Merkez bankaları dolar bandını terk ediyor!

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artıracağı beklentisine karşın Avrupa’da parasal genişleme için düğmeye basılmasıyla doların hızlı bir şekilde güç kazanması ve petrol fiyatlarındaki düşüşün tetiklediği defl asyonist ortam, birçok gelişen ülke ekonomisini baskı altında bıraktı. Ekonomisini canlandırmak amacıyla bazı ülkeler paralarını devalüe etme yoluna gidiyor.

Hong Kong’tan Ortadoğu ülkelerine kadar birçok ülkenin parası dolar bandına bağlı ve uzmanlara göre bu bantlar bir bir terk edilecek. İsviçre’nin Euro bandından çıkmasıyla başlayan bu trende Venezuela ve Azerbaycan da katıldı. Uzmanlara göre sırada Körfez ülkeleri, bazı Asya ülkeleri ve hatta Çin var.

İsviçre Frangı’nın değeri için Euro cinsinden alt sınır belirleyen İsviçre Merkez Bankası, bu sınırı korumak için önemli miktarlarda Euro alımı yapıyordu. Bu nedenle Merkez Bankası İsviçre Frangı paritesi için 1,20 tabanı uygulamasını terk etti.
 
Dünya'dan Evrim Küçük'ün haberine göre, İsviçre’nin ardından gözler art arda faiz indiren Danimarka’ya çevrildi. Danimarka ERM2 adı verilen ve para biriminin Euro ile belirli bir bantta tutulduğu Avrupa döviz kuru mekanizmasını uyguluyor. Piyasalarda Danimarka’nın bu çıpadan çıkacağı konuşulmaya başlandı. Para birimi kronun euroya çıpalı ve belirli bir bant içinde seyrettiği bir kur politikası uygulayan Merkez Bankası Başkanı Lars Rohde, politikanın devamı için gerekli tüm araçlara sahip olduğunu açıkladı.

Geçtiğimiz hafta Venezuela, yeni bir dalgalı kur sistemine geçerek parasını yüzde 69 oranında devalüe etti. Bu karar, Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nu, ülkenin düşen petrol fiyatlarından olumsuz etkilenmesini önlemeye yönelik çabalarının bir parçası.

AZERBAYCAN HAREKETE GEÇTİ SIRADA KAZAKİSTAN VAR

Ekonomisinin yavaşlamasıyla doların güçlenmesi, Azerbaycan Merkez Bankası’nı da harekete geçirdi. Banka, dolara endeksli kur sistemini, dolar ve euroya endeksli kur sepeti sistemiyle değiştirdi. Bankanın açıklamasında, yönetim kurulunun aldığı karar gereği, kur politikasının dolar ve eurodan oluşan iki kurlu sepet sistemi esasında uygulanmasına karar verildiği belirtildi. Bu politika uygulanırken belirli kurallar çerçevesinde Merkez Bankasının da döviz piyasasında iştirak edeceği kaydedildi.
 
Azerbaycan’ın ardından bir diğer büyük petrol üreticisi Kazakistan’ın tenge-dolar bandı üzerindeki baskı artıyor. Ekonomisi, yükselen dolar ve en büyük ticaret ortaklarında Rusya’nın parasındaki sert gerileme nedeniyle darboğaza sürüklenen Kazakistan’da merkez bankası, proaktif davranma kararı alarak geçtiğimiz hafta parası tengeyi dolar karşısında yüzde 20 devalüe etti.

Sert develüasyon piyasalar tarafından sürpriz olarak nitelendi. Parası son 1 yılda ruble karşısında yüzde 78 değerlenen ve düşen petrol fiyatları nedeniyle geliri azalan ülke çareyi ekonomiyi canlandırmak için parasını devalüe etmekte buldu. Vadeli işlemler tengenin daha da zayıflayacağına işaret ediyor. 6 ay vadeli kontratlarda tenge dolar karşısında 225 seviyesinden işlem görüyor. Bu da Kazakistan’ın dolar bandından çıkabileceği yorumlarını beraberinde getiriyor.

KÖRFEZ ÜLKELERİ DOLAR BANDINDA YENİ DÜZENLEMELERE GİDEBİLİR

Sırada hangi ülkelerin olduğuna dair tartışmalar sürüyor. Uzmanlara göre Körfez ülkeleri dolar bandını terk etme aday. Körfez Konseyi ülkelerinin, güçlü dolar ve petrol fiyatlarındaki sert düşüş nedeniyle dolar çıpasını terk edebileceğine dair spekülasyonlar yeniden gündeme geldi. Bandı terk etmeseler bile en azından bantta yeni düzenlemelere gidilebileceği belirtiliyor. Böylelikle Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn gibi ülkeler petrol gelirlerinin yerel para birimi cinsinden değerini artırmaları ve petroldeki düşüşün olumsuz etkilerini kompanse etmeleri mümkün olabilecek. Bu arada Dünya Bankası, bir diğer Ortadoğu ülkesi Irak’ın da dolar bandını gözden geçirmesi gerektiğini, Fed’in parasal sıkılaştırma ve düşük petrolün ekonomiye olumsuz yansımalarını azaltmak için dinarın dolar çıpasından kurtulması gerektiği uyarısı yaptı.

'ÇİN DE KATILABİLİR' SPEKÜLASYONU

Piyasalarda ‘dolara endeksli paradan vazgeçecek bir sonraki ülke Çin mi olacak’ soruları da soruluyor. Çin’de yuan dolar karşısında 6.84-1.0 bandında hareket ediyor. Para dolara çıpalı değil ancak ticari ağırlıklı döviz kuru, Euro ve yendeki düşüş nedeniyle istikrarlı.

Ancak son zamanlarda artan sıcak para çıkışı nedeniyle Merkez Bankası yuana müdahalede bulunuyor, bu da yakın bir dönem içinde paranın işlem bandının genişletilebileceği spekülasyonlarına neden oluyor. Bu arada, 32 yıldır parasını dolara çıpalamış olan Hong Kong’un da, özellikle artan toplumsal huzursuzluklar sonrasında dolar bandını gözden geçirebileceği konuşuluyor