FETÖ`nün hain darbe girişiminin ekonomiye dolaylı maliyeti 350 milyar dolar
14.07.2020 11:57Son güncelleme : 14.07.2020 16:19
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Åener, 15 Temmuz hain FETÖ darbe teÅŸebbüsünün doÄŸrudan kiÅŸi başı maliyetinin yaklaşık 2 bin dolara tekabül ettiÄŸini belirterek, "Ülke ekonomisine dolaylı maliyeti ise 350 milyar doları bulmuÅŸtur." dedi.
AA
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz'daki hain darbe giriÅŸimi sonrası hızla uygulamaya alınan finansal önlemler sayesinde Türk ekonomisi bu ÅŸoku kısa sürede atlatsa da darbe giriÅŸiminin ekonomiye faturası ağır oldu.
4 yıl önce yaÅŸanan FETÖ'nün hain darbe giriÅŸimi sonrası piyasalar bir anda artan risk algısı sebebiyle zorlu bir döneme girmiÅŸti. Ülkede yaÅŸanan olaÄŸanüstü durum sebebiyle artan riskler, ekonomik göstergeleri negatif yönde etkilemiÅŸ, bunun ilk emareleri de döviz kuru üzerinde görülmüÅŸtü.
14 Temmuz 2016'da günü 2,8778'den kapatan dolar/TL, 15 Temmuz'daki FETÖ'nün hain darbe giriÅŸiminin basına yansıması sonucu yurt dışı piyasalarda satış ağırlıklı bir seyir izleyerek yüzde 5,1'lik artışla 3,0250 seviyesine yükselmiÅŸti.
Araya giren hafta sonu sebebiyle uluslararası piyasaların kapalı olması ve darbe giriÅŸiminin kısa sürede bastırılması, göstergelerin daha da kötüleÅŸmesini engelleyen unsurlar olmuÅŸtu.
Hain FETÖ darbe giriÅŸiminin büyük oranda bastırıldığı pazartesi günü, BIST 100 endeksi 15 Temmuz cuma günkü kapanışa göre günü yüzde 7,08 düÅŸüÅŸle 76.957,61 puandan günü tamamlamıştı. Haftanın devamında da düÅŸüÅŸ eÄŸilimini sürdüren endeks, haftayı yüzde 13,39'luk deÄŸer kaybıyla kapatmıştı.
DARBE GİRİÅİMİ EKONOMİNİN HER ALANINI ETKİLEDİ
Haziranda 6 aylık bir yükseliÅŸ trendinin ardından 107,4 seviyesine yükselen sanayi üretim endeksi, temmuzda 20 puandan fazla gerileyerek 86,9 seviyesine inmiÅŸti.
İhracat ve ithalat tarafı da darbe giriÅŸiminden olumsuz yönde etkilenmiÅŸ, ticari aktivitede önemli bir düÅŸüÅŸ gözlemlenmiÅŸti. İhracat temmuzda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,5 azalmış, yavaÅŸlayan tüketim harcamalarıyla birlikte ithalat da temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,4 düÅŸmüÅŸtü.
Yılın ilk 2 çeyreÄŸinde sırasıyla yüzde 4,5 ve yüzde 4,7'lik büyüme oranını yakalayan Türk ekonomisi, darbe giriÅŸiminin yaÅŸandığı üçüncü çeyrekte mevsimsellikten arındırılmış endekse göre yüzde 0,2 daralmıştı.
15 Temmuz sonrası piyasalarda oluÅŸan tedirginliÄŸin asgari seviyeye indirilmesi için ekonomi yönetimi ve regülatörlerin aldığı birçok önlem sayesinde darbe giriÅŸiminin ekonomiye maliyeti minimuma indirilmeye çalışılmıştı.
Alınan önlemler sayesinde ekonominin kısa sürede eski seviyelere ulaşılması saÄŸlanırken, BIST 100 endeksinin darbe öncesi seviyelere yükselmesi 6 ay sürmüÅŸtü. Sonrasında bir yıl içinde yaklaşık yüzde 50 yükselen BIST 100 endeksi, Ocak 2018'de 120 bin seviyesini görmüÅŸtü.
15 TEMMUZ'UN TÜRKİYE'YE MALİYETİ 350 MİLYAR DOLAR
İstanbul Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Åener, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 15 Temmuz hain FETÖ darbe giriÅŸiminin aynı zamanda Türk ekonomisine karşı da bir darbe olduÄŸunu ifade etti.
Hain FETÖ darbe giriÅŸiminin ülke ekonomisine doÄŸrudan maliyetinin yaklaşık 158 milyar
dolar olduÄŸuna dikkati çeken Åener, "Darbe giriÅŸiminin doÄŸrudan kiÅŸi başı maliyeti yaklaşık 2 bin dolara tekabül ediyor. Ülke ekonomisine dolaylı maliyeti ise 350 milyar doları bulmuÅŸtur." deÄŸerlendirmesinde bulundu.
Åener, darbe giriÅŸimiyle birlikte kredi derecelendirme kuruluÅŸlarının hızlıca not indirimine gittiklerini ancak darbe sonrası ekonomide yaÅŸanan hızlı toparlanma sayesinde bu indirimlerin gerekli olmadığını savundu.
Darbe giriÅŸimi sebebiyle zarar gören ekonomik dinamiklerin iyileÅŸtirilmesi için yoÄŸun çaba sarf eden hükümetin ayrıca çeÅŸitli konularda mücadele etmek zorunda kaldığını belirten Åener, "Darbe giriÅŸiminden sonra ekonomiye dönük yurt dışı kaynaklı manipülatif ataklar da durdurulmaya çalışılmıştır. 2018'de yaÅŸanan kur manipülasyonunu da bu baÄŸlamda deÄŸerlendirmek doÄŸru bir yaklaşım olacaktır." ifadelerini kullandı.
Åener, darbe giriÅŸimi sonrası süreçte yaÅŸananlarla birlikte Türkiye'ye doÄŸrudan yabancı sermaye giriÅŸlerinde gözle görülür bir yavaÅŸlama yaÅŸandığını, 2016'da 16 milyar dolar olan bu tutarın 2019'da 8,6 milyar dolara kadar gerilediÄŸine dikkati çekti.
15 Temmuz öncesinde yüzde 8 seviyesinde bulunan politika faizinin darbe giriÅŸimiyle birlikte ciddi ÅŸekilde yükseldiÄŸini bildiren Åener, "Darbe giriÅŸiminin negatif etkileriyle birlikte politika faizi 2018'de yüzde 24'lere kadar çıktı. Hükümetin ve TCMB'nin yoÄŸun çabalarıyla bu oran tekrar tek haneli rakamlara gelse de aradan geçen süre zarfında, Türkiye önemli bir bedel ödemek zorunda kalmıştır." deÄŸerlendirmesinde bulundu.