. Bu miktarın ekonomik değerinin 1,5 milyar liranın
üzerinde olduğuna dikkat çekilen raporda şu bilgilere yer veriliyor:

Türkiye geri dönüşüm konusunda henüz yolun başında

2015 itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 6,3 milyar ton plastik
atığın yalnızca yüzde 9’u geri dönüştürülürken, yüzde 12’si yakılarak,
yüzde 79’u çöp depolama sahalarında veya doğada biriktirilerek
bertaraf edilmiş durumda. TÜDAM’ın Ağustos 2016’da yayınladığı, “Geri
Dönüşüm Sektörü Teşvik Raporu” Türkiye’de yalnızca yerleşim
birimlerinde yılda yaklaşık 6 milyon ton geri dönüştürülebilir atık
oluşuyor. Ekonomik değeri 1.5 milyar TL olan yaklaşık 5 milyon ton çöp
ise toprağa gömülüyor. Öte yandan, Türkiye’de geri dönüştürülebilir
atıkların toplanması ve gömülmesi için kamu kaynaklarından ek olarak
yılda 750 milyon lira aktarılıyor. Diğer bir ifadeyle, geri dönüşüm
sektörünün Türkiye’nin ihtiyaçlarını karşılayacak ekonomik ve
organizasyonel yapıya sahip olmamasının yıllık maliyeti 2,25 milyar TL
olarak hesaplanıyor.

Türkiye 2023 yılında atıkların yüzde 35’ini geri kazanmayı
hedefliyor

Atığın ekonomik, ekolojik ve sosyal maliyeti düşünüldüğünde,
ekonomileri ‘döngüsel’ hale getirmenin, atık miktarını azaltmanın ve
yeniden kullanımını teşvik etmenin önemli bir ihtiyaç olduğunun altı
çizilen raporda, bu konuda Türkiye’nin 2023 yılına ilişkin hedeflerine
yer veriliyor. Türkiye’nin 2023 yılında oluşan atığın yüzde 35’ini
geri kazanım, yüzde 65’ini düzenli depolama yönetimiyle bertaraf etme
hedefinin bulunduğunu hatırlatan TSKB Ekonomik Araştırmalar Yönetici
Yardımcısı Dilara Ay Erişen, şu bilgiyi paylaşıyor:
“Tabloyu bir bütün olarak değerlendirdiğimizde, işlevsel bir atık
yönetiminden önce kaynakların etkin kullanımı için malzemelerin
ekonomik ve çevresel açıdan sürdürülebilir olacağı bir sistem
yaratmanın önemli olduğunu görüyoruz. Bunun için kamu kesimi, özel
sektör, hane halkları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin geri
dönüşüm konusunda üzerine düşeni yapması elzem görünüyor.
Çevresel ve sosyal kazanımların yanı sıra atıkların geri
kazanımının ekonomik boyutu gün geçtikçe daha da önem kazanıyor.
Mevcut kaynakların kullanımı ve geri kazanımı, atık üretiminin
azaltılarak yeniden kullanılabilecek çok sayıda maddenin geri
dönüşümü, kaynak israfının önlenmesi ve maliyetlerin aşağıya
çekilmesi, ülkeleri bir adım öne taşıyacak gibi görünüyor.”

Atık miktarını azaltmak için neler yapılmalı?

“Atık miktarını azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür”
prensibinin tüm sektörlerde uygulanabilir olduğu savunulan “Atıkta
Değer Var” başlıklı raporda, firmaların geri dönüşümün odağındaki bazı
konular dâhil olmak üzere fark yaratmak konusunda çeşitli önlemler
alabileceği de vurgulanıyor. Bu alanda, şirketlerin geri dönüşüm
konusunda odağına alabileceği konular ise şöyle listeleniyor:

Ambalajların geri dönüşüm ve döngüsellik düşünülerek tasarlanması,
Ürünlerin de geri dönüşüme uygun şekilde tasarlanması,
Alımların yerel (mikro) tedarikçilerden yapılması,
Tedarikçi seçiminde sürdürülebilirliğe dikkat edilmesi,
Enerji, su kullanımı ve emisyon azaltımına odaklanılması,
Atık yönetiminin merkezileştirilmesi ve optimizasyonu,
Çevre dostu bertaraf uygulamalarının desteklenmesi,
Malzemelerin geri dönüştürülmesi,
Malzemelerin yeniden kullanılması,

Tüm iş, üretim ve tüketim süreçlerinin sürdürülebilirlik
kapsamında düzenlenmesinin önemine dikkat çekilen raporda, bu durumun
şirketlere olduğu kadar ekonomiye ve doğaya da önemli kazanımlar
sağlayacağı ifade ediliyor.



Foreks Haber Merkezi ( haber@foreks.com )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey