GAYRIMENKUL SEKTOR RAPORU
GAYRIMENKUL SEKTORU ULKELERIN EKONOMIK BUYUMESI ILE PARALELLIK GOSTERMEKTEDIR. ABD EKONOMISINDE TOPARLANMA GOZLENMEKTE OLUP, EURO BOLGESI’NDE DURGUNLUK HALA DEVAM ETMEKTEDIR. ABD 2013 YILINDA %1.9 BUYUME GOSTERIRKEN, EURO BOLGESI %0.5 DARALDI.
08.04.2014 TARIHINDE ULUSLARARASI PARA FONU IMF TARAFINDAN YAYIMLANAN ‘’KURESEL EKONOMIK GORUNUM RAPORU’’DA KURESEL EKONOMIDEKI FAALIYETLERIN GUC KAZANDIGI VE BU GUC KAZANMA SURECININ 2014-2015 DONEMINDE DAHA COK GELISMIS EKONOMILERIN ETKISI ILE SURMESININ BEKLENDIGI BELIRTILDI.
IMF 2013’TE %3 SEVIYESINDE OLAN KURESEL EKONOMIK BUYUMENIN BU YIL %3.6, ONUMUZDEKI YIL %3.9 OLACAGINI ONGORUYOR. ABD’DE %2.75 BUYUME TAHMININDE BULUNAN KURULUSUN EURO BOLGESI TAHMINI %1.2 BUYUME SEKLINDE OLDU. IMF’NIN TURKIYE ICIN BUYUME ONGORUSU ISE 2014 ICIN %2.3, ONUMUZDEKI YIL ICIN %3.1 OLDU. (TABLO 1)
IMF’NIN 2014 TURKIYE BUYUME TAHMINI (%2.3) KURESEL BUYUME BEKLENTILERINDEN (%3,6) DAHA DUSUK KALMISTIR. ATIG YATIRIM OLARAK BIZIM 2014 YILI TURKIYE BUYUME BEKLENTIMIZ %2.4 SEVIYESINDE.

ABD’DE KONUT SEKTORU
ABD 2008 YILINDA YASANAN MORTGAGE KRIZININ ARDINDAN EKONOMIYI DESTEKLEMEK AMACIYLA FAIZLERI REKOR DUSUK SEVIYEDE TUTMAKTA VE VARLIK ALIM PROGRAMI (QE) ILE ULKEDE GENISLEMECI BIR POLITIKA UYGULAMAKTADIR.
2013 YILININ SON CEYREGINDE ULKE EKONOMISININ TOPARLANMAYA BASLAMASI ILE AYLIK 85 MILYAR DOLARLIK VARLIK ALIM PROGRAMINDA KESINTIYE GIDILMISTIR VE QE EN SON NISAN INDIRIMINDEN SONRA AYLIK 45 MILYAR DOLAR ILE DEVAM ETMEKTEDIR. VARLIK ALIM PROGRAMINDA AZALTIMIN BASLAMIS OLMASI ABD EKONOMISINDE TOPARLANMA SINYALLERI ACISINDAN OLUMLU ALGILANABILIR. FAKAT ISTIHDAM VE ENFLASYONDA HALA BEKLENEN DUZEYLERE ULASILAMAMIS OLMASI NEDENIYLE FAIZLER REKOR DUSUK SEVIYELERDE TUTULMAKTADIR.
FAIZ HADLERI HAKKINDA YELLEN’IN SON KONUSMASI ILE TOPLANTI TUTANAKLARI ARASINDAKI TUTARSIZLIKTAN DOLAYI, YORUM YAPMAK SON DERECE ZORLASTI.
ABD’DE KONUT SEKTORUNE BAKTIGIMIZDA ISE; ULKEDE INSAAT HARCAMALARI VE KONUT SATISLARI KADEMELI OLARAK ARTIS GOSTERMEYE BASLAMISTIR VE BU DURUM KONUT SEKTORUNDE TOPARLANMAYA ISARET ETMEKTEDIR. FAKAT ZORLU KIS SARTLARI NEDENIYLE SON DONEMLERDE ABD KONUT SEKTORUNDEKI TOPARLANMA HIZI YAVASLADI.
ABD’DE MEVCUT KONUT SATISLARI VE KONUT FIYATLARINDAKI ARTISLAR KOTU HAVA KOSULLARI NEDENIYLE YAVASLAMISTIR.
2015 SONU ITIBARI ILE YUKSELMESI MUHTEMEL OLAN ABD MORTGAGE FAIZLERININ DE ABD’DE KONUT PIYASALARINI OLUMSUZ ETKILEYECEGINI TAHMIN EDIYORUZ. ANCAK, ONDEN YUKLEMELI ARTIS 2014 SON CEYREGINDE GORULEBILIR.

TURKIYE’DE GAYRIMENKUL SEKTORU
TURKIYE’DE GAYRIMENKUL PIYASASI AGIRLIKLI OLARAK NUFUS YAPISINDAN, ULKENIN REFAH BUYUMESINDEN, FAIZ ORANLARINDAN VE KONUT SEKTORUNE YONELIK DUZENLEMELERDEN ETKILENMEKTEDIR. MERKEZ BANKASI’NIN FAIZLERDE CIDDI BIR ARTIRIMA GITMESI, BDDK’NIN KREDI SINIRLAMASI GETIRMESI VE KONUTTA KDV DUZENLEMESI KONUT SEKTORUNU OLUMSUZ ETKILEMISTIR.
FAIZ ORANLARI, KREDI SINIRLAMASI VE KONUTTA KDV DUZENLEMESI GIBI UNSURLAR SEKTORU OLUMSUZ ETKILEYECEK UNSURLAR OLARAK KARSIMIZA CIKSA DA; ULKEMIZDE HIZLI NUFUS ARTISI, KENTSEL DONUSUM PROJELERI, UCUNCU KOPRU PROJESI ILE YENI KONUT PROJE ALANLARININ ON PLANA CIKMASI VE MUTEKABILIYET YASASI ILE YABANCIYA KONUT SATISINDA BEKLENEN ARTIS GAYRIMENKUL SEKTORUNU HALA CAZIP KILMAKTADIR.
RAPORUN DEVAMINDA SEKTORU OLUMLU VE OLUMSUZ ETKILEYEBILECEGINI DUSUNDUGUMUZ GELISMELER YER ALMAKTADIR.

MERKEZ BANKASI FAIZ ARTIRIMI
TCMB OCAK AYINDA OLAGANUSTU PARA POLITIKASI KARARI ILE BIR HAFTALIK REPO FAIZ ORANINI %4.5’TEN %10’A YUKSELTMIS VE MERKEZ BANKASI FONLAMASININ 1 HAFTA VADELI REPO FAIZ ORANINDAN SAGLANACAGINI ACIKLAMISTIR.
GECELIK BORC VERME FAIZ ORANI %7.75`TEN %12`YE YUKSELTILMISTIR.

KREDI SINIRLAMASI
1 SUBAT 2014 TARIHINDE YURURLUGE GIREN YASA ILE KREDILERE GELEN SINIRLAMA DA GAYRIMENKUL SEKTORU UZERINDE OLUMSUZ ETKI YARATACAKTIR. BANKA KARTLARI VE KREDI KARTLARI HAKKINDA YONETMELIK’TE YAPILAN DEGISIKLIKLERE GORE SEKTORE GORE TAKSIT SAYILARINA SINIRLAMA GETIRILMISTIR. KONUT, TASIT VE TUKETICI KREDILERINDE TEMINAT TUTARI VE VADELERE SINIRLAMA GETIRILMIS OLUP; TUKETICI KREDILERININ VADESI 36 AY, TASIT KREDILERI 48 AY VADE ILE SINIRLANDIRILMISTIR. YONETMELIK’E GORE; KONUT TEMINATLI KREDILERDE VEYA YAPILACAK FINANSAL KIRALAMA ISLEMLERINDE, KREDI TUTARININ TEMINAT OLARAK ALINAN KONUTUN DEGERINE ORANI %75`I ASAMAYACAK.

KONUTTA KDV DUZENLEMESI
2013 YILINDA KONUTLARDA YAPILAN KDV DUZENLEMESI ILE 01.01.2013 TARIHINDEN ITIBAREN INSAAT RUHSATI ALINAN NET ALANI 150 M2’YE KADAR OLAN KONUTLARDA;
ARSA BIRIM M2 VERGI DEGERI 500 TL ALTINDA OLAN KONUTLARIN TESLIMINDE %1,
ARSA BIRIM M2 VERGI DEGERI 500 TL ILE 1.000 TL ARASINDA OLAN KONUTLARIN TESLIMINDE %8,
ARSA BIRIM M2 VERGI DEGERI 1.000 TL VE UZERINDE OLAN KONUTLARIN TESLIMINDE %18 KDV ORANI UYGULANACAK.
KDV ARTISI KONUT MALIYETLERINDE DE ARTISA NEDEN OLACAGI GIBI, 1 OCAK 2013 TARIHINDEN ONCE RUHSATI ALINMIS OLAN KONUT SATISLARINI DA %18 KDV UYGULANMAYACAK OLMASI SEBEBI ILE OLUMLU ETKILEYEBILIR.
KENTSEL DONUSUM PROJELERI ISE YENI KDV UYGULAMASINDAN MUAF TUTULMUSTUR.

NUFUS ARTISI
ULKEMIZDE HIZLI NUFUS ARTISI VE OZELLIKLE BUYUK SEHIRLERE YAPILAN GOCLER KONUT TALEBINI ARTIRAN UNSURLAR OLARAK KARSIMIZA CIKMAKTADIR. KENTLESME IHTIYACININ ILERLEYEN DONEMLERDE DE ARTMAYA DEVAM ETMESINI VE BU DURUMUN OZELLIKLE BUYUK SEHIRLERDE KONUT TALEBINI OLUMLU ETKILEMESINI BEKLEMEKTEYIZ. NUFUS ARTISININ YANINDA ISTIHDAMDA DA AGIRLIK TARIMDAN HIZMET SEKTORUNE KAYMAKTADIR. 2016 YILINDA NUFUSUN 78.7 MILYONA YUKSELMESI BEKLENMEKTEDIR. ISTIHDAMDA TARIMIN AGIRLIGI ISE 2002 YILINDA %34.9 IKEN, 2013 YILINDA %23.6’YA GERILEMISTIR. BU DA METROPOLLERDE KONUT PROJELERININ ONEMINI ARTIRACAKTIR.

KENTSEL DONUSUM PROJELERI
TURKIYE’DE PLANLANAN VE UYGULANMAKTA OLAN KENTSEL DONUSUM PROJELERI GAYRIMENKUL SEKTORUNUN GELISIMI ACISINDAN ONEMLI UNSURLAR ARASINDA YER ALMAKTADIR. ISTANBUL’DA BASAKSEHIR, ATASEHIR, KARTAL, FIKIRTEPE GIBI BAZI BOLGELERDE KENTSEL DONUSUM PROJELERI BASLAMISTIR.

AYNI ZAMANDA KAMU CALISMALARI VE ALTYAPI YATIRIMLARI DA BUYUKSEHIRLERDE BIRCOK BOLGEYI DE ULASIM ACISINDAN AVANTAJLI KONUMA GETIRMEKTEDIR. OZELLIKLE ISTANBUL’DA BIRCOK BOLGENIN ULASIM ACISINDAN AVANTAJLI HALE GELMESI PLANLANAN KONUT PROJELERINI DE CAZIP KILMAKTADIR. KUZEY MARMARA OTOYOLU, UCUNCU KOPRU VE KANAL ISTANBUL PROJELERININ YANINDA YENI ULASIM GUZERGAHLARININ YAPILMASI O BOLGELERDE YERLESIM VE KONUT ALANLARI YARATILMASINA DA IMKAN SAGLAMAKTADIR. YAKIN ZAMANDA PLANLANAN UCUNCU KOPRU PROJESI ILE BIRLIKTE OZELLIKLE RIVA, BEYKOZ, POLONEZKOY, ALEMDAG, ISPARTAKULE VE SANCAKTEPE BOLGELERININ ON PLANA CIKACAGI, SANAYI BOLGESI OLARAK DA KINALI, HADIMKOY VE PELITLI’NIN ONEMLI BOLGELER OLMASI BEKLENMEKTEDIR. 3. KOPRU PROJESININ 2015 YILI ORTALARINDA ACILMASI PLANLANMAKTADIR.

MUTEKABILIYET YASASI
YABANCILARA KONUT SATISININ ONUNU ACAN MUTEKABILIYET YASASI’NIN KABULU SEKTORU OLUMLU ETKILEYEBILECEK GELISMELER ARASINDADIR. YASAYA GORE; BAKANLAR KURULU`NCA BELIRLENEN ULKELERIN VATANDASI OLAN YABANCI UYRUKLU GERCEK KISILERE TURKIYE`DE TASINMAZ SATILMASINA IMKAN SAGLANIYOR. MUTEKABILIYET YASASI ILE YABANCILARIN KONUT ALIMINA GETIRILECEK KOLAYLIGA BAGLI OLARAK YABANCI KONUT TALEBININ ARTMASI ONGORULMEKTEDIR. DUZENLEME ILE BIRLIKTE RUSYA, AZERBEYCAN, IRAN, IRAK, KATAR, BIRLESIK ARAP EMIRLIKLERI VE DIGER ARAP ULKELERINDEN TALEP GELMESI BEKLENMEKTEDIR.

TURKIYE INSAAT MALZEMESI SANAYICILERI DERNEGI (IMSAD) NISAN 2014 AYLIK SEKTOR RAPORUNA GORE; INSAAT SEKTORU 2013 YILINDA %7.1 BUYUME GOSTERIRKEN, ULKE EKONOMISI 2013 YILININ %4 BUYUME ILE KAPATTI. BOYLECE INSAAT SEKTORU BUYUMESI 2013 YILINDA ULKE BUYUMESININ UZERINDE PERFORMANS SERGILEDI.
INSAAT SEKTORU 2013 YILININ ILK CEYREGINDE %5.8, IKINCI CEYREGINDE %7.6, UCUNCU CEYREGINDE %8.6, SON CEYREGINDE ISE %6.2 BUYUME GOSTERDI.

INSAAT SEKTORUNDE 2013 YILINDA YASANAN %7.1’LIK BUYUMENIN TAMAMI KAMU INSAAT HARCAMALARINDAKI BUYUMEDEN KAYNAKLANIRKEN, OZEL SEKTOR INSAAT HARCAMALARI 2013 YILINDA %0.7 DARALMA GOSTERDI.
2013 YILINDAKI INSAAT SEKTORU BUYUMESININ KAMU INSAAT HARCAMALARI BUYUMESINDEN DESTEK BULDUGUNU DIKKATE ALDIGIMIZDA; SEKTORDE KAMU HARCAMALARININ AZALMASI ILERLEYEN DONEMLERDE SEKTOR BUYUMESINI OLUMSUZ ETKILEYEBILIR.

TURKIYE INSAAT MALZEMESI SANAYICILERI DERNEGI (IMSAD) NISAN 2014 AYLIK SEKTOR RAPORUNA GORE; INSAAT SEKTORU 2013 YILINDA %7.1 BUYUME GOSTERIRKEN, ULKE EKONOMISI 2013 YILININ %4 BUYUME ILE KAPATTI. BOYLECE INSAAT SEKTORU BUYUMESI 2013 YILINDA ULKE BUYUMESININ UZERINDE PERFORMANS SERGILEDI.
INSAAT SEKTORU 2013 YILININ ILK CEYREGINDE %5.8, IKINCI CEYREGINDE %7.6, UCUNCU CEYREGINDE %8.6, SON CEYREGINDE ISE %6.2 BUYUME GOSTERDI.

INSAAT SEKTORUNDE 2013 YILINDA YASANAN %7.1’LIK BUYUMENIN TAMAMI KAMU INSAAT HARCAMALARINDAKI BUYUMEDEN KAYNAKLANIRKEN, OZEL SEKTOR INSAAT HARCAMALARI 2013 YILINDA %0.7 DARALMA GOSTERDI. (TABLO 3: KAMU VE OZEL SEKTOR INSAAT HARCAMALARI BUYUMESI)
2013 YILINDAKI INSAAT SEKTORU BUYUMESININ KAMU INSAAT HARCAMALARI BUYUMESINDEN DESTEK BULDUGUNU DIKKATE ALDIGIMIZDA; SEKTORDE KAMU HARCAMALARININ AZALMASI ILERLEYEN DONEMLERDE SEKTOR BUYUMESINI OLUMSUZ ETKILEYEBILIR.

2014 YILININ ILK 3 AYINDA KONUT SATISLARI %5.9 GERILEYEREK 257.853 ADET OLARAK GERCEKLESTI.
YILIN ILK AYINDA KONUT SATISLARI BIR ONCEKI YILIN OCAK AYINA GORE %0.2 ARTIS GOSTERIRKEN, SUBAT AYINDA KONUT SATISLARI ONCEKI YILIN AYNI DONEMINE GORE %5.5 GERILEDI. MART AYINDA ISE KONUT SATISLARI BIR ONCEKI YILIN AYNI DONEMINE GORE %10.6 GERILEDI.
YILIN ILK 3 AYINDA BIRINCI EL KONUT SATISLARINDAKI GERILEME %1.3 ILE SINIRLI OLURKEN, IKINCI EL KONUT SATISLARI %9.6 GERILEDI. 2014 YILININ BASLARINDA KONUT SATISLARINDAKI GERILEME GENEL OLARAK IKINCI EL KONUT SATISLARINDAKI DUSUSTEN KAYNAKLANMISTIR.
2013 YILI ILE KONUTA GELEN KDV DUZENLEMESINDE; 1 OCAK 2013 TARIHINDEN ONCE RUHSATI ALINAN PROJELERIN %18 KDV’DEN MUAF TUTULMASI INSAAT RUHSATI DAHA ONCEDEN ALINMIS OLAN KONUT PROJELERINE TALEBI ARTIRMISTIR. 1 OCAK 2013’TEN ONCE RUHSATI ALINAN PROJELERDE %18 KDV UYGULANMAYACAK OLMASI 2013 YILININ ILK DONEMLERINDE TALEBI ONE CEKMISTIR.

SONUC
GAYRIMENKUL SEKTORUNUN GELISIMINI ETKILEYECEK BIRCOK FAKTOR BULUNMAKLA BIRLIKTE; ULKEMIZDE SEKTORDEKI BUYUME HIZINI YAVASLATACAK UNSURLARLA BERABER, SEKTORDE BUYUMEYI DESTEKLEYECEK DE BIRCOK FAKTOR BULUNMAKTADIR.
FAIZ ORANLARI, KREDI SINIRLAMASI VE KONUTTA KDV DUZENLEMESI GIBI UNSURLAR SEKTORU OLUMSUZ ETKILEYECEK UNSURLAR OLARAK KARSIMIZA CIKSA DA; ULKEMIZDE HIZLI NUFUS ARTISI, KENTSEL DONUSUM PROJELERI, UCUNCU KOPRU PROJESI ILE YENI KONUT PROJE ALANLARININ ON PLANA CIKMASI VE MUTEKABILIYET YASASI ILE YABANCIYA KONUT SATISINDA BEKLENEN ARTIS GAYRIMENKUL SEKTORUNU HALA CAZIP KILMAKTADIR. AYRICA 2013 YILI ILE GELEN YENI KDV DUZENLEMESINDEN KENTSEL DONUSUM PROJELERI MUAF TUTULMUSTUR.
OZELLIKLE FAIZ ORANLARININ YUKSEK SEYRETMESI VE KONUTTA KDV DUZENLEMESI KISA VE ORTA VADEDE SEKTOR GELISIMINI OLUMSUZ ETKILEYEBILIR. BUNUNLA BERABER ULKEMIZDE OZELLIKLE BUYUK SEHIRLERDEKI YENI KONUT YATIRIMLARI HALA TALEP CEKMEKTEDIR. AYNI ZAMANDA MUTEKABILIYET YASASI ILE YABANCILARA KONUT ALIMININ ONUNUN ACILMASI DA SEKTORE YONELIK OLUMLU BEKLENTILERIMIZI KORUMAMIZI SAGLAMAKTADIR. OZELLIKLE BUYUK PROJELERE YONELIK YABANCI ILGISININ SEKTOR GELISIMINI OLUMLU ETKILEMESINI BEKLEMEKTEYIZ.
SONUC OLARAK MEVCUT KONUT ARZINI KARSILAYACAK YETERLI TALEBIN HALA BULUNDUGUNU VE SEKTORDEKI BUYUMENIN AZALARAK DA OLSA DEVAM ETMESINI BEKLEMEKTEYIZ. EKONOMIK BUYUME ILE BAGLANTILI OLAN GAYRIMENKUL SEKTOR BUYUMESININ 2014 YILINDA TURKIYE GSYH BUYUMESININ UZERINDE BIR PERFORMANS SERGILEMESINI BEKLEMEKTEYIZ. ATIG YATIRIM OLARAK BIZIM 2014 YILI TURKIYE BUYUME BEKLENTIMIZ %2.4 SEVIYESINDE. GAYRIMENKUL VE INSAAT SEKTORU BUYUMESININ ISE ULKE BUYUMESININ UZERINDE %2.5 ILE %4 ARASI BIR PERFORMANS GOSTERMESINI ONGORMEKTEYIZ.
GAYRIMENKUL SEKTOR BEKLENTILERIMIZI, BORSA ISTANBUL ENDEKSI’NDE ISLEM GOREN GMYO SIRKETLERI ILE BERABER DEGERLENDIRDIGIMIZDE; OZELLIKLE CAZIP PROJELER VE YATIRIMLAR PLANLAYAN SIRKETLERIN 2014 YILINDA ON PLANDA OLACAGINI DUSUNMEKTEYIZ.
ILERLEYEN DONEMLERDE GAYRIMENKUL SEKTORUNDE FAALIYET GOSTEREN HISSELER ICIN DE SPESIFIK RAPORLARIMIZ CIKACAK VE SIZ DEGERLI YATIRIMCILARIMIZ ILE PAYLASILACAKTIR.

YESIM COBAN / ARASTIRMA UZMAN



ATIG YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S
WWW.ATIG.COM.TR





**RAPORUN TAMAMI EKTEKI DOSYADA BULUNMAKTADIR***

YASAL UYARI

BURADA YER ALAN YATIRIM BILGI, YORUM VE TAVSIYELERI `YATIRIM DANISMANLIGI`
KAPSAMINDA DEGILDIR. YATIRIM DANISMANLIGI HIZMETI, ARACI KURUMLAR, PORTFOY
YONETIM SIRKETLERI, MEVDUAT KABUL ETMEYEN BANKALAR ILE MUSTERI ARASINDA
IMZALANACAK YATIRIM DANISMANLIGI SOZLESMESI CERCEVESINDE SUNULMAKTADIR.
BURADA YER ALAN YORUM VE TAVSIYELER, YORUM VE TAVSIYEDE BULUNANLARIN KISISEL
GORUSLERINE DAYANMAKTADIR. BU GORUSLER MALI DURUMUNUZ ILE RISK VE GETIRI
TERCIHLERINIZE UYGUN OLMAYABILIR. BU NEDENLE, SADECE BURADA YER ALAN
BILGILERE DAYANILARAK YATIRIM KARARI VERILMESI BEKLENTILERINIZE UYGUN
SONUCLAR DOGURMAYABILIR

-MATRIKS-