`2015 zorlu ve çok riskli olacak`

Coface, 2015 yılında küresel toparlanmanın zorlu ve çok riskli bir süreçten geçeceğini belirtti.

Alacak sigortası şirketi Coface'ın 2015 yılındaki ekonomik toparlanmaya ilişkin öngörülerinin yer aldığı raporda şu bilgilere yer verildi:

 
Küresel ekonomi kademeli bir toparlanma yolunda ilerliyor. 2008 krizi öncesine göre daha az canlı olmakla birlikte, küresel büyüme ılımlı düzeyde yükselen bir eğilim izlemeye devam ediyor: 2013 yılında %2,7 ve 2014 yılında %2,8 olarak gerçekleşen küresel büyümenin, 2015 yılında %3,1 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Hem gelişmiş ekonomilerde (2014’teki %1,7’den 2015’te %2,1’e) hem de yükselen ekonomilerde (%4,2’den %4,3’e) hafif iyileşmeler bekleniyor. 
 

Coface gelişmiş ekonomilerdeki risk değerlendirmesinde temkinli bir iyimserliğe sahip.
 

İlk olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nde sağlam bir iç talebe ve örneğin otomotiv sektörü gibi reel sanayideki yeniden canlanmaya (şirketler kapasitelerin yüzde 90’ını kullanıyor) dayalı olarak güçlü bir büyüme bekleniyor (2015 yılında %2,9). Şirketler, artan kaya gazı üretimi ve düşen petrol fiyatları sayesinde enerji maliyetlerinde yaşanan düşüş ve aynı zamanda sınırlı ücret artışları gibi maliyetlerdeki çok yönlü azalmalardan yararlanıyor. 
 

Çelik sektörü riskin yüksek olarak değerlendirildiği tek sektör olurken, kimyasal, tekstil, taşımacılık ve otomotiv sektörleri Coface’ın sektör risk barometresinde en iyi değerlendirme olan düşük risk kategorisinde yer almıştır.
 

Avrupa’da ise çok daha yavaş ancak fark edilir bir iyileşme bekleniyor. Euro Bölgesi’nde 2013 yılında %-0,3 ve 2014 yılında %0,8 olarak gerçekleşen büyümenin 2015 yılında %1,2’ye ulaşması bekleniyor. Kısa süre önce İspanya’nın, Almanya’nın ve Avusturya’nın değerlendirme notlarının yükseltilmesinin ardından, Coface yeni bir iyileşme daha açıklıyor  Portekiz’in “B” olan değerlendirme notu pozitif izlemeye alındı. Kurtarma programından çıkan ülkenin 2015 yılında %1,2 büyümesi bekleniyor. Şirketlerin finansal durumu da kademeli olarak iyileşiyor, kar marjları toparlanıyor ve iflaslar azalıyor.
 

Fransa ve İtalya’da da şirketlerin finansal durumlarında iyileşme kaydediliyor. Coface özellikle Hükümet’in uyguladığı ‘sorumluluk anlaşması’ ve düşen petrol fiyatları sonucunda Fransız şirketlerinin kar marjlarının 2015 sonuna kadar %31,1’e yükselmesini bekliyor (2009 seviyeleri ile aynı düzeyde). Bununla birlikte, düşük enflasyon ortamı ve Euro Bölgesi’nde artan siyasi riskler (hükümetlerin reform uygulama kapasitelerine ilişkin belirsizlikler, Avrupa Birliği düzenine karşı çıkan partilerin artan popülerliği) sebebiyle şirketler yatırım kararlarında oldukça temkinli davranmaya devam edecektir. 
 

Avrupa’da, düşük enflasyonun kalbinde nakit tutma davranışı yatıyor. Aslında, ağırlığını halen koruyan kamu ve özel sektör borç yükü, gelirlerin büyük bir oranının borç geri ödemeleri için kullanıldığı anlamına geliyor. Bununla birlikte, kendisi de bu düşük talepten kaynaklanan negatif enflasyon, borcun reel değerinde bir artışa yol açıyor.

Dolayısıyla, kamu ve özel sektör borçlarındaki azalma deflasyonist baskıları sürdürüyor ve bu baskılar borç azaltımını daha da karmaşık hale getiriyor. Bu bağlamda, Avrupa Merkez Bankası’nın atak tutumu, deflasyon krizinin önlenmesi için hem şirketler hem de hanehalklarına yönelik güvence veren bir çerçeve olarak çok önemlidir. Bununla birlikte, reel ekonomide yatırım iştahını önemli ölçüde arttırabilmek için bu yeterli olmayacaktır. 

 
Coface Baş Ekonomisti Yves Zlotowski bu durumu şöyle yorumluyor: 

 
"Devletlerin borç krizi sonrasında, Avrupa şu anda karşıt bir risk keşfetmiştir  toparlanmayı önemli ölçüde etkileyen ve deflasyonist baskıları besleyen ağır borç yükü riski. Başta Rusya-Ukrayna jeopolitik krizi olmak üzere sonucu halen belirsizliğini koruyan jeopolitik olaylar da büyümeyi kısıtlıyor ve bunlar ekonomideki oyuncuların moralini bozuyor. Son olarak, Avrupa’da siyasi riskin geri gelmesi de güveni etkiliyor. Bu bakımdan, 2015’e damgasını vuracak seçimler önemli testler olacaktır."

 
Büyüme performansları genel olarak güçlü olmakla birlikte, yükselen ülkeler sermaye çıkışlarının ve kurlarda tekrarlayan gerilimlerin öne çıktığı geleneksel krizlerin dönüşünden etkileniyor. 2009 yılından bu yana altı kırılgan para biriminde (Brezilya, Hindistan, Endonezya, Türkiye, Güney Afrika ve Rusya) gözlenen volatilite bunun bir örneğini ortaya koyuyor. Ekonomik yavaşlama, artan özel sektör borcu ve kurlarda üst üste yaşanan değer kayıpları, Coface’ın bazı ülkelerin değerlendirmelerini aşağı yönlü olarak gözden geçirmesine yol açmıştır. En son olarak, Türkiye’nin notu B’ye (2015 için %3,5) Rusya’nın değerlendirme notu ise C’ye (2015 için %-3,0) düşürülmüştür.

Bununla birlikte, şirketler risk altında olsa da yükselen ülkelerde sistemik yapıdaki krizlerin artık bir kural olmadığını belirtmek gerekir. Bankalar artık daha güçlü ve kamu maliyesi daha sağlam. Kısacası, büyük yükselen ülkelerin hiçbiri acil bir durumda IMF’e başvurmak zorunda kalmamıştır. 2014'de özellikle iki Latin Amerika ülkesi dış likidite ile ilgili büyük riskler karşısında testten geçmiştir: Venezuela ve Arjantin. Her iki durumda da, Çin son çare olarak “likidite sağlayıcı” rolü oynamıştır.

 
Öte yandan, bazı ülkeler izledikleri olumlu eğilimler ile kendilerini diğerlerinden ayrıştırabilmiştir. Değerlendirme notu C olan Vietnam, kurda istikrar sağlaması, daha pahalı ürün pazarına yönelmesi (elektronik ürün ihracatındaki dinamizmin gösterdiği gibi) ve zorlu bir iş ortamına rağmen özellikle Kore’den olmak üzere yabancı yatırım çekmesi sayesinde olumlu izlemeye alınmıştır.
 
Coface, savaşın sona erdiği 2009 yılından bu yana kaydettiği güçlü ve istikrarlı büyüme performansı ve azalan bütçe açığı sebebiyle Sri Lanka’nın notunu da B’ye yükseltmiştir.

 
Coface’a göre Çin şirketleri tehlike bölgesine girmiştir, dolayısıyla ülke risk değerlendirme notu A3 olan Çin için negatif izleme kararı açıklanmıştır. Şu anda, şirketler birkaç zorluk ile karşı karşıyadır ve yavaşlama teyit edilmiştir. Coface 2015 yılı için %7’lik bir büyüme bekliyor. Metalürji ve inşaat da dahil olmak üzere bazı sektörlerde aşırı kapasite sorunu devam etmektedir. 

 
Hepsinden önemlisi, borçluluk endişe verici bir seviyeye ulaşmıştır. Coface özel sektör borucunun GSYH’nın %200’ü seviyesinde olduğunu tahmin etmektedir. Banka kredileri GSYH’dan daha hızlı artmaya devam etmektedir. Buna, çok şeffaf olmayan ve bazen fahiş faiz oranlarının uygulandığı gölge bankacılıktan temin edilen finansman da eklenmelidir.

Risk artışının bu aşaması kaçınılmazdır ve Çin’de büyümenin “normalizasyonu” için içsel bir olgudur. Yetkililerin kapasite fazlalıklarını azaltmak amacıyla yatırım aleyhine tüketimi destekleme istekleri, şirketlerin devasa borç yüklerinin sistematik olarak yeniden finansmanının artık mümkün olmayacağı anlamına geliyor. Dolayısıyla, daha durgun ancak orta vadede daha sürdürülebilir bir yurt içi ekonomik faaliyet bağlamında Çin şirketlerinin 2015 yılında ödeme güçlükleri yaşayacaklarını tahmin ediyoruz.