BDDK, likidite risk yönetiminin etkinliğinin ve yeterliliğinin sağlanmasını amaçlayan ilkelerin yer aldığı "Likidite Riskinin Yönetimine İlişkin Rehberi"ni yayımladı.
Rehberde, etkin ve yeterli bir likidite riski yönetiminin, söz konusu ilkeler doğrultusunda banka faaliyetlerinin karmaşıklığı ve büyüklüğü de dikkate alınarak konsolide ve konsolide olmayan yapıya uygun icra edilmesinin beklendiği belirtildi.
Bankalarda faaliyetlerin emin bir şekilde sürdürülmesini temin edecek strateji, politika ve prosedürlerin yer aldığı etkin bir likidite riski yönetim yapısının oluşturulması gerektiği ifade edilen rehberde, üst düzey yönetimin, likidite riskinin, risk iştahı ile uyumlu olarak etkin bir şekilde yönetilmesini ve yeterli likiditenin sürekli olarak elde bulundurulmasını sağlayacak strateji, politika ve prosedürleri geliştirmesi, gerekli uygulamaları hayata geçirmesi önerildi. Rehberde, yönetim kurulunun, likidite riski yönetimine ilişkin strateji, politika ve uygulama sonuçlarını yeterli sıklıkta gözden geçirmesi gerekli bulundu.
Yönetim kurulunun normal ve stresli ekonomik koşullar altında bankanın tür ve büyüklük olarak üstlenebileceği, banka politika ve stratejileri ile uyumlu yazılı bir likidite risk iştahı belirlemesi gerektiği vurgulanan rehberde, bilanço dışı işlemler de dahil tüm önemli faaliyetler bazında likidite riski içeren işlemlerin maliyet, fayda ve risklerinin fiyatlama mekanizmalarında, performans ölçümlerinde ve yeni ürün onaylama süreçlerinde dikkate alınmasının sağlanması için gerekli uygulamalar oluşturulması gerektiği ifade edildi.
Rehberde, likidite riski yönetiminin doğrudan kar sağlayıcı bir yönünün bulunmaması nedeniyle, bazı faaliyetlere likidite tahsisinde aşırı teşvik sağlanarak veya çıkar çatışmasına yol açacak bir yapı kurularak risk yönetim yapısına zarar verilmemesi gerektiği belirtildi.
"LİKİDİTE STRATEJİSİ OLUŞTURMALI"
Söz konusu riskin tespiti, ölçümü, izlenmesi ve kontrolüne ilişkin etkin süreçler tesis edilmesi gerektiğine dikkat çekilen rehberde, bu süreçlerin varlık, yükümlülük ve bilanço dışı işlemlerden kaynaklanan nakit akışlarının belirli zaman dilimleri için kapsamlı olarak tahmin edilmesine yönelik etkin bir yapının kurulmasını da içermesi gerektiği kaydedildi.
Rehberde, bankaların, fonların kaynak ve vadesini etkin şekilde çeşitlendirecek bir likidite stratejisi oluşturmasının önemine değinilerek, kaynak çeşitliliğinin sağlanmasını teminen piyasalardaki varlık ve fon sağlayıcılarla güçlü ilişkiler içinde olunması gerektiğinin altı çizildi.
Her bir kaynaktan kısa süre içerisinde fon temin edebilme kapasitesinin düzenli olarak izlenmesinin önemine dikkat çekilen rehberde, bu kapasitenin sürekliliğini etkileyen unsurların tespit ve yakından takip edilmesi gerektiği bildirildi.
"STRES TESTLERİ YAPILMALI"
Rehbere göre, bankaların, muhtemel likidite zayıflıklarının kaynaklarını tespit edebilmek ve mevcut bilanço içi ve dışı pozisyonunun tespit edilmiş likidite risk iştahıyla uyumlu bir şekilde hareket ettiğinden emin olmak için, bankaya özel, piyasanın geneline ilişkin veya her iki durumu birlikte dikkate alan, kısa süreli veya uzun döneme yayılabilecek sonuçları olan stres testi senaryolarını kullanarak likidite stres testlerini düzenli bir şekilde yapması gerekiyor.
Stres testi sonuçlarının, likidite riski yönetim stratejisi ile politika ve pozisyonlar belirlenirken dikkate alınması ve acil, beklenmedik durum planlarının bu çerçevede hazırlanmasının önemine işaret edilen rehberde, bankaların teminatlı ve teminatsız fon kaynaklarına erişimin ciddi şekilde zorlaştığı veya tamamen durduğu stresli ekonomik koşullar dahil olmak üzere likidite sıkışıklığı yaşanması ihtimaline karşı portföylerinde teminata konu edilmemiş ve yüksek kaliteli likit varlıkları bulundurmaları gerektiğine yer verildi.
Likidite riski ve bu nedenle ortaya çıkan fon ihtiyacının, likiditenin transferine ilişkin yasal, düzenleyici ve operasyonel sınırlamalar dikkate alınarak konsolide edilen ortaklıklar ve işlem yapılan para birimleri bazında aktif olarak izlenmesi ve yönetilmesi gerektiğinin altı çizilen rehberde şunlar kaydedildi:
"Bankaların, normal ve stresli ekonomik koşullar altında, takas ve ödeme sisteminden kaynaklanan yükümlülüklerini zamanında yerine getirebilmek için gün içi likidite pozisyonlarını ve risklerini etkin bir şekilde yönetmesi gerekmektedir. Likidite riski kapsamında teminat olarak kullanılan ve kullanılmayan varlıkların ayrıştırılarak teminat pozisyonları aktif bir biçimde yönetilmelidir. Teminatların teslim edildiği kuruluş ve fiziken tutulduğu yerler ile teminata konu edilen varlıklara ilişkin rehin haklarındaki değişimlerin takvimi dikkatle takip edilmelidir.
Bankaların likidite sıkışıklığının yaşandığı ekonomik kriz dönemlerinde uygulanacak politikaların belirlendiği acil ve beklenmedik durum planına sahip olması, planda, çeşitli stres olaylarının yönetilmesine ilişkin politikalar ile görev ve sorumluluklara yer verilmesi gerekmektedir."
