Doğalgazda arz güvenliği orta vadede pekişecek

Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği  (GAZBİR) Derneği Başkanı Yaşar Arslan, doğalgaz tüketiminde pik gün ihtiyacının  karşılanması için 2017'de devreye girecek yatırımların büyük önem taşıdığını  belirterek, "Yapılacak yeni yatırımlarla 2019'dan sonra bir sorunumuz kalmayacak  gibi görünüyor ama kapasite artsa bile bizim konfor sıcaklığı olan 19-20  derecelerde ısınmayı öğrenmemiz gerekiyor." dedi.

AA muhabirinin doğalgaz sektörüne ilişkin sorularını yanıtlayan  Arslan, Türkiye'nin iletim şebekesinin günlük 200 milyon metreküp kapasiteli  olduğunu hatırlattı.

Son günlerde ise günlük doğalgaz tüketiminin 215 milyon metreküp  seviyesinde gerçekleştiğini ifade eden Arslan, "Elektrik santrallerinde kısıntıya  gidilmeseydi, bu durum sistemi iyice sıkıntıya sokacaktı. Elektrik santrallerinde  kısıntı yapılmasaydı, günlük tüketimde 240 milyon metreküpün üzerine çıkılacaktı.  Bu öngörü ile yapılan şebeke yönetimi uygulamaları ile günlük tüketim 215 milyon  metreküplerde gerçekleşiyor şu anda. Doğalgaz santralleri standart piyasa  şartlarında, günlük 50 milyon metreküp doğalgaz tüketimi yapıyor. Şu anda bu  miktar günlük 20 milyon metreküpe kadar inmiş durumda." ifadelerini kullandı.

'KONUTLARDA TÜKETİM YÜZDE 50 ARTTI'

Türkiye'de genelde yılın son aylarında konut başına günlük tüketimin  6-7 metreküp seviyesinde gerçekleştiğini aktaran Arslan, 10 Aralık'tan bu yana  günlük tüketimin arttığını söyledi.

Arslan, söz konusu artışın 21 Aralık itibarıyla konut başına günlük  tüketimin 11 metreküp ve üzerine çıkmaya başladığını, bu miktarın da konut başına  tüketimde yüzde 50 artış anlamına geldiğini anlattı.

Doğalgazla birlikte kış aylarında günlük elektrik tüketimin de  arttığını ve yükselen talebin fiyatlara da yansıdığını vurgulayan Arslan, şöyle  devam etti:

''Bu artışlarda doğalgazdan elektrik üreten santraller de büyük zarar  görüyor. Bu santralleri batışa götürebilecek bir sıkıntı bu. Doğalgazdan elektrik  üreten santrallerin kendi müşterilerine olan yükümlülüklerini gözardı etmemek  gerekiyor. Bu santraller yükümlülükleri yerine getirebilmek için sistemden  zorunlu olarak yüksek fiyatlı enerjiyi alıyorlar. Bu üreticilerin öngöremeyeceği  veya önleyemeyeceği bir şekilde gerçekleşen bu durum karşısında, EPDK'nın zorunlu  olarak fiyatlara tavan konulması uygulaması getirmesi gerekiyor. Aksi takdirde bu  durum birilerinin zararı, başkalarının ise fahiş kar etmesine neden olacaktır. Bu  durum ise sürdürülebilir bir piyasa yapısı için istenen bir durum değildir.  Doğalgaz arzı elektrik fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Elektrik piyasasında  sağlıklı fiyat oluşumu için doğalgaz ithalatının serbest bırakılması ve fiyatın  serbest piyasa şartlarına uygun olarak bir ticaret merkezinde oluşması  gerekiyor."

'2018'DE ETKİ BİRAZ DAHA HAFİFLEYECEK'

Arslan, doğalgaz arzı noktasında devreye alınacak yatırımların kritik  önemine işaret ederek, "Pik gün ihtiyacının karşılanması için 2017'de devreye  girecek yatırımlar büyük önem taşıyor. Devreye yeni girecek yeni tesisler ve  iletim hattı yatırımlarının kış ortasına yetişecek olması nedeniyle şu anda bir  miktar sıkıntımız var. Ancak 2018 kışında bu etki biraz daha hafifleyecektir."  değerlendirmesinde bulundu.

Arslan, doğalgazda arz sıkıntısı yaşanmaması için hem yatırım hem de  regülasyon anlamında bazı önlemlerle bu durumun çözülmesi gerektiğini belirterek,  şunları kaydetti:

"Yapılacak yeni yatırımlarla 2019'dan sonra bir sorunumuz kalmayacak  gibi görünüyor. 2017'de daha dikkatli davranarak ve piyasadaki regülasyonda bir  takım önlemler alarak, bu durumu çözmek zorundayız. Ancak kapasite artsa bile  konut tüketicisinin alışması gereken bazı hususlar var. Yaptığımız çalışmalar  bize Türkiye’de konfor sıcaklığının Avrupa ülkelerinin çok üzerinde olduğunu  gösteriyor. Şu an Türkiye'de konutların sıcaklıkları 23-24 derecelerde. Kapasite  artsa bile bizim konfor sıcaklığı olan 19-20 derecelerde ısınmayı öğrenmemiz  gerekiyor. 100 metrekare bir evin sıcaklığını 20 dereceden 21 dereceye çıkarmak  için yüzde 7 daha fazla doğalgaz harcıyoruz. 4 derece ilave ısınma için yaklaşık  yüzde 30 daha fazla fatura ödüyoruz. Bu tüketici için büyük bir maliyet olduğu  gibi sistem üzerindeki yükü de çok daha fazla. Çünkü bu kapasite sınırlı bir  dönemde kullanılan fakat sürekli tahsis edilmesi gereken bir kapasitedir. 19  derecelerde ısınma alışkanlığını edinmemiz gerekiyor ki böyle uzun dönemli soğuk  havaların devam ettiği durumlarda pik tüketimi daha normale indirebilelim. 19-20  derece konfor sıcaklığının insan sağlığı için de doğru olduğunu gösteren  araştırmalar var."

Arslan, Tuz Gölü Yeraltı Depolama Tesisinin devreye girecek olması ve  Silivri'deki gaz depolama tesisindeki kapasite artışlarıyla birlikte piyasasının  biraz daha rahatlayacağına dikkati çekti.

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), 14 Aralık itibarıyla  doğalgazdan elektrik üreten santrallerin gaz çekiş miktarlarını azaltmaları için  talimat göndermiş, geçen hafta spot piyasada elektriğin piyasa takas fiyatı  megavatsaat başına bin 900 liraya kadar yükselmişti.