Husiler petrolün boğazına sarıldı

Yemen'de isyancı Husileri Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne bağlayan Bab’ül Mandab Boğazı’na hâkim noktalardan çıkartmadaki başarısızlık, petrolü pazarlara ulaştırmanın ne kadar hassas dengelere bağlı olduğunu ortaya koydu. Habertürk'ten Seçkin Ürey'in haberine göre, Bab’ül Mandab, dünyada deniz trafiğinin geçici olsa bile aksaması halinde enerji fiyatlarının anında tepki vereceği ‘7 boğum’ arasında yer alıyor.
 
2013’e ait eldeki son rakamlara göre, dünyada günde üretilen ortalama 90.1 milyon varil petrol ve ona eşdeğer rafine ürünün 56.5 milyon varili denizyoluyla taşınıyor. Bunun toplam 47.6 milyon varili her gün 7 boğumdan geçiyor.
 
Bab’ül Mandab’tan geçen günlük petrol ve rafine ürün miktarı ise 3.8 milyon varil. İstanbul ve Çanakkale boğazları da yedi boğumdan biri kabul ediliyor. Boğumlar dünya enerji ve ticaret dengesi için kritik önem taşıdığı için Husileri durdurmaya çalışan Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun savaş gemileri ağırlıkla Bab’ül Mandab’ın güvenliğini sağlıyor. Bab’ül Mandab ve Türkiye’deki boğazlar dışındaki boğumların önemleri ise şöyle:

EN ÖNEMLISI HÜRMÜZ

HÜRMÜZ BOĞAZI: 17 milyon varille denizlerde taşınan petrolün yüzde 30’u her gün buradan geçiyor. Hürmüz’den geçen petrolün yüzde 85’i Hindistan, Çin, Güney Kore ve Japonya’ya gidiyor. Dünya sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ticaretinin yüzde 30’una ev sahipliği yapıyor.

MALAKKA BOĞAZI: Doğu Asya’ya ulaşmanın en kısa yolu olan Endonezya ile Malezya arasındaki Malakka’dan günde 15.2 milyon varil petrol geçiyor. Malakka trafiğe kapanırsa Pasifik ile Hint Okyanusu arasındaki takımadaların dar boğazlarını kullanmak gerekiyor. Uzun gecikmelere neden oluyor.

SÜVEYŞ KANALI: Kanal ve paralel boru hattından her gün 4.5 milyon varil petrol taşınıyor. Basra Körfezi ve Arap Yarımadası’ndan Akdeniz’e ulaşan petrolün yüzde 68’i Avrupa, yüzde 16’sı ise ABD’ye gidiyor. Süveyş’ten Kızıldeniz’e giden ürünün son durağı Asya ülkeleri oluyor.

DANİMARKA BOĞAZLARI: Rusya’nın 2005’ten sonra ham petrol ihracında önceliği Baltık Denizi’ndeki limanlarına vermesiyle açık denizlere tek geçiş noktası olduğu için stratejik önem kazandı. Günde geçen 3.3 milyon varilin 100 bini hariç tamamı Rus petrolünden oluşuyor.

PANAMA KANALI: Tanker boyutları sürekli büyüdüğü için artık sınırlı kapasiteyle günlük 800 bin varil petrolün geçişine sahne oluyor. Genişleme çalışmaları tamamlandığında geçen miktarda hızlı yükseliş olacağı öngörüldüğü için önemini koruyor.

BORU HATLARI ALTERNATİF DEĞİL

7 boğumun güzergâhına alternatif olacak boru hatları bulunuyor. Yeni boru hatlarının inşası da devam ediyor. Ancak şu an var olan ve inşası devam eden hiçbir boru hattının kapasitesi, herhangi bir boğumun kapanması halinde onun yükünü taşıyacak durumda bulunmuyor. Örneğin Hürmüz’e alternatif hatlar 8.2 milyon varil kapasiteye sahip.

"TÜRKİYE'NİN TRAFİĞİ ÇOK YOĞUN VE NAVİGASYON ZOR"

İstanbul ve Çanakkale boğazları tek bir boğum olarak kabul ediliyor. İki boğazdan 2013’te günde 2.9 milyon varil petrol veya ona eşdeğer rafine ürün geçti. Bunun yanında yılda ortalama 48 bin gemi iki boğazı kullanıyor.
 
Bir devlet kurumu olan ABD Enerji Bilgilendirme Dairesi’nin Kasım 2014’te yayımladığı raporda, İstanbul ve Çanakkale boğazları genişlikleri ve petrol harici gemi geçişi de dikkate alındığında en yoğun trafiğe sahip olan boğum olarak tanımlanıyor. Ayrıca iki boğazın coğrafi özellikleri de dikkate alındığında navigasyonun çok zor olduğuna dikkat çekiliyor. Boğazlar, Batı ve Güney Avrupa’ya gidecek Rus, Azeri ve Kazak petrolünün tek deniz geçişini sağlıyor. Ancak Baltık limanlarına yöneldiği için Rus petrolünün ağırlığı geriliyor.