Dolarda yükseliş devam edecek mi?

MAHMUT EKİNCİ/ UZMANPARA

Yeni haftaya düşüşle başlayan ve dün gün içinde 3.1451'e gerileyen dolar/TL, bu seviyelerden yükselişe geçerek 3.1800 ile tüm zamanların zirvesini görmüştü.

Bugün zirveyi 3.1854 ile yenileyen dolar/TL'de yükseliş devam edecek mi? Uzmanlar UZMANPARA'ya değerlendirdi...

KapitalFX Araştırma Uzman ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan, dolardaki yükselişi UZMANPARA'ya değerlendirdi:

"TRY’nin USD’ye karşı diğer GOÜ para birimlerine oranla ayrıştığını gözlemlemekteyiz. Bugüne ilişkin olarak TRY’nin USD’ye karşı %0,53 değer kaybettiği görülmektedir. Diğer benzer para birimleri olan ZAR %0,24, RUB da %0,22 gerilemiştir. Bazı Asya para birimleri ve diğer EMEA ülkelerinde ise USD’ye karşı hafif değer kazancı mevcuttur.

TRY’deki ayrışmanın içerideki yüksek siyasi tansiyonla bağdaştırılması normal. Genel olarak birkaç gündür TRY; Avrupa işlemlerinin başladığı zaman diliminde, ABD işlemlerinin başladığı zaman diliminde ve Borsa İstanbul kapanışından sonra günlük yukarı yönlü ataklar yapmaktadır. Piyasa eğilimi değişmediği sürece daha yukarı seviyelerin hedeflenmesi de olasılık dahilinde. Bu nedenden dolayı bulunduğu mevcut aralığın teknik bir gerekliliği olarak 3,20 ve üzerini görmesi ihtimali çok yüksek. Faiz ve CDS tarafında oldukça iyi dayanmıştık, ancak çözülme emareleri o tarafta da görülüyor. Gösterge tahvilin getirisi %9,50 eşiğini aşmışken 10 yıllık tahvil faizimiz de %10,50 üzerindedir. 2 yıllık faizin %10’a, 10 yıllık faizin de %11’e yaklaşması sıkıntı unsuru olacaktır. Türkiye’nin temerrüt riskini gösteren 5 yıllık CDS’ler de 270 üzerinde, haftalık harekette CDS’i en çok yükselen ülkelerden biriyiz.


Grafik 1: GOÜ CDS’lerinde haftalık değişim oranları, Türk CDS spreadi %3,58 yükseldi. (Kaynak: Bloomberg, KapitalFX Araştırma)

Bugün 3,1853 seviyesinde güncellenen rekorun ilerleyen zaman diliminde yenilenmesi beklentimiz dahilindedir. Tüm dünyanın odaklandığı ABD Başkanlık Seçimi’nden çıkacak sonucun ise küresel ve emsal piyasa ve enstrümanlar üzerinden kısa süreli korele etkisini göreceğiz. Piyasa dostu senaryo olarak görülen Clinton’ın kazanması durumunda bir ihtimal, kısa süreli soluklanma yaşayabiliriz. O da küresel risk iştahındaki artış kaynaklı olacaktır. Ancak bu durumda aynı zamanda USD’nin de yukarı gidecek olması ve TRY’nin az tercih edilmesine yol açan olumlu hikaye eksikliği gibi nedenler, sonrasında kurların yönünü tekrar yukarı çevirmesine neden olacaktır. Trump’ın kazanması halinde ise tüm dünyada emtia ve tahvile olan yönelme GOÜ varlıklarının tamamına baskı yapacaktır ve TRY’nin de değer kayıplarında başı çekme ihtimali yüksek.


Grafik 2: TRY’nin gün içi USD’ye karşı performansı ((Kaynak: Bloomberg, KapitalFX Araştırma)

Aynı zamanda Eylül ayı sanayi üretimi de, Türkiye’nin büyüme görünümü açısından olumsuz işaretler vermiştir. Sanayi üretiminde aylık bazda %3,8, yıllık bazda da %3,1 gerileme görülmesi ile; 3. çeyrekte büyümenin eksi gelmesi, yıllık büyümenin de %3 altında kalma ihtimali artmıştır.

İlgili yorumumuzdan;

Beklentiden ayrışmanın fazla olmasından dolayı gelen verileri sürpriz olarak nitelendirebiliriz. Temmuz ayındaki olağanüstü durumdan sonra Ağustos ayında gelen veriler, bir önceki aya göre toparlanmaya işaret etmişti. Eylül’de ise üretim kanallarının yeniden eksiye geçtiğini görüyoruz. Eylül ayında da sanayi üretiminin zayıf kalmasıyla beraber, 3. çeyrekte takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ortalaması geçen yıla göre daralmaya işaret ediyor. Yaz ayları olmasından dolayı, 3. çeyreğin ağırlığı fazla değil; ancak 4. çeyrekte de farklı bir sinyal alamamaktayız. TİM’in Ekim ayı ihracat verileri de yıllık bazda daralmaya işaret etmektedir, muhtemelen üretim tarafında da bu görünüm teyit edilecektir.

3. çeyrekteki zayıf görünümün büyümeyi aşağı çekmesi beklentimiz sürmektedir. Öncü göstergeler ışığında 3. çeyrekte büyümenin eksi gelmesi de sürpriz olmaz. 4. çeyrekte ise, geçen yılki %5,7 son çeyrek büyümesinden dolayı olumsuz bir baz etkisi gelecektir, yani onu da çok yüksek beklememekteyiz. Biz de yıllık büyüme beklentimiz olan %3,2’yi, aşağı yönlü riskler ağırlıkta olmak kaydıyla korumaktayız.

Bu kapsamda 3,17 destek yapılabilir. Şayet bu seviye destek olursa hareketlerin ekseni bir kademe daha yukarı kayıyor. Muhtemelen böyle bir durumda piyasa gürültüyü ilk etapta 3,17  - 3,23 bandında koparacaktır. İyi senaryoda ise; en iyi ihtimalle 3,10’a doğru gevşeme olabilir, ancak sonrasında oluşacak duruma göre alım fırsatı olarak da bu durumun kullanılabileceğini hatırlamak gerekir."

Meksa Yatırım Araştırma Müdürü ve UZMANPARA yazarı Eren Can Ümüt, doların yükselişini UZMANPARA'ya şöyle değerlendirdi:

"Yurtiçi dolar kurunda hemen hemen her gün yeni rekor seviyeler görmekteyiz. Bugün de yine 3.1850 seviyesinin test edilmesi ile birlikte ‘kurda yeni rekor’ başlıklı haberleri sıkça okuduk. Peki, TL’de görülen değer kaybının bir noktadan sonra durmaya niyeti var mı? Bu soru artık herkesin dilinde. Yakın geleceğe şöyle bir göz attığımızda ise TL lehine hareketler konusunda yeni hikaye oluşacak bir konjonktür bulunmuyor. Yani TL’de değer kazanımları görülse de bu fiyatlamanın kısa vadeli kalma ihtimali bulunuyor. Bu konuda sıkça analiz yazdık fakat gerek solar kuru gerekse sepek kur bazında sürekli rekorların tazelenmesi noktası TL’nin geleceğini şekillendirecek gelişmeleri bir kere daha yorumlamak gerekiyor. Bu konuda hangi gelişmeleri izleyeceğiz şimdi onlara bakalım:

1.       ABD seçimleri sadece Türkiye’yi değil tüm dünyayı etkiliyor. Piyasalarda ki genel kanı ABD’nin 45. Başkanının Hillary Clinton olacağı yönünde. Bu sayede ABD tarihinde ilk defa bir kadın başkana sahip oluş olacak. Tabii bizi ilgilendiren konu bu değil. ABD ile Orta Doğu politikalarına yönelik ciddi bir fikir ayrılığı yaşıyoruz. Obama yönetimi Irak ve Suriye’de IŞİD’e karşı YPG unsurlarını destekleme politikası güdüyor. Clinton ise bu konuda Obama yönetiminin politikalarını desteklediğini açıkça dile getirdi. Yani ABD’de başkanın değişmesi Türkiye’nin jeopolitik risklerinde azalış meydana getirmeyecek. Hatta artış bile yaşanabilir. Rakka ve Musul özelinde yapılan operasyonlar dikkatle izlenmeli.

2.       Analiz yöntemleri içerisinde temel analiz konusunda en temel kuralı hatırlatalım: Bir ülkenin ekonomisine yönelik datalar olumlu gelirse o ülkenin para birimi değer kazanır. Bunun tam tersini de düşünebilirsiniz. Türkiye’nin büyüme oranında ciddi bir yavaşlama emareleri bulunuyor. Son açıklanan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Eylül sanayi üretimi verisi yıllık bazda %3.1 ve aylık bazda ise %3.8 daralma kaydetmiş durumda. Yani üçüncü çeyrekte negatif büyüme bir görülebilir.  Bu kötü performansın yılın son çeyreğine yansıması durumu bulunuyor.

3.       Beklentilerin ötesinde zayıf büyüme performansı -  artan jeopolitik risklerin yanında yurt içerisinde başkanlık sistemine yönelik referandum beklentileri da piyasalarda belirsizliği artıran bir diğer unsur olarak karşımıza çıkıyor.

4.       FED’in Aralık ayında faiz artırma ihtimali ABD dolarının küresel ölçekte değer kazancını hızlandırıyor. Özellikle ABD seçimlerini Clinton’ın kazanması durumunda 14 Aralık tarihli FOMC’de faiz artırımı beklentilerinin daha net bir fiyatlamaya neden olacağını düşünüyoruz. Bu durumun doğal sonucu tasarruf oranı düşük ve cari açık veren ülke piyasalarını tedirgin etmekte… Bilindiği üzere G20 içerisinde ne yüksek cari açık veren ülke Türkiye.

Tüm bu ana hatları ile saydığımız maddelerin önümüzde ki süreçler olması nedeniyle TL üzerinde baskının orta- vadede devam etme ihtimali bir hayli güçlü. Aşağı yönde hareketlerin sınırlı kalması olası durmakta… Bu noktada 3.1500 üzerinde 3.2000 direncine önem verilme.  Bu seviyenin üzerinde yaşanacak fiyatlamalarda 3.2500 seviyesine doğru hareketlerin önü açılabilir. 3.1500 desteğinin altında ise 3.1100 – 3.1000 bölgesini oluşması durumunda TL lehine hareketlerin devam etmesi noktasında karar verici bölge olacaktır."