Kritik veri için uzmanlar ne dedi?

UZMANPARA

Yılın ilk enflasyon rakamları açıklandı.

Ocak ayında aylık bazda yüzde 2.46, yıllık bazda ise yüzde 9.22 artış kaydeden enflasyon, beklentileri aşarak kötü sürpriz yaptı.

Açıklama öncesi 3.74 seviyesinde seyreden dolar/TL, kritik veri sonrası aynı seviyeden işlem gördü.

İşte uzmanların enflasyona ilişkin değerlendirmeleri...

KapitalFX Araştırma Müdür Yardımcısı ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan, kritik veri hakkında şunları söyledi:

Mart ayından sonra enflasyonun en az 3 ay çift hanede seyretmesini öngörüyoruz...

"Türkiye’de Ocak ayında tüketici fiyatları aylık bazda %2,46 artış gösterdi. Enflasyonda geçen yıla göre oldukça yüksek olan aylık artışın etkisiyle beraber yıllık enflasyon artışı da %9,22’ye yükseldi. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden I göstergesi artık yeni düzenleme ve sepet ağırlıklandırması sonrası C olarak değişti. Bu gösterge de %7,74 seviyesine ulaştı. Üretici fiyatlarındaki artışta da maliyet baskısının piyasa beklentilerinin de üzerinde artış gerçekleştirdiğini gözlemliyoruz. Bir önceki aya göre %3,98 artan üretici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre de %13,69 artış gösterdi.


Grafik 1: Manşet TÜFE vs. çekirdek TÜFE (Kaynak: TÜİK, Bloomberg, KapitalFX)

Sepetin yeniden ağırlıklandırılması sonrasında açıklanan ilk veriler çerçevesinde, ekonomist beklentileri ve resmi beklentilerin de üzerinde bir enflasyon gerçekleşmesi olduğunu görmekteyiz. Hafta içinde açıklanan İstanbul Ticaret Odası (İTO) verileri aylık martışın %2 üzerinde gerçekleşebileceğini ortaya koymuştu. Böylece enflasyon %9 – 9,5 bandına girmiş oldu. Tabii %2,46’nın biraz aşırı bir artış olduğunu da belirtmek gerekir.

Alt kalemleri incelediğimizde bir önceki aya göre %6,37 artan gıda ve alkolsüz içecekler, %4,66 artan sağlık ve %3,24 artan ulaştırma kalemlerinin etkili olduğunu görmekteyiz. Kur geçişkenliği fiyatların üzerinde etki etmekle beraber, fiyat ayarlamalarının da etkisi Ocak ayını biraz daha özel kılmaktadır. Mevsimsel koşullar ve hava şartları gıda enflasyonunu sebze ve meyve özelinde artırmış görünüyor. Enerji fiyatlarında Aralık ayında görülen yükselişin de ulaştırma fiyatları üzerinde etkili olduğu görülmektedir. İlaç fiyatlarına yapılan zam da sağlık sektörü fiyatlarındaki artışı açıklamaktadır.

Korkarım enflasyon beklentileri de yükselecek. Kurun maliyetleri artırması sonucu yapılacak zamlar Mart ayında enflasyonun çift haneyi görmesine neden olacaktır. Öngörümüz Mart ayından sonra en az 3 aylık süre boyunca enflasyonun çift hanede seyretmesi yönündedir. Yılsonu enflasyon tahminlerinde de yukarı yönlü risk teşkil eden kur faktörü, ortalama kur seviyesinin geçen senenin üzerinde olmasından dolayı yılsonunda da %9 seviyesinde bir enflasyon gerçekleşmesi olmasına neden olabilecektir. Zayıf talebe rağmen, kur geçişkenliğinin fiyatlara bu denli yansıması da düşündürücüdür.

Bu noktada da enflasyonun gitmesi öngörülen seviyelerin Merkez Bankası’nın politika ve faiz duruşu bakımından işini zorlaştıracağını öngörebiliriz. Hali hazırda efektif piyasa fonlaması %10,34 seviyesine kadar sıkılaştırıldı. Bu TRY sıkılaştırmasının kısa vadede devam ettirilmesi gerekecek. Belki ilave sıkılaşma tedbirleri gerekebilir, faiz koridorunun genişletilmesinin de bu ihtimaller içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum."



IşıkFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Zülküf Aydemir, konuya dair şunları söyledi:

"Son dönemde kur baskısı, enerji fiyatlarındaki yükseliş ve vergi düzenlemeleri derken, 2017 yılının ilk enflasyon rakamı beklentilerin bir hayli üzerinde açıklandı. Aylık bazda yüzde 2.46 artış gösteren manşet enflasyondaki yükseliş, yıllık bazda yüzde 9.22’ye ulaşarak son bir yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Ana harcama gruplar açısından baktığımızda aylık bazda tek düşüşün yüzde 6.99 ile giyim ve ayakkabı grubunda söz konusu olduğunu görüyoruz. Aylık bazda en yüksek artış yüzde 6.37 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubundan gerçekleşirken, yıllık değişimlere baktığımızda ise vergi düzenlemelerin etkisiyle alkollü içecekler ve tütün grubunda yüzde 22.90, ulaştırma grubunda ise 15.61’lik artış yaşandığını görüyoruz.
Üretici enflasyonu ise aylık bazda yüzde 3.98 artarken, yıllık bazda yüzde 13.69 ile son 4 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. En fazla fiyatı artan yüzde 6.58 ile enerji grubu olurken, ara malı fiyatlarında da artışın yüzde 4’ü aştığını görüyoruz.

Yılın ilk ayında manşet enflasyonun yüzde 9.22’ye ulaşması, Şubat, Mart ve Nisan ayında enflasyonun tekrardan çift hanelere ulaşabileceğine yönelik beklenti yarattı diyebiliriz. Son dönemde TL tarafındaki değer kaybının yüzde 30’lara ulaşması sebebiyle döviz kuru kaynaklı olarak, enflasyon görünümünde bozulma bekleniyordu. Fakat bu etkinin sadece Ocak ayı ile sınırlı olmadığını, özellikle Mart ve Nisan ayında kendini daha çok gösterebileceğini söyleyebiliriz. Ayrıca enflasyon sepetindeki son düzenleme sonrası gıdanın ağırlığı azaltılmış olsa da, kur geçişkenliğini daha net hissedebileceğimiz ulaştırma grubunun ağırlığının artması, hem enerji fiyatlarındaki artış hem de döviz kurundaki yükselişten kaynaklı olarak enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı yaratacağını düşünüyorum. Bu sebeple Mart-Nisan döneminde yıllık enflasyon artışının tekrardan çift hanelere ulaşması olası gözüküyor.

Enflasyon görünümünde ve beklentilerinde yaşanan bu bozulma, TCMB’nin önümüzdeki dönemde de sıkı likidite politikasını sürmesine sebep olacaktır. İktisadi faaliyetlerdeki yavaşlama sebebiyle TCMB’nin faizleri artırmama konusundaki duruşu bozulmayabilir ve yine geleneksel olmayan para politikası araçlarıyla likiditeyi kontrol etme yöntemi seçilebilir. Fakat hem kur ve enerji fiyatlarındaki yükseliş, hem de hükümetin ekonomiyi canlandırma adına uyguladığı kamu harcamaları önümüzdeki dönemde TCMB üzerinde faiz artırım baskısı yaratabilir. Dolar/TL paritesi ise enflasyon rakamı sonrası 3.75’in üzerine çıksa da ancak, 3.77-3.78 aralığı yukarı yönlü geçildikten sonra yükselişin hız kazanabileceğini söyleyebiliriz. Bu bölgenin üzerindeki hareketlerde 3.80 ve 3.83 seviyeleri takip edilebilir. Bugün açıklanan tarım dışı verisi sonrası paritedeki yönünün belirleneceğini, olası satış hareketlerinde ise 3.72 ve 3.70 seviyelerinin aşağıdaki önemli destekler olduğunu söyleyebiliriz."