Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi ve üretim merkezi Çin, yeni tip corona virüs (Kovid-19) salgını nedeniyle son 28 yılın en kötü ekonomik performansını ortaya koyarken, uzmanlar söz konusu rakamların diğer ülkeler açısından "gösterge" niteliği taşıdığını, tüketim malları ve hizmet sektöründe daha uzun bir süre negatif etkinin devam edeceğini öngörüyor.
Çin'de bugün açıklanan verilere göre, ülkede gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) ilk çeyrekte yıllık yüzde 6,8 geriledi. Söz konusu oran, Çin hükümetinin 1992'den bu yana yayımladığı resmi büyüme rakamları arasında en kötü performansa işaret etti. Ülke ekonomisi ilk çeyrekte geçen yılın son çeyreğine kıyasla da yüzde 9,8 daraldı.

Çin'in büyüme verisine yönelik farklı kurumların gerçekleştirdiği piyasa beklentileri yüzde 6 ila 9 arasında değişse de bazı ekonomistler çift  haneye varan daralmadan bahsediyordu.

Ülke ekonomisi geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 6, çeyreklik bazda yüzde 1,5 büyüme kaydetmişti.

Virüsün ilk merkezi olan, hastalığın seyri ve alınan önlemlerin etkisi  açısından baz alınan ülke konumuna gelen Çin'de, corona virüs salgınının  yayılımının düşürülmesi amacıyla fabrikalar kapatılmış, seyahat ve sokağa çıkma  yasakları getirilmişti. Tüm bunlar tedarik zincirinin merkezi konumundaki Çin'den  başlayıp, tüm dünyada etkisini gösteren, hem arz hem de talep kaynaklı küresel  bir krizin başlangıcı olmuştu.

Bu açıdan Çin'de açıklanan ilk çeyrek büyüme rakamları, diğer ülkeler  açısından da corona virüs salgınının ekonomilere etkisinin boyutunu göstermesi  açısından önem taşıyor.

"HİZMET SEKTÖRLERİ DE KRİZ MODUNDA KALMAYI SÜRDÜRÜYOR"

Çin'in ilk çeyrek GSYH verilerini değerlendiren Nordea Markets Asya  Başekonomisti Amy Yuan Zhuang, ülke ekonomisinin önceki faaliyet seviyelerine  dönmesinin daha uzun bir süre alacağını belirterek, "Özellikle tüketim malları ve  hizmet sektöründe daha uzun bir süre negatif etkinin devam edeceğini  düşünüyorum." dedi.

Corona virüs salgınını ilk yaşayan ülke olan Çin'in, hem hastalığın gösterdiği yayılım grafiği açısından hem de GSYH rakamları açısından dünyanın  geri kalanının bir adım önüne geçtiğini vurgulayan Zhuang, durgunluğa yol açan önlemlerin etkisiyle, ekonominin ocak ve özellikle şubat ayı boyunca sert bir  darbe aldığını, bunun hiç şaşırtıcı olmadığını söyledi.

Zhuang, Çin'in ilk çeyrek GSYH verilerine ilişkin kendi  beklentilerinin yüzde 6,5 daralma yönünde olduğunu anımsatarak, şunları kaydetti:

"Rakamlar bizim öngörülerimizden daha kötü bir performansa işaret  etti. Öte yandan yüzde 6,8'lik daralma, çeyreklik bazdaki verinin açıklanmaya  başladığı 1992'den bu yana en kötü performans olarak öne çıkıyor. Çin'de mart ayı  başından bu yana kısıtlamaların kaldırılması ve iş hayatının devam etmesi için  ortaya konan çabalara rağmen, çoğu sektörün corona virüs öncesi seviyelere dönmesi  çok daha uzun sürecek. Her ne kadar büyük sanayi şirketleri faaliyetlerini  sürdürse de daha küçük olan şirketler hala normal kapasitenin yüzde 20 altında  çalışıyor. Restoran, seyahat ve spor salonları gibi çevrimdışı hizmet sektörleri  de kriz modunda kalmayı sürdürüyor.

Verinin açıklanmasının ardından Çin yuanının dolar karşısında çok  fazla bir hareket göstermediğine değinen Zhuang, bunda verinin daha önce  fiyatlanmasının ve piyasadaki risk algısının pozitif tarafta kalmasının etkili  olduğunu dile getirdi.

"TÜKETİCİLERİN YÜZDE 65'İ GELİR KAYBI BEKLİYOR"

Amy Yuan Zhuang, Çin'de perakende satışların martta yıllık 15,8 ve  sanayi üretiminin yüzde 1,1 düşüş kaydettiğini anımsatarak, piyasada perakende  satışların yüzde 10 ve sanayi üretiminin yüzde 7,3 gerilemesinin beklendiğini  ifade etti.

Sanayi üretiminin mart ayında toparlandığına, perakende satışlarda çok  az iyileşme görüldüğüne dikkati çeken Zhuang, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) daha çok ihracata yönelik faaliyet gösteriyor. Bu nedenle KOBi'lerin ikinci çeyrekte tüm dünyadaki  kısıtlamalar ve karantina önlemlerin etkisiyle olağanüstü düzeyde büyük bir darbe alması beklenebilir. Hükümet, ekonomi için kritik önem taşıması dolayısıyla  KOBİ'lere destekler sundu. Öyle ki toplam istihdamın yaklaşık yüzde 80'ini ve  GSYH'nin yaklaşık yüzde 70'ini KOBİ'ler oluşturuyor. Çin'de KOBİ'ler, daha büyük  şirketlere kıyasla daha yenilikçi olma eğilimi de gösteriyor ve bu da onların  hükümet tarafından değer görmesini sağlıyor."

Zhuang, artan iş ve gelir güvensizliğinin, tüketim malları ve hizmet  sektörünün normal faaliyete dönmesi için en büyük engel olduğunu dile getirerek,  "Yakın zamanda yapılan bir tüketici araştırması, katılımcıların yüzde 65'inin  hafif ve şiddetli bir gelir kaybı beklediğini ortaya koydu. Bu muhtemelen Pekin  için büyük bir endişe kaynağıdır." şeklinde konuşmasını tamamladı.

"ÇİN BİTKİN BİR TOPARLANMA İÇİNDE"

Capital Economics Üst Düzey Çin Ekonomisti Julian Evans-Pritchard da  Çin'in mart ayı verilerinin ülkenin en kötüsünü geride bıraktığına dair geniş  sinyallere katkıda bulunduğunu belirterek, "Buna karşın üretimdeki düşüşün  yetkililerin bile iddialarından daha derin olduğundan şüpheleniyoruz." dedi.

Aylık bazda bakıldığında verilerin iyileşmeye işaret etse de ekonomik  faaliyetin geri dönmesi için ortaya konulan çabalara bakıldığında nispeten zayıf  kaldığını aktaran Evans-Pritchard, "Bu açıdan Çin, bitkin bir toparlanma içinde."  ifadesini kullandı.

Evans-Pritchard ayrıca, ülkede perakende harcamaların ilk çeyrekte  yüzde 19 düşerken, ihracatın yüzde 13'ten fazla gerilediğini, sabit kıymet  yatırımının da yüzde 16 azaldığını sözlerine ekledi.